نشست خبری مرمت موزهی هنرهای معاصر تهران برگزار شد
فهرستنویسیِ گنجینهی "موزههنرهای معاصر" بعد از 42 سال!
در تاریخ 31 تیر 1398 نشستی خبری، درباره بازسازی موزه هنرهای معاصر برگزار شد. این نشست با حضور آقایان "هادی مظفری" مدیر کل مرکزهنرهای تجسمی، "احسان آقایی" رییس موزه هنرهای معاصر تهران و "مجیدحبیبی نژاد" مدیر پروژه بازسازی موزه برگزار شد. این مرمت و بازسازی از تاریخ 18 اردیبهشت 1397 آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. افتتاح مجدد موزه طبق زمانبندی پیشبینی شده، اتفاق نیفتاد و این نشست در خصوص پاسخگویی به سوالاتِ مربوطه صورت گرفت.
اقتصاد هنر آنلاین؛ مه سیما شکریان: با توجه به قدمت تاریخی این ساختمان و نگهداری آثار ارزشمند هنر معاصر ایران و جهان در این موزه نکته قابل توجه چگونگی نگهداری از آثار در طول زمان مرمت بود. گفته میشود ازآثارموزه فهرست مشخص و متمرکزی در دسترس نیست و به گفته مسئولان موزه، بعد از 42 سال فعالیت موزه، این روزها لیست کاملی از این آثار تهیه شدهاست و آثار در طول زمان مرمت در شرایط مطمئنی نگهداری شدهاند.
آقای مظفری ابتدای جلسه درباره بازسازی و مرمت موزه گفت: پیش بینی برای مرمت موزه در دوفاز بود، فاز 60 درصد و فاز 40 درصد. 60 درصد اولیه به اتمام رسیدهاست. مرمت این موزه با سابقه 42 سال کارهای زیادی داشت. برخی قابل پیش بینی و برخی غیرقابل پیش بینی، که بخشهای غیر قابل پیشبینی بعد از شروع کار خود را نشان دادند و این از دلایل زمان بردن مرمت موزه بود. همکاران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دفتر طرحهای عمرانی اعتبار این کار را پیشبینی کردهبودند و مشکلی برای تامین اعتبار وجود نداشت، اما با وجود نواسانات اقتصادی و تغییر قیمتها در هر مرحله، روند کار وارد مراحل اداری میشد و این مراحل با وجود تغییرات جدید زمانبر بود. هر قیمت جدید باید بر مبنای فهرست برنامه و بودجه باشد و هر فهرست جدید باید به تایید این سازمان برسدو تا زمانی که این تایید صورت نگیرد، پیمانکار اجازه شروع کار ندارد. به گفته آقای مظفری مهم ترین هدف مسئولین نگهداری درست و امن از ساختمان ارزشمند و تاریخی موزه، آثار گنجینه و تاریخی شفاهی که این موزه دارد بودهاست. و این مهم باعث طولانی شدن، زمان این مرمت شدهاست. در روند مرمت احساس کردیم پیمانکار سرعت کافی ندارد و باید چند جبهه به طور همزمان مرمت میشد که پیمانکار به صورت جداجدا و مرحله به مرحله این کار را انجام داد و موزه تصمیم به قطع همکاری با این پیمانکار گرفت و طی مراحل اداری برای تهیه صورت جلسه و تحویل کار از پیمان کار اولیه و تحویل مجدد کار به پیمان کار دوم زمان بر بود.
اقای حبیبی نژاد درباره روند مرمت موزه گفت: این بازسازی باید در 12 جبهه اصلی شامل بازسازی بام، گالریها، نما، محوطه حیاط میانی، محوطه باغ مجسمه، گنجینه، موتورخانه و تاسیسات مرکزی، تاسیسات و سیستم هوارسانها و سرمایش و گرمایش موزه، آتش نشانی و اطفاء حریق، سرویسهای بهداشتی، نورپردازی شامل نور و روشنایی عمومی و تخصصی و سیستمهای امنیتی و حفاظتی موزه صورت میگرفت که با توجه به ضرورت در 130 جبهه فرعی طبقهبندی میگردند. او درباره جزییات این بازسازی توضیحاتی داد و گفت در تمام مراحل مرمت سعی بر بالا بردن ایمنی موزه برای نگهداری آثار طبق استاندارهای موزههای بینالمللی شدهاست و تلاش زیادی برای مرمت کوچکترین چزئیات تا بزرگترین آنها به همان شکلی که بنای اولیه بودهاست شده، که این مهم زمانبر است.
در بخش بعدی مسئولین حاضر در جلسه به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند
مسئولین در جواب سوال خبرنگاران درباره فهرست دقیق آثار موزه که اصلا در دسترس نیست و از وجود بعضی آثار اطلاعاتی وجود ندارد و بعد از این چه اتفاقی خواهد افتاد، گفتند: این موزه زمانی که در سال 1356 افتتاح شد به طور کامل آماده نبود. در طول 42 سال فعالیت موزه لیست آثار و پرونده آنها به طور کامل و درست ثبت نشدهبود. این روند تا زمانی که مدیریت جدید موزه "احسان آقایی" که دی ماه 1397 به این سمت رسیدند، ادامه داشتهاست و اکنون تمام 3259 اثر موزه در حال بررسی و گردآوری کامل اطلاعات هستند و لیست اطلاعات جدید همزمان با افتتاح موزه منتشر خواهد شد. این اطلاعات شامل نام هنرمند، نام اثر، نحوه ورود اثر به موزه شامل خرید، یا اهدا و زمانی که اثر به موزه وارد شدهاست و کلیه اطلاعات تکنیکی و پرونده و تاریخچه و ارزش ریالی هر اثر است. پیش از این پروندهای درستی برای اطلاعات تک تک آثار وجود نداشت اما هم اکنون این پروندهها درست شدهاست. به گفت آقای مظفری قسمتی از اطلاعات آثاربه صورت دستنویس در دفتر بوده و بخشی از اطلاعات هم صحیح نبودند. این اطلاعات در حال ثبت در سایت موزه هستند و در آینده قسمتی از این اطلاعات در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت. البته تمام این این اطلاعات برای عموم در دسترس نخواهد بود. و پاسخ دقیق تر به چنین سوالاتی به نشست افتتاح موزه موکول شد.
سوال دیگری که در این نشست عنوان شده این بود که موزه زمانی که تعطیل شد در وضعیت مناسبی به لحاظ فعالیتها و رویدادهای فرهنگی قرار داشت و اینکه بعد از این، ازسرگیری فعالیتهای موزه بعد از مدت زمان طولانی تعطیلی به چه صورت خواهد بود گفته شد، اینکه یک موزه به دلیل بازسازی و مرمت یک یا چند سال تعطیل باشد در تمام موزههای دنیا اتفاق میافتد. موزه هنرهای معاصر تهران جز موزههای کوچک است و مرمت آن باعث تعطیلی تمام بخش های فیزیکی میشود در حالی که در موزههای بزرگ دنیا بازسازی و مرمت گاهی تا 5 سال هم زمان میبرند، اما چون فقط یک بخش از موزه تعطیل میشود و بقیه بخشها به کار خود ادامه چنین مسائلی پیش نمیآید.
مسئولان حاضر در جلسه گفتند که با وجود تعطیل بودن بخش فیزیکی موزه، بخش محتوا و در واقع نرم افزاری موزه در این مدت مشغول به کار بودهاست. مثلا آقای آقایی اشاره کردند که موزه هنرهای معاصر در تمام سالهای فعالیتش هویت بصری نداشتهاست و تنها یک لوگو به طراحی "جوادپویان" داشتهاست. قسمت نرم افزاری در حال انجام دادن فعالیتهایی در این مورد است. گفته میشود این موزه پیش از این شبیه به روند کاری یک سازمان یا اداره، اداره میشده و اکنون چارت سازمانی درون موزه تغییراتی کردهاست. دیگر فعالیتهای بخش نرم افزاری تهیه لیست آثار و برنامه ریزیهای جدید برای بخش پژوهشی موزه و همچنین فعالیتها و مناسباتی برای مخاطب، مثلا مخاطبان گروه سنی کودکان و نوجوانان و فعالیتهایی در سینما تک نه فقط به صورت نمایش فیلم صورت خواهد گرفت.
در این نشست موضوعی تحت عنوان مرمت گنجینه موزه و گسترش ظریفت گنجینه مطرح شد. مسئولان حاضر در پاسخ خبرنگاران به گسترش گنجینه به این معنا که آثار جدید به موزه اضافه شود پاسخ منفی دادند.
در کنار این اعلام شد که شبکه موزههای هنرهای معاصر کشور شامل موزهها تهران، کرمان، آبادان و اصفهان راه اندازی شدهاست و این شبکه در حال پیگیری بازگشایی موزه هنرهای معاصر اهواز و اضافه کردنش به این شبکه هستند.
مسئولین درجواب سوال خبرنگاران در خصوص نگهداری گنجینه در طول زمان مرمت گفتند آثار در تمام این مدت در شرایط استاندار دمایی و ایمنی نگهداری شدهاند و موزه اقداماتی برای جابهجایی آثار به گنجینه جدید صورت دادهاست، مثل ثبت سفارش خرید تجهیزات نگهداری استاندار گنجینه. اما در خصوص نحوه جابهجایی آثار در زمان مقرر به گنجینه جدید، به دلیل مسائل امنیتی به خاطر ارزش بالای آثار پاسخی ندادند.
همچنین با توجه به اینکه این نشست در جهت پاسخگویی به سوالات در مورد زمان قطعی افتتاح مجدد موزه بود، جواب روشنی در این باره مطرح نشد! به گفته آقای مظفری این روند با مسائل پیش بینی نشدهای همراه است و تعیین زمان دقیق برای بازسازی را ناممکن میکند.
همچنین درباره سوابق کاری ناظر بازسازی موزه سوالی مطرح شد. و مشخص شد، در سوابق کاری آقای حبیبی نژاد مرمت موزه نبوده و ایشان فقط بازسازی خانه موزه "جلال و سیمین" را انجام دادند!
در جواب سوال خبرنگاران در این مورد که چرا رسانههای موزه به صورت فعالتری عمل نمیکنند (و مثلا زمانی که یک اکثر از "جکسون پولاک" در یک حراجی به فروش میرسد،) موزه میتواند درباره وجود اثری از این هنرمند در ایران اطلاعرسانی کند، مسئولین گفتند که کار موزه از "اقتصاد هنر" جداست و مطرح کردن چنین چیزی در زمانی که صحبت از یک اتفاق اقتصادی است شبهاتی ایجاد خواهد کرد. اما منظور مشخص از چنین سوالی این است که تبلیغات بینالمللی درمورد آثار گنجینه موزه چندان مورد توجه قرار نگرفته و نکته مهم در این مورد این است که بسیاری از دنبال کنندگان هنر معاصر اطلاعی از نگهداری بخشی از آثار هنر معاصر و مدرن جهان ندارند و گفته میشود محل نگهداری آثار موزههنرهای معاصر در منابع اعلام نشدهاست. همچنین این موزه گنجینه اش را به طور دائم نمایش نمیدهد.
مسئولین در جواب سوال خبرنگاران در باره تمهیدی برای نمایش دائم آثار گنجینه در کنار رویدادها برای جذب بازدید کنندگان به موزه و کشور ایران گفتند، موزه قصد دارد بعد از افتتاح قسمتی از گالریها را به نمایش قسمتی از گنجینه اختصاص دهد.
همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره کسب اجازه طراح و معمار موزه "کامران دیبا" در خصوص مرمت این بنا گفتهشد، با توجه به اینکه ایشان در ایران اقامت ندارند مکاتباتی در این باره با ایشان صورت گرفتهاست.