تصاویری بی‌واسطه از واقعیت جنگ ایران و عراق

به روز ۳۱ شهریور ماه سال ۱۳۵۹ که فکر می‌کنم، غرش هواپیماهای عراقی و شکستن دیوار صوتی محل سکونت ما در شهر تبریز، اولین خاطره‌ای است که به ذهنم می‌آید. اما این تنها ابتدای خاطرات بی‌شمار من و میلیون‌ها ایرانی از شروع جنگی هشت ساله بود.

سال‌ها بعد از پایان جنگ هشت ساله بین ایران و عراق بسیاری از ایرانیان همچنان با خاطرات و اثرات آن روزهای دشوار، روزگار سپری می‌کنند. اما آن چه ذهن ما را بیشتر متوجه آن روزگار می‌کند، اغلب تصاویر و فیلم‌های موجود از جنگ است.

 عکاسان جوانی که به فاصله کمتر از دوسال قبل از آغاز جنگ در خیابان‌های شهرهای بزرگ و در میان خون و آتش به عکسبرداری از انقلاب سال ۵۷ پرداخته و آن را مستند کرده بودند، این بار هیچ تصوری از عکاسی جنگ نداشتند و برای اولین بار با اتفاقی تلخ‌تر از آنچه در روزهای انقلاب شاهد آن بودند مواجه شدند. این جوانان که نسلی اغلب خود آموخته و علاقه‌مند به عکاسی بودند، لحظات بسیاری از جبهه‌های نبرد را به تصویر کشیدند.

مهدی منعم: من سال‌ها با صحنه‌های تلخی روبرو شدم که با دوربین عکاسی آنها را مستند کردم. این عکس‌ها حاصل احساس ناخوشایندی است که از کابوسی به نام جنگ در ذهن دارم.

مهدی منعم: جنگ اتفاق ناخوشایندی بود که در آن عده‌ای بردند و عده‌ای باختند. من و قربانیان غیر نظامی جنگ در گروه بازندگانیم.

ساسان مویدی: عکاسی وقایع مرتبط با جنگ برایم مهم و با ارزش بود چرا که می‌دانستم قسمتی از تاریخ کشورم را ثبت می‌کنم.

لحظه وداع یا دیدار دوباره؛ عکسی از کتاب "پنجاه روز از جنگ به روایت تصویر"

جنگ شهرها؛ نمایی از داخل یک پناهگاه در یکی از مناطق مسکونی تهران

جاسم غضبانپور به خاطر شناختش از جغرافیای محیط و بر اساس علاقه فردی خود توانسته است بالغ بر شش هزار قطعه عکس از جنگ هشت ساله ثبت کند.

بر اساس آمار رسمی بنیاد شهید ایران، جنگ هشت ساله ایران و عراق نزدیک به ۵۵۰ هزار معلول به جا گذاشت که از این تعداد ۶۰ درصد دارای معلولیت تا ۲۵ درصد و بقیه معلولیت بالای ۲۵ درصد دارند.

می‌توان گفت هیچکدام از عکاسان ایرانی حاضر در جنگ ایران و عراق تجربه‌ای از حضور در میدان‌های نبرد نداشتند و همین امر باعث شد تا آنها تنها بر اساس گذشت زمان و با روش آزمون و خطا مجرب شوند.