آثار هنری که به صورت اتفاقی آسیب می‌بینند به کجا می‌روند؟
موزه آثار هنری اسقاطی
اصطلاح "salvage art" اصطلاحی تخصصی در بیمه آثار هنری است که به آثار هنری اطلاق می‌شود که که به دلیل آسیب اتفاقی از گردشمالی و نمایشی بازارهنر خارج می‌شوند. این آثار بعد از پرداخت ضرر کل (مربوط به مواردی است که هزینه مرمت و تعمیر اثر هنری از ارزش کلی آن بیشتر است و مبلغ کل بیمه به صاحب اثر پرداخت و اثر هنری به انبار شرکت بیمه منتقل می‌شود.) دیگر عملا برای بازار هنر، گالری و موزه زنده نیستند اما از سال ۲۰۱۲ و به همت هنرمند ساکن نیویورک الکا کراژوسکا زندگیشان به شکلی دیگر ادامه پیدا می‌کند.
هنرامروز: در تاریخ ۲۴ دسامبر ۲۰۰۸ مجسمه سگ بادکنکی ۱۰ اینچی اثر جف کونز افتاد و به چندین قطعه تقسیم شد. پنج ماه بعد شرکت بیمه AXA Art بعد از ارزیابی‌های لازم اعلام کرد هزینه تعمیر این مجسمه بیش از ارزش مجسمه است و حق بیمه آن را به مالکش پرداخت کرد و بعد از آن قطعات شکسته این اثر هنری به انبار این شرکت به آثار هنری دیگری که آسیب دیده بودند پیوست.
در ماه می سال ۲۰۰۹ و زمانی که اثر هنری جف کونز به طور رسمی از بازار هنر خارج شد الیکا کراژوسکا هنرمند ساکن نیویورک با همسایه‌اش روزالیند جوزف که در روابط عمومی این شرکت بیمه آثار هنری مشغول به کار بود درباره انبار آثار هنری آسیب دیده یا انبار آثار هنری اسقاطی شرکت بیمه AXA Art صحبت کردند. این موضوع که چه چیز باعث می‌شود که یک اثر هنری به یک شی بی ارزش تنزل پیدا کند فکر این هنرمند را به خود مشغول کرد.
این موضوع ایده شکل گیری موسسه ای شد این آثار هنری آسیب دیده که توانستند زندگی جدید پیدا کنند و در مسیر پاسخ به سوالاتی مهم قرار بگیرند. چه چیزی یک اثر هنری را تعریف می‌کند؟ چگونه ارزش ذاتی اثر هنری تعیین می‌شود؟ آیا چیزی به عنوان ارزش عینی وجود دارد؟ امضای هنرمند چه تاثیری بر آن دارد؟
حدودا سه سال طول کشید تا الکا کراژوسکا موسسه خود Salvage Art یا آثار هنری اسقاطی را ثبت کرد، او با کارکنان شرکت بیمه AXA ملاقات کرد و با دانشگاه معماری کلمبیا درباره این ایده صحبت کرده و حدود چهل قطعه آسیب دیده از آثار هنری این انبار که سگ قرمز جف کونز هم در آن بود برای نمایشگاه "این دیگر یک اثر هنری نیست" را بگیرد. در سال ۲۰۱۲ اولین نمایشگاه این موسسه برگزار شد. این نمایشگاه بیش از آن‌که بر نمایش اثر هنری متمرکز باشد بر گفت و گو پیرامون معنای هنر، ارزش هنر و درک اینکه هنر چه چیزی می‌تواند باشد تاکید دارد.
این نمایشگاه همچنین بسیاری از زمینه‌های تخصصی چون وضعیت حقوقی این اثار، قوانین بیمه در قبال آن‌ها و جامعه شناسی، فلسفه و ادبیات را در بر می‌گیرد.
این نمایشگاه‌ها در شهرهای مختلف برگزار شدند و علی رغم اینکه با یکدیگر متفاوت هستند، در چند نکته با هم اشتراک دارند. نمایش آثار با سابقه و اسناد بیمه درباره اثر هنری، مشخصات آن، نام هنرمند، میزان خسارت آن و دیگر موارد همراه است. بینندگان می‌توانند آثار هنری را لمس کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند فضای نمایشگاه را به دلخواه خود تغییر دهند چون آثار بر روی چرخ دستی در گالری قرار دارند و قابل حرکت هستند.
مثلا آخرین نمایشگاه این موسسه در موزه مکزیک با مشکلاتی مواجه بود. قوانین این موزه اجازه لمس آثار هنری که در آن به نمایش درمی‌آیند را نمی‌داد و زمانی که اولین بازدید کننده به اثر هنری آسیب دیده جف کونز دست زد که یک اتفاق طبیعی در نمایشگاه‌های Salvage Art است با برخورد نگهبانان موزه مواجه شد و این یک چالش در معنای این نمایشگاه ایجاد کرد. البته در نهایت موزه مکزیک با Salvage Art به توافق رسید و بازدیدکنندگان می‌توانستند با اجازه گرفتن از نگهبانان موزه آثار را لمس کنند.
اما مساله این نمایشگاه‌ها تنها نگهبانان موزه نیستند که با لمس آثار یا اینکه مخاطب انگشتش را در سوراخ یک تابلو فرو ببرد مشکل دارند. حمل کنندگان آثار از یک موزه به یک موزه دیگر نگران سرنوشت آثار هستند و می‌گویند حمل و نقل این اثار کاری دشوار است چرا که ممکن آثار در پی این جابه جایی آسیبی جدید ببینند.
البته این بنیانگذاران Salvage Art با آسیب و تغییرات در آثار مشکلی ندارند و آن‌ها را مستند کرده و به تاریخچه آثار اضافه می‌کنند. آن‌ها در تلاشند که هیچ یک از آثار هنری این مجموعه ارزش مالی پیدا نکند. این یکی از ۹ قانون اساسنامه آن‌هاست. این موسسه پناهگاهی برای تمام آثار هنری است که به عنوان ضررکل اعلام می‌شوند و از گردش بازار هنر خارج شده و از مبادله و ارزیابی آزاد می‌شود. بخشی دیگر این آزادی به دلیل حذف نام هنرمند از آثار است چرا که امضای برخی هنرمندان ارزشی مضاعف بر اثر اضافه می‌کنند.
این اثار در طول نمایش آسیب بیشتری می‌بینند و تغییر آن‌ها یکی از بخشهای مورد علاقه کراژوسکا است. مثلا با لمس یک اثر هنری که با باروت ساخته شد انگشت مخاطبان سیاه می‌شود و وقتی به اثر هنری دیگری دست می‌زنند لکه‌هایی روی آن‌ها باقی می‌ماند. این اتفاق بینندگان را به آثار و آثار را به یکدیگر متصل می‌کند و به گونه‌ای آن‌ها را زنده نگه می‌دارد.
آثار این موسسه تا به امروزدر دانشگاه کلمبیا نگهداری می‌شدند و حالا این دانشگاه اعلام کرده که باید این مجموعه تا پایان سال از فضای دانشگاه خارج شوند. صاحبان این موسسه در مقابل این اتفاق به دنبال انتقال آثار به جایی دیگر بودند. آن‌ها پیش از این در رویای ارائه آثار در یک قایق با مجوز سفر در آب‌های بین المللی را داشتند تا محلی دائمی برای نمایش آثار باشد و آزادی بیشتری را برای این مجموعه به ارمغان آورد و این روزها یک ملوان مشتاق است تا این مجموعه را در قایقش بپذیرد.
منبع: آرتسی