اقتصاد هنر آنلاین درباره "رزیدنسی ها" گزارش می دهد
تبادل هنری؛ درهای بازِ جهان
اقامت هنری و تبادل میانِ هنرمندان چند دهه است که به شکلی تخصصی و حرفه ای تر رشد کرده است و شهرهای مهم جهان به شکل مداوم شاهد رفت و آمد متقابل هنرمندانی هستند که به شکل های مختلف مشغولِ گذراندن دوره های کوتاه یا بلندِ "اقامت هنری"(رزیدنسی) هستند. ایران نیز چند سالی هست به این چرخه وارد شده و اقامتگاه ها و برنامه های معتبر و خوبی به شکلِ مداوم در کشور برگزار می شود.
اقتصاد هنر آنلاین- فرزانه شهریاری؛ رزیدنسی ها شکل های گوناگونی دارند و ساز و کار آنها با هم فرق می کند. بعضی از آن ها با "فراخوان" هنرمندان را جذب می کنند، بعضی دیگر به شکل دعوتی هستند. بعضی از آنها هنرمندانشان را با حمایت کامل مالی همراه می کنند، بعضی فقط به ارائهی محل اقامت و سرویس هایِ روادید بسنده می کنند. به هر حال، این تبادلاتِ هنری باعث شده اند هنرمندان زیادی از ایران به کشورهای دیگر بروند و هنرمندان زیادی نیز به ایران تردد کنند.
اقتصاد هنر آنلاین تلاش کرده است این نهاد ها را بررسی کند و فهرست وار نوع و شاکله شان را نشان دهد. مطمئنا این فهرست کامل نیست و چون برای نخستین بار است که یک رسانه به این ساز و کار صنفی می پردازد در این گزارش حتما ایراداتی هست که تحریریه برای رفع آن ها از همکاری توسط مخاطبان استقبال خواهد کرد؛ چیدمان اسامی این رزیدنسی ها به ترتیب حروف الفبا است.
خانه هنر آریا/ محل: تهران
خانه هنر آریا فضایی برای هنرمندان، کیوریتورها، نویسندگان و محققان ایرانی و بینالمللی است تا در کنار هم فرصتی برای اقامت و کار کردن تهران داشته باشند. هدف خانه هنر آریا از فراهم آوردن محل اقامت و کارگاه برای هنرمندان داخلی و خارجی، بسط هنر در سراسر کشور، توسعه امر جابجایی در داخل و خارج از کشور و نیز ایجاد تعامل بین هنرمندان در مدت زمان اقامتشان در این محیط است. این امر موجب به وجودآمدن تبادل فرهنگی و مکالمه بین هر دو طرف و توسعه هنر و فرهنگ معاصر ایران خواهد شد. تلاش خانه هنر آریا بر ایجاد فضایی است که هنرمندان بتوانند در آن با جامعه هنری در ارتباط بوده و از زمان اقامت خود بیشترین بهره را ببرند. هنرمندان زیر نظر اساتید و با راهنمایی آنان پروژههای خویش را پیش میبرند. در انتهای دوره اقامت، نتیجه کار و فعالیت هنرمند برای یک روز به نمایش عموم گذاشته خواهد شد. خانه هنر آریا تحت حمایت هیچ سازمانی نیست و به صورت مستقل فعالیت میکند. بنابراین در حال حاضر قادر به پوشش هزینهها نیست و هنرمندان بایست مخارج اقامت خویش، کار هنری و رفت و آمدشان را متقبل باشند. هنرمندان، کیوریتورها و نویسندگان علاقمند میتوانند به صورت مستقل برای اقامت در خانه هنر آریا ثبتنام کنند.خانه هنر آریا تقاضای اقامت گروهی هنرمندانی را که بابت پروژهشان احتیاج به کار جمعی دارند خواهد پذیرفت. این خانه در همکاری با موسسات اقامت هنری در کشورهای دیگر از هنرمندان ایرانی و خارجی برای برنامههای مرتبط برای ثبتنام دعوت خواهد کرد. این برنامهها در زمان مقتضی از طریق وبسایت و شبکههای اجتماعی آریا به اطلاع عموم خواهد رسید. در این نوع برنامهها اقامت و فضای کار در کشور دیگر به صورت رایگان در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت. هنزمندان خارجی منتخب برای دورهای یکماهه در تهران اقامت خواهند داشت و هنرمندان ایرانی به همین ترتیب برای کار و فعالیت هنری خود برای یک ماه به کشور مربوطه سفر خواهند کرد.
اقامتگاه هنری باغ طلایی/ محل: اصفهان
این اقامتگاه با رویکرد ایجاد فضا و خدمات نوین و با کیفیت برای هنرمندان ایران زمین و توسعه ی خدمات گردشگر هنری در سال 1396تاسیس گردیده و عمدتا مقصد هنرمندان تجسمی و به خصوص هنرمندان طراح و معمار می باشد.معمار این بنا "اردشیر قانعی"، در خصوص کانسپت شکل گیری این معماری می گوید: "کلیه ی بناهای این اقامتگاه زاده ی خاک می باشند و با استفاده از الگوی معماری زمینه گرا، فضایی بدیع را با استفاده از هویت معماری ایرانی ایجاد نموده ایم."
خدمات عمومی پذیرش هنرمندان، شامل اقامت سه تا ۱۵ روزه برای هنرمندان ایرانی و تا ۳۰ روز ه برای هنرمندان خارجی می باشد و نمایش آثار در گالری های همکار این اقامتگاه (همچون گالری اکنون و نگارخانه ی صفوی) از دیگر شرایط منحصر به فرد این مجموعه می باشد. بهره برداری از استودیو و مصالح موجود در کارگاه این اقامتگاه، همچنین نزدیکی به کارگاه های چوب، سرامیک، سنگ و فلز از ویژگی های این مجموعه می باشد.
دارالفنون/ محل: تهران
مخاطبان دارالفنون (اردوی استعدادیابی) جوانان فیلمساز مستعد و علاقهمند به سینمای ایران در سراسر نقاط کشور و همچنین کشورهای منطقه و جهان است.هدف این بخش شناسایی و کشف این استعدادها در طول جشنواره و در حین کلاسها و کارگاههای مختلف آموزشی با حضور سینماگران و اساتید ایرانی و خارجی است. هنرجویان دارالفنون پس از طی این دوره شش روزه، به عضویت دائمی این مرکز درمیآیند و درنتیجه فعالیتهای سینمایی آنها در طول سال مورد پایش و رصد جشنواره قرار خواهد گرفت. آشنایی فیلمسازان جوان با ابعاد مختلف سینمای نوین ایران، گسترش و تاثیر آموزش برای پرورش فیلمسازان آینده، توسعه روابط سینمایی فیلمسازان و ارتباط آنها با چهرههای تاثیرگذار سینمای حرفهای و همچنین استعدادیابی نسلهای جوان در منطقه و جهان از اهداف این این اردوی استعدادیابی ست.
اقامتگاه هنری راه/ محل:تهران
اقامتگاه هنری راه یک سازمان غیرانتفاعی، متعهد به حمایت از هنرمندان، کیورترها، محققان و نویسندگان هم در سطوح بینالمللی و هم در زمینهی محلی در تهران است. اقامتگاه راه در ساختمانی قدیمی در تهران واقع شده است. این خانه متعلق به سلسلهی پلهوی است. و دلیل این انتخاب معماری اصیل آن و ایجاد محلی الهام بخش برای اقامت کنندگان است. تمرکز راه به عنوان مکانی چندرشتهای بیشتر بر هنر معاصر، تحقیق و مکالمه است تا راههای سنتی. هدف برنامه، تبادلهای بینفرهنگی بر اساس تجربیات شخصی، توسعهی حرفهای، همکاری بینالمللی و حمایت حرفهای از هنرمندان معاصر. پایهگذاری و توسعهی کارهایشان است.
اقامتگاه هنری طعم گیلاس/ محل: تهران-هشتگرد
این اقامتگاه که در شصت کیلومتری غرب تهران در منطقه ای کشاورزی بین کوهستانهای البرز و قزوین قرار دارد، آرتیست ران(اداره شونده توسطِ خودِ هنرمندان) است و توسط دو زوج هنرمند فرانسوی و ایرانی اداره می شود. این نهاد در سال 2017 تاسیس شده است.این اقامتگاه از هنرمندان ایرانی و بین المللی استقبال می کند. و از هنرمندان، نویسندگان، کیوریتورها، یا هر کسی که نیاز به تمرکز خارج از برنامه روزانه داشته باشد، مورد استقبال قرار می گیرد، فضای این استودیو کارگاه 80 متر مربع است و رشته هایی که پذیرش می شود، هنرهای بصری، مجسمه، سرامیک، ادبیات و رسانه جدید است.
اقامتگاه فرهنگی کوشک/ محل: تهران
کوشک، یک ساختمان مسکونی قدیمی و استودیوی الهام بخش و یک فضای غیرانتفاعی ست که توسط بخش خصوصی در سال 2014 ایجاد شده است و فضای مناسبی را برای هنرمندان، موزه داران، پژوهشگران، نویسندگان و فیلمنامه نویسان فراهم می کند تا گفت و گوی فرهنگی ایجاد نماید و با ایجاد مشارکتهای بین المللی با دیگر موسسات و اقامتگاههای هنری و از طریق برنامههای تبادل هنری، سعی در توسعه هنر و فرهنگ ایران دارد. این برنامه های تبادل، فرصتِ ترکیب فرهنگها، تحریک خلاقیت و پرورش روابط سودمند را برای کشور ها را فراهم می کند.
www.kooshkresidency.com
اقامتگاه هنری هفت باغ/ محل: کرمان
هفت باغ نام یک ویلای خصوصی تازه ساخته شده در استان کرمان و در نزدیکی شهر کوچک توریستی ماهان است. که در بهار سال 2018 تاسیس شده است. صنایع دستی، ایرانی تمرکز اصلی این رزیدنسی است، یکی از بزرگترین اهداف این رزیدنسی ایجاد ارتباط بین هنرمندان ایرانی و بین المللی ست، چرا که دنیای هنر ایران می تواند منزوی باشد. طول مدت میهمان پذیری این رزیدنسی یک هفته می باشد و حوزه فعالیت های این اقامتگاه برنامه های آموزشی هنرهای معاصر، ساخت فیلم، معماری است و هر رشته ای که بتوان در طول مدت یک هفته و در استودیوی مشترک انجام شود.
www.sevengardensresidency.com
گالری یاقوت/ محل: قزوین
مرکز هنری نگارستان دارای ده دور از برنامه های اقامت هنری در هر سال است. سال 2006 تاسیس شده است و برنامه اقامت هنری خود را در سال 2016 آغاز کرده است. هنرمندان در استودیو و فضاهای کارگاه در مرکز هنری نگارستان، واقع در قزوین، ایران کار خواهند کرد. یک محیط واقعا تحریک کننده و انعطاف پذیر در اختیار هنرمندان مهمان سراسر جهان قرار خواهد گرفت تا به تجربه و تولید آثار جدید بپردازند. این رویداد هم چنین زمانی فوق العاده برای آن دسته هنرمندانیست که به دنبال رشد در محبوبیت و فروش آثار بسیار تازه خود هستند که صد البته در کنار مزیت های انجام مطالعات در زمینه هنر و فرهنگ ایرانی، فرصتی ناب برای معرفی خود به دنیای هنر در سطح گسترده خواهد بود. فضای نمایشگاه به شما امکان تبادل اهداف و برنامه ها و سبک و سیاق هنری خود به مخاطبان بین المللی حاضر در اینجا از جمله هنرمندان، مدیران مراکز اقامت هنری و موزه داران را خواهد داد. طرح کلی، تم و اصول برنامه اقامت هنری، شامل نمایشگاه های هنری، هنرهای تجسمی، آثار خوشنویسی (کلاسیک و مدرن)، مجسمه، نقاشی، موسیقی، معماری، فیلم، عکاسی، و تئاتر، جلسات آموزشی هنر (معماری اسلامی و ادبیات)، هنر مفهومی و بصری، مبادلات هنری فرهنگی، مجسمه سازی، استودیوهای آزاد، تور، کاوش تاریخی/ طبیعی و سایت های هنری، کارگاه ها و همایش می شود.
www.yaqootgallery.com
طبیعتا آنچه که گفته شد همهی رزیدنسی های موجود در سطح کشور نیست، اما تنها از این تعداد، آدرسِ وب سایت، اینستاگرام و اطلاعاتِ مکتوبی در دست بود. دیگر رزیدنسی هایی که فاقد سایت بودند و یا آدرسِ مشخصی جهت پیگیری نداشتند، در ادامه آورده شده است:
وستا- و اسپیس- کندوان-دو گیلاس- پایگاه- بنگاه- مان-سازمان آب و...
*
به نظر می رسد نهاد های خصوصی مطابق معمول در این فعالیت سودمند شریک هستند و بخش های دولتی همچنان در برنامه ریزی های اولیه متوقف مانده اند. اهالی هنر امیدوارند دولت به حامیانِ مالی و امکانات دهندگانِ رزیدنسی ها بپیوندد و درهایِ فرهنگِ کشور بیش از پیش رو به جهان گشوده شود.