شش موزه‌ی کودکان در تهران که حتما باید دید
در کشورهای مدرن دنیا موزه‌های بسیاری طراحی شده که صرفا به کودکان و نوجوانان اختصاص دارد و به صورت هدفمند فعالیت می‌کنند. مانند موزه‌های شازده کوچولو و انیمیشن گیبلی در کشور ژاپن، موزه اسباب‌بازی استانبول، باغ موزه پیتر خرگوشه انگلستان و بخش کودکان موزه‌های بزرگ دنیا. در تهران هم موزه‌هایی مخصوص و مناسب کودکان مشغول به فعالیت هستند که در این گزارش به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم. البته این روزها موزه‌ها تعطیل هستند و باید در خانه بمانیم و بازدید از موزه را به بعد از قرنطینه موکول می‌کنیم. موزه کودکی ایرانک و موزه حیات وحش دارآباد در قسمت تور مجازی و موزه مجازی هم فعال هستند و می‌توانید از آنها بازدید کنید.
هنرام‌روز-مه‌سیما شکریان: موزه‌ها فضاهایی هستند که آثار باستانی، دستاوردهای علمی و اطلاعی درباره موارد خاص در آنها جمع آوری شده و به گونه چیده و نگهداری می‌شود که قابل بازدید باشند. در کنار این آثار و اشیا توضیحاتی خلاصه و خواندنی درباره آن شی آورده شده که تمامی این‌ها باعث می‌شود، که با بازدید از یک موزه در زمانی نسبتا کوتاه اطلاعات زیادی را به دست آوریم، به گونه‌ای که این اطلاعات در ذهنمان بماند. در تمامی دنیا موزه‌هایی مخصوص کودکان وجود دارد. موزه‌های کودکان بر پایه ایده های آموزش غیر رسمی، آموزش غیرمستقیم و آموزش از طریق بازی و سرگرمی تعریف و بنا نهاده شده اند و در طرّاحی و برنامه ریزی برای آنها معماران، طرّاحان صنعتی، متخصّصان آموزشی و علوم تربیتی و طیف وسیعی از کارشناسان حوزه های مختلف علمی مشارکت فعّال دارند. البته بازدید از تمامی موزه‌ها با وجود راهنمای موزه مخصوص کودکان برای آنها مفید است.
ایرانک (ایران کودکی) یکی از درگاه های موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است که در سال 1385 با نام بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان ایران راه اندازی و رونمایی شد. از سال 1390 ایرانک به دو پایگاه داده ها و موزه مجازی بخش شد و در سال 1398 موزه واقعی ایرانک هم افتتاح شد.
هدف این موزه این است که آنچه از میراث کودکی در سرزمین ما برجا مانده با جامعه فرهنگی و دوستداران دنیای کودکی پیوند برقرار کند. نمایش این آثار در دنیای مجازی به جامعه دوستدار کودکی کمک می کند که ارزش منابع و اسناد یا پدیدارهای زیستی و فرهنگی این گروه سنی را دریابند و ازاین منابع و اسناد به درستی نگه داری کنند یا در اختیار سازمان های تخصصی مانند موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان بگذارند تا افزون بر مطالعات پژوهشی بر روی آن ها، ثبت و با روشی علمی در مکانی امن نگه داری شوند.
تمامى منابع اطلاعاتى موزه کودکی ایرانک با دو دیدگاه “درباره کودک و نوجوان” و “براى کودک و نوجوان” براى گروه سنى پیش از تولد تا شانزده سالگی با پوشش موضوعی: تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان، ادبیات شفاهى (افسانه‌ها، متل‌ها، لالایی‌ها)، ادبیات نوشتاری، شخصیت‌شناسى ادبیات کودکان، ادبیات کودکان و نوجوانان جهان و در ایران، مراکز فرهنگى کودکان و حوزه‌هاى موضوعى وابسته همانند: آموزش و پرورش، بهداشت و پزشکی، بازى و بازیچه ها، حقوق کودک، چاپ و نشر، زندگینامه، مراکز اطلاع‌رسانى، مراکز آموزشى، کودک افزارها و… گردآوری شده و بازه زمانی دوران باستان تا کنون را شامل می‌شود.
در موزه واقعی ایرانک علاوه بر بازدید برای کودکان، فعالیت‌هایی نظیر قصه خوانی و کارگاه تصویر گری با حضور متخصصین این حوزه برای کودکان برگزار می‌شود.
آدرس: بلوار میرداماد، نرسیده به میدان مادر،انتهای خیابان شهید بهزاد حصاری (رازان جنوبی)، سالن گنجینه اسناد ملی
برای ورود به موزه مجازی ایرانک روی عنوان موزه کلیک کنید.
موزه عروسک و فرهنگ ملل
موزه عروسک های ملل، مجموعه ای از عروسک های قومی و مردم ساخت ایران و جهان را در خود جای داده است. این موزه دارای بیش از 2000 قطعه عروسک از نوع عروسک های فرهنگی ملل از 80 کشور جهان است که به تفکیک قاره در بخش های مختلف موزه به نمایش گذاشته شده اند. در موزه عروسک های ملل می توانید با آیین، آداب و رسوم، هنر، پوشاک، موسیقی، صنایع دستی و میراث طبیعی ایران و جهان آشنا شوید. رفتن به این موزه برای کلیه کودکان و بزرگسالان آزاد است و محیطی جذاب و آموزنده دارد.
موزه عروسکهای ملل نخستین بار توسط دو کلکسیونر کشورمان بعنوان موزه ای غیر دولتی با مجوز سازمان میراث فرهنگی راه اندازی شد که آرشیو وسیعی از عروسک کشورها و فرهنگهای مختلف جهان را در خود نگهداری می‌کرد، سپس بخش عروسکهای فرهنگ ایران نیز به این مجموعه افزوده شد. لازم به ذکر است که این موزه با برگزاری کارگاه های آموزشی، برپایی نمایشگاه های ادواری و ارائه خدمات موزه سیار، امکان آشنایی هر چه بیشتر با فرهنگ و عروسک های جهان را برای علاقه‌مندان فراهم می کند.
بخش های مختلف موزه
طبقه منفی یک موزه به تونل اسباب بازی اختصاص دارد و در طبقه اول عروسکهای ملل نگهداری می شوند.
طبقه دوم هم به پوشاک، عروسکها و قصه ها و افسانه های فراموش شده ایران اختصاص دارد.
آدرس: تهران، مترو دروازه دولت، ابتدای خیابان سعدی شمالی، کوچه فیات، پلاک ۲
موزه خیمه شب بازی
موزه خیمه شب بازی ایران در تاریخ 25 اسفند 1397 در خانه فرهنگ‌‌‌وهنر مانا در تهران با مدیریت ستاره اسکندری و سیاوش ستاری تاسیس شده است.
هدف از تاسیس موزه خیمه شب بازی که از جاهای دیدنی تهران است، معرفی و حفظ یکی از مهم‌ترین و مشهورترین هنرهای نمایشی عروسکی ایران یعنی خیمه شب بازی است. از مواردی که شما در این موزه خواهید دید، عروسکهای قدیمی و جدید خیمه شب بازی هستند. همچنین کتاب‌های تخصصی این هنر و داستان‌های آن، ابزار و وسایل خیمه شب بازی که شامل خیمه، صفیر (سوتک فلزی)، شلاق یا تعلیمی ( وسیله‌ای که مرشد با آن عروسکهای خطاکار را تنبیه می‌کند) و ساز‌های این هنر (تشمبک و کمانچه) ازجمله دیگر موارد موجود در موزه به‌شمار می‌آیند.
این موزه همچنین به معرفی هنرمندان خیمه شب بازی می‌پردازد و هفته‌ای یک بار نمایش خیمه شب بازی رایگان برای بازدیدکنندگان اجرا می‌کند. در محل این موزه کلاس‌هایی آموزشی در زمینه نمایش خیمه شب بازی برگزار می‌شود.
خیمه شب بازی مشهورترین نمایش عروسکی ایران است که در جهان مخاطبان خود را دارد و قدمت آن به بیش از 700 سال پیش باز می‌گردد و گفته می‌شود، کولیان هند این شیوه از نمایش عروسکی را به ایران آورده‌اند. در این نوع از نمایش تماشاگر مستقیما عروسکهای متحرک با بعد و رنگ را بر صحنه می‌بیند.
آدرس: تهران،بلوار کشاورز،خ وصال،کوچه شاهد،پلاک ۶
موزه تاریخ کانون پرورش فکری
موزه تاریخ یکی از موزه‌های مناسب برای کودکان و نوجوانان است و به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان احداث شده‌است.
در این موزه مفاهیم تاریخی با استفاده از راهنمایان و قصه‌گویان با ارائه برنامه‌ای جذاب برای کودکان آموزش داده می‌شود. این موزه شامل بخش‌های تونل زمان، راهروی تاریخ، سفینه تاریخ، مکتب خانه، مفاخر ایران و گنجینه تاریخ شناسی است که در تمامی این بخش‌ها کودکان با بازدید از اشیا و خواندن توضیحات و گوش دادن به راهنمایان با تاریخ و فرهنگ ایران آشنا می‌شوند.
آدرس: میدان شهدا، ابتدای خیابان پیروزی، خیابان افروز، پلاک ۷، موزه تاریخ
موزه حیات وحش دارآباد یکی از موزه‌های فعال در زمینه تاریخ طبیعی است. این موزه علاوه بر نمایش آثار و اشیائی که جنبه تفریح و سرگرمی دارد، دارای بخش‌های متنوع آموزشی نیزهست. در این موزه پنج راسته از پستانداران شامل گوشتخواران، خرگوش‌ها، جوندگان، فرد سمان و زوج سمان به نمایش در آمده و 165 گونه پرنده در معرض دید عموم قرار دارند.
بخش‌های مختلف این موزه شامل سالن آسیا، اروپا و آمریکای شمالی،سالن‌های شمال و مرکز و جنوب ایران، سالن آفریقا، سالن آبزیان و خزندگان، سالن زمین شناسی، سالن حشرات و تور مجازی است.
آدرس: میدان نیاوران ، خیابان دارآباد ، بعد از آجودانیه ، خیابان موزه
برای بازدید از تور مجازی موزه روی عنوان موزه کلیک کنید.
موزه علوم وفنون برای کودکان
یکی دیگر از موزه‌های فعال و بسیار برای کودکان و نوجوانان موزه علوم و فنون است. موزه علوم دارای بخش‌های متعددی است که هر کدام از آنها دریچه‌ای از علم و فناوری را به روی مخاطبانش می‌گشاید. در این موزه اجازه آزمایش و دست زدن به برخی از آثار به بازدید‌کننده ها داده می‌شود. این موزه شامل بخش‌های مرکزعلم، مورس و موبایل، بخش ابزار جراح، بخش انرژی‌های نو، بخش فناوری‌های بومی، بخش ابزار نجومی کهن و گالری نور است. در تمامی بخش‌های این موزه کودکان می‌توانند از نزدیک با مفاهیم و ابزار آشنا شوند و دست به تجربه‌های عملی بزنند. بخش‌های مختلف این موزه در طی سال‌های مختلف به آن اضافه شدند.
آدرس: خیابان امام خمینی، خیابان سی‌تیر، بالاتر از موزه ایران باستان، ساختمان سابق کتابخانه ملی