صنایع دستی؛ شغلی با لعاب هنر

 ایران 31 استان دارد و به نظر می‌رسد، درهراستان حداقل یک دانشگاه هنر تاسیس شده باشد. این در حالی است که در شهر تهران یا استان‌های شمالی کشور، درهرشهرچند دانشگاه هنر وجود دارد. از بین تمام فارغ‌التحصیلان تمام دانشگا‌های هنر تنها همین تعداد اندک برای استخدام موفق می‌شوند. البته مشاغل دولتی تنها شانس فارغ‌التحصیلان هنر برای استخدام نیست. تعدادی هم از فارغ التحصیلان جذب فضاهای خصوصی مثل گالری‌ها و بانک‌های خصوصی(به عنوان گرافیست)، شرکت‌های تبلیغاتی، مدارس غیرانتفاعی و آموزشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی می‌شوند. عده‌ای راه هنر را ادامه می‌دهند و مثلا تابلوی سفارشی می‌کشند یا به عنوان گرافیست مستقل کار می‌کنند. بعضی هنرمندان تخصصا کار نقاشی دیواری می‌کنند و بعضی معلم تمام وقت هنر می‌شوند. تعدادی از هنرمندان مهارت‌های جدیدتر یاد می‌گیرند تا بتوانند، کاری با درآمد راه اندازند. افرادی هم هستند که شغلی را انتخاب می‌کنند که جریانی کاملا جدا از هنر دارد.

اما عده‌ای در این بین شغلی را انتخاب می‌کنند که هم شغل آزاد است و هم از هنر دور نیست و هم در زندگی روزانه افراد کاربرد دارد و برای صاحبان این حرفه هر روز آفرینشی از محصولی هنری، جریان دارد. این دسته از فعالیت‌ها در دسته‌بندی صنایع دستی قرار می‌گیرد. ساخت ظروف سفالی و لعابی (ظروف سرامیک) و نقاشی با دست روی آن‌ها، این روزها جز دسته کارهای پرطرفدار فارغ التحصیلان هنر است. این کار تلفیقی از نقاشی و مجسمه‌سازی و صنایع دستی است. آشنایی اولیه هنرمندان هنرهای تجسمی با این تخصص شاید از کنجکاوی و تجربه‌گرایی باشد. این‌روزها در فضای مجازی زیاد تبلیغ کارگاه یک روزه نقاشی زیر لعابی کلاس سفالگری با چرخ یا با دست را می‌بینیم. خروجی این کلاس‌ها قطعا کوزه‌های ساده یا بشقاب‌های غذاخوری به شکل مرسوم نیست. شرکت در این کلاس‌ها احتیاجی به پیش زمینه هنری ندارد و برای عموم هم آزاد است. نکته دیگر در مورد این کار این‌که فقط در تهران متمرکز نیست و در شهرهای دیگر هم رونق دارد. بعضی افراد همان یک جلسه کلاس و تجربه برایشان کافی است و بعضی هنرمندان این تکنیک  را بستر مناسبی برای پیاده‌کردن ایده‌هایشان و شکل دادن به خلاقیت‌هایشان می‌بینند. ادامه اکثر شاخه‌های رشته ‌های هنری و مخصوصا سفال و سرامیک احتیاج به فضای کارگاه و تجهیزات کارگاهی خاص خود را دارد. تامین هزینه‌های یک کارگاه و خرید تجهیزات برای هر هنرمندی ممکن نیست. گاهی بعضی از هنرمندان به صورت گروهی کارگاه صنایع دستی راه‌اندازی می‌کنند. این گروه از هنرمندان به جز کار روی ایده‌های شخصی‌شان، ظروف و مجسمه‌های کاربردی و تزئینی تولید می‌کنند. محصول این کارگاه‌ها هم خاصیت دست ساز بودن را داراست و می‌توانند یادآور معماری ایرانی یا ظرف‌های گلسرخی قدیمی و یا سفال‌های شهرهمدان باشند. این ویژگی برای مخاطب و مشتری نیز جذاب است، وسیله‌ای که با تعدادی تقریبا محدود نسبت به دیگر محصولات اینچنینی ساخته‌شده‌است. بعضی ازین هنرمندان با تکیه بر سابقه هنری خود، خلاقیت‌هایی به این محصولات اضافه می‌کنند و بعضی به ساده‌ترین شکل ظرف تولید می‌کنند. این کارگاه‌های کوچک گاهی برای درست کردن سفارش‌ها افرادی را هم استخدام می‌کنند و این شاید شکلی از کارآفرینی در رشته هنر باشد. بعضی از هنرمندان این رشته مدعی هستند محصولاتی خاص‌تر با تعدادی محدودتر تولید می‌کنند و قیمت کارهای آن‌ها بالاتر است وعده ای هم بی نام و نشان ظرف‌های سفالی ساده‌تر را با تعداد بیشتری تولید می‌کنند. این روزها به هر فروشگاه محصولات فرهنگی که سر می‌زنید قفسه‌ای از کارهای چنین هنرمندان و کارگاه‌هایی دارد. در تنوع این سفال‌ها، تنوع دیدگاه خالقشان و نوع انتخاب او را می‌بینیم و با انتخاب هر یک از آن‌ها برای خرید با این انتخاب همراه می‌شویم. اما نقطه مشترک تمام این تولید نیمه هنری، نیمه کاربردی در این است که مخاطب را به خود جذب کرده‌است.