نگاهی به برخی از آثار ادگار دگا به بهانه سالروز درگذشت این هنرمند
ادگار دگا در ۱۸۳۴ در خانوادهای ثروتمند در پاریس متولد شد. از کودکی نقاشی میکرد و در ۱۹سالگی همزمان با ثبت نام در دانشگاه در رشتهی حقوق به موزهی لوور میرفت و از نقاشیهای آنجا کپی میکرد.
ویدیویی کوتاه از پیاده روی «اِدگار دِگا» نقاش امپرسیونیست در خیابانهای شهر زادگاهش پاریس در ۱۹۱۵ میلادی، دو سال پیش از مرگش
هنرامروز: در ۱۸۵۵، با ژان آگوست دومینیک اَنگر آشنا و شیفتهی او شد و در همان سال در بوزار پاریس تحصیل نقاشی را آغاز و تلاش میکرد دنبالهروی انگر باشد. سال بعد به ایتالیا رفت و سه سال آنجا ماند. در ۱۸۵۹ به پاریس برگشت و استودیوی بزرگی فراهم کرد و به نقاشیهای تاریخی مشغول شد. از ۱۸۶۱ نقاشی از اسبها را آغاز کرد و کم کم علاقه به نقاشی موضوعات معاصر به جای نقاشی تاریخی در او رشد کرد. در ۱۸۷۲ به لوئیزیانای آمریکا رفت و به کار در آنجا ادامه داد. سال بعد به پاریس برگشت و گرفتاریهای مالی خانوادگی به این انجامید که بخش زیادی از ثروتش را از دست بدهد. به همین خاطر، نقاشی برای او از نظر مالی اهمیت بیشتری پیدا کرد. در همین دوره و به دنبال بیفایده دانستن مشارکت در دم و دستگاه «سالن»، به گروه نقاشان جوانی که تلاش میکردند نمایشگاههای مستقلی برگزار کنند پیوست. این گروه از هنرمندان جوان که به سرعت به عنوان «امپرسیونیستها» شناخته شدند در حد فاصل ۱۸۷۴ تا ۱۸۸۶، هشت نمایشگاه برگزار کردند که دگا یکی از برگزارکنندگان اصلی آنها بود و در همهی آنها به جز یکی مشارکت داشت. از برچسب امپرسیونیست خوشش نمیآمد و مدام تلاش میکرد راه هنرمندان غیر امپرسیونیست (کسانی چون ژان لویی فورن و ژان فرانسوا رافائللی) را به گروه باز کند. در دههی ۱۸۸۰ عکاسی را هم آغاز و از شماری از عکسهایش در نقاشیهایش استفاده کرد. با گذر زمان و به سبب تندخوییاش روز به روز تنهاتر شد. دگا تا حوالی ۱۹۰۷ کار میکرد و پس از آن ده سال باقی ماندهی عمرش را (در حالیکه تقریباً کور شده بود) در بازنشستگی گذراند.
این تابلو اولین اثرِ دگا از کلاس تمرین رقص است. به سبب اینکه دگا اجازه نداشت در پشت صحنهی اپرای پاریس حضور پیدا کند، سوژههایش به استودیوی او میآمدند و برایش حالت میگرفتند. این جلسات در استودیوی او، به خلق تعداد زیادی طراحیهای بزرگ انجامید که بعدتر دگا از آنها در نقاشیهایش استفاده میکرد. در اواخر دههی ۱۸۷۰ او اشاره کرد که «اینقدر اجرای رقص نقاشی کردهام، بیآنکه آنها را واقعا دیده باشم، که کمی احساس شرم میکنم.» استاد رقص در این نقاشی، ژول پرو است که زمانی خودش رقصندهی مشهوری بود.
این تابلو که در تملک موزه دورسی در پاریس قرار دارد و در ۱۸۷۶ کامل شده است، زنی را در کنار همراه مردش نشان میدهد. مدل زن بازیگری به نام الن آندره است و مدل مرد یکی از دوستان هنرمند دگا به نام مارسلین دبوتن. این اثر عموماً به عنوان نمایشی از فضای بوهمیاییِ کافهی نوول آتن در پاریس شناخته میشود.
دگا از ۱۸۶۰ به بعد به طور منظم تابستانهایش را در منیل-اوبرت در ملکِ روستاییِ دوستِ دوران کودکیاش، پل والپانسون میگذراند. آنجا او پرترههایی از اعضای خانواده و نماهایی از فضاهای داخلی نقاشی میکرد. این تابلو از اتاق بیلیارد یکی از همین فضاهای داخلی است.
این تابلو یکی از نشانههای دوستی نزدیک میان دگا و مری کاسات است که او هم از نقاشان نزدیک به امپرسیونیستها بود. این دو هنرمند تجربههایی با تکنیکهای چاپ کرده بودند و دگا با استفاده از همین تکنیک، تصویرِ کاسات را به عنوان یک زن مدرنِ با اعتماد به نفس که در موزهی لوور در حال لذت بردن از تماشای نقاشیهاست، کار کرده است. زن دیگری کاسات را همراهی میکند که احتمالاً خواهرش لیدیا است.
دگا این اثر ناتمام را در سال ۱۸۹۶ بر اساس تعدادی طراحی و یک نقاشی پاستل که قبلاً کار کرده بود خلق کرد. این تابلو از جمله آثاری بود که به یکی از موضوعات مورد علاقهی هنرمند در سالهای پایانی کارش میپرداخت.
دگا این صحنه از بازگشت گلهی گاوها از چراگاه را در ۱۸۹۸ نقاشی کرد. از آنجا که دگا به دلیل نقاشیهایش از زندگی پاریسی، مسابقات اسبدوانی، زندگی روزمره و رقاصان شناخته شده است، چنین تابلویی در کارنامهی کاری او غیر معمول محسوب میشود. او این تابلو را وقتی در مزرعهای متعلق به یکی از دوستانش به نام «باراکاوال» در «سان والری سورسوم» مهمان بود نقاشی کرد.
میدان کنکورد، بیآنکه یک تابلوی سفارشی باشد، چهرهی دو دوست ادگار دگا، دنیل هالویِ نویسنده و لودویچ ناپلئنون لپیکِ نقاش را به همراه دو دخترش نشان میدهد. نقاش آنها را در حالت روزمره در میدان معروفی در پاریس نقاشی کرده است.
دگا در ۱۸۶۸ پرترهای از مانهی روی مبل لم داده و همسرش سوزان که پشت پیانو نشسته بود نقاشی کرد. مناقشات زیادی پیرامون این تابلو وجود دارد چرا که نقاشی از بالا تا پایین و دقیقا از وسطِ فیگور سوزان بریده شده است. گمان بر این است که مانه تابلو را بریده است. احتمالا به این سبب که شاید طوری که سوزان نقاشی شده بود را دوست نداشت و یا اینکه در آن وقت از دست دگا یا همسر خودش عصبانی بود.
فضای صمیمی این نقاشیِ پرتره سبب میشود تلاش فراوانی که دگا برای مطالعهی جزئیات ترکیببندی در این اثر به کار برده، کمتر دیده شود. این زن از آشنایان دگا به نام ویکتوریا دوبورگ (۱۹۲۶ـ۱۸۴۰) است. دوبورگ که خودش نقاش بود، هنگام طراحی در موزهی لوور با فانتن-لاتورِ نقاش آشنا شد. این دو در ۱۸۶۹، حوالی زمانی که دگا این اثر را نقاشی کرد نامزد و در نهایت در ۱۸۷۸ با یکدیگر ازدواج کردند.
آثار ادگار دگا در موزه متروپولیتن، نیویورک