اولین نمایشگاه انفرادی زهرا دوغان هنرمند کرد پس از آزادی‌اش از زندان در ترکیه

هنرام‌روز: دوغان پس از آزادی از زندان ترکیه را ترکیه کرد چرا که همچنان مورد تهدید بود و نمی‌تواند به کشورش بازگردد. او هم اکنون در لندن ساکن است و طی یک تماس ویدیویی با ارت نت می‌گوید: «من خودم را به عنوان یک هنرمند به تمام جهان ثابت کردم اما کشورم ترکیه من را به عنوان یک هنرمند به رسمیت نمی‌شناسند.» عنوان این نمایشگاه نیز «تایید نشده» است که تاکیدی بر همین موضوع است. این نمایشگاه از ۹ اکتبر در گالری Kiraathane24 استانبول برگزار شد که گالری است که به نمایش آثار هنرمندان پناهنده و فعالان اجتماعی اختصاص دارد و به گفته هنرمند تنها گالری در استانبول بود که از دوغان دعوت کرد تا آثارش را به نمایش بگذارد.

آثار این نمایشگاه از زندان زنان در ماردین، تارسوس و دیاربکر به صورت مخفیانه بیرون آورده شده. دیاربکر زادگاه دوغان است. در ۴ اتاق گالری آثار هنری مختلفی بر لباس و پارچه و روزنامه دیده می‌شود که همگی درباره زنان‌اند.

مدیر برنامه این نمایشگاه می‌گوید زمانی که نام زهرا دوغان را در گوگل سرچ می‌کنیم می‌بینیم که نوشته هنرمند ترک کردتبار دستگیر شد اما تصویری از آثار هنری او موجود نیست.

این هنرمند نمونه‌ای از جوانان مبارز کردستان است که زندگی‌اش تحت تاثیر خشونتی که ترکیه به کردها روا می‌دارد قرار گرفته‌است جنگی که سال‌هاست در جریان است و بسیاری از فعالان کرد را زندانی کرده‌است.

در سال ۲۰۱۷ دوغان به اتهام فعالیت‌های تروریستی دستگیر شد چرا که تصویر نقاشی‌‌ای از یک روستای کردنشین که در پی درگیری بین ارتش ترکیه و شورشیان کرد ویران شده‌ بود را به اشتراک گذاشت.

او در زندان نوشتن به زبان کردی را یاد گرفت و در نمایشگاهش در استانبول نوشته‌‌های او به زبان کردی روی آثار و در یک دفترچه قابل بازدید هستند. او درباره سختی‌هایش به عنوان یک زن کرد می‌نویسد. او می‌گوید من هم فمنیست و هم کرد و فعال حقوق بشر هستم و این زندگی من است.

البته دستگیری او موجب تحسینش در دنیای هنر شد. آثار این هنرمند چندی پیش در دوسالانه برلین به نمایش درآمد و در سال ۲۰۱۸ بنکسی اثری درباره او در زندان خلق کرد. آی‌وی‌وی و موزه روژآوا در کردستان نیز از او حمایت کردند. با این وجود آثار او در ترکیه چندان دیده نشده‌است.

این نمایش روایتی از خاطرات روزهای سخت دوغان در زندان است. یک تلفن با عنوان کوتاهترین ۱۰ دقیقه جهان و طرح‌هایی از صورت‌های شکنجه شده و لباسی که در زندان می‌پوشیده و روی آن را نقاشی کرده از آثار این نمایشگاه هستند.

داکمان مالک یک گالری دار در فرانسه و از طرفداران دموکراسی درباره کار دوغان می‌گویند: «این آثار از غیر ممکن خلق شدند. او ابزاری برای خلق اثر هنری در اختیار نداشته‌است و زمانی که درخواست کرد تا وسایلی در اختیارش بگذارند با جواب منفی مواجه شد.»

کیورتور نمایشگاه می‌گوید: «اگر همیشه تحت ستم باشید راه‌ حل‌های جدید پیدا می‌کنید.»

شاماران «خدا بانوی مارها که بدنی نیمه مار و نیمه انسان دارد و به تمامی رازها آگاه است و در نهایت کشته می‌شود» اسطوره کردی نیز در آثار دوغان در این نمایشگاه بارها تکرار می‌شود.

زهرا دوغان در مواه نوامبر به همراه آی‌وی‌وی در کنفرانس حقوق بشر ژنو شرکت خواهد کرد.

آثار زهرا دوغان در بینال برلین

اثر بنکسی درباره زهرا دوغان در زندان