گفتوگوی کتبی موبایل آرت پراجکتس با کوروش نوری
مجموعهدار باید نگهبان عمل هنرمند باشد.
به گزارش هنر امروز، موبایل آرت پراجکتس: در گفتوگویی که پیش از این در سایت contemporary-art-collectors با شما شده است گفتهاید که مجموعهداری را در بیست سالگیتان ( دهه 90 ) آغاز کردهاید. چه عواملی محرکهای اصلی شما برای این اقدام بوده است؟ چگونه در بیست سالگی به این فعالیت علاقهمند شدید؟
کوروش نوری: بیشتر به موزهها و مواجهات برمیگشت… پیش از آن در اواخر نوجوانی و اوایل بیست سالگی بیشتر و بیشتر از موزهها بازدید میکردم. بیشتر سلیقهام در جنبشهای هنر معاصر و مخصوصا هنر انتزاعی آمریکا بعد از جنگ جهانی گیر کرده بود. بعد از آن در اواسط دههی 90 وقتهای آزادم را صرف دیدن گالریها در تهران کردم. یک برخورد به برخوردی دیگر میانجامد و یک هنرمند شما را به هنرمند دیگری معرفی میکند و شما شروع به جمعآوری مجموعه میکنید.
انگیزهای کاملا طبیعی بود و برای لذت بصری و ذهنی به وجود آمد. میخواستم در محیطم و به طور کلی در زندگیم به چیزی با معنا نگاه کنم. هرچند حدودا از ابتدا دستی جادویی برای انتخاب کارهای موفق و درست از نظر اقتصادی داشتم. هیچوقت از نقطه نظر سرمایهگذاری اثری را نخریدهام. نشان به آن نشان که تنها اثری را که برای سود و منفعت خریدهام هنوز در انبارم دارم.
م.آ.پ: اولین اثری که خریدهاید متعلق به کدام هنرمند است؟ چطور تصمیم به این اقدام گرفتید؟
ک.ن: ماجرا در ایران بود و در نتیجه فقط با هنرمندان ایرانی شروع شد. هنوز حداقل 10 – 12 اثر از آن دوره دارم. هرچند که این دیگر تمرکز مجموعهی من نیست. آنها آثار هنریای هستند که از نظر احساسی بیش از آن بهشان وابستهای که بخواهی رهایشان کنی.
م.آ.پ: آخرین اثری که به مجموعهتان اضافه شده است به کدام هنرمند تعلق دارد؟ آیا بحران اخیر ( کرونا ) تاثیری بر روند گسترش مجموعهتان داشته است؟
ک.ن: خرید اخیر فکر میکنم اثری از فیلیپ مولر بود. یکی از پرترههای ساحل تایب که نام آن آشغال ( تفاله ) است. شبیه به خلبان یا فضانوردی با عینک آفتابی که فورا من را به یاد کودکیام در ایران انداخت، زمانی که با هیجان به تماشای سریال مرد شش میلیون دلاری مینشستم.
مپ: به عنوان یک مجموعهدار و گالریدار از نظرتان بهترین مکان برای خرید یک اثر هنری کجاست؟ استودیوی هنرمند؟ گالری؟ آرت فر؟ یا حراج؟
ک.ن: بدون شک میگویم گالری. مگر از چه جای دیگری میخواهید اثر هنری بخرید؟ ( با خنده ) گالری به وسیلهی نمایشگاه، میسازد، پرورش میدهد و بعد آن را بر یک سینی نقره به مجموعهدار بالقوه تقدیم میکند. این پایه و اساس یک خرید فرهیخته است و تنها چیزی است که معنا میدهد. خرید اثر هنری به هیچ وجه شبیه به لایک کردن یک عکس در اینستاگرام نیست، بلکه یک پروسهی در سطح بالا است و خوشبختانه درش به روی تمام کسانی که ذهنی باز دارند گشوده است.
جاهای دیگری که شما اشاره کردید پلتفرمهایی موقتی هستند. جاهایی که پایهی آنها بر پروسهای دو هفتهای است. من استودیوی هنرمندان را هم برای دریافت اطلاعات بیشتر و دیدن آثار هنری بیرون از مکعبهای سفیدمان دوست دارم، اما مکان مناسبی برای معاملات اقتصادی نیست، مگر اینکه توسط گالری ترتیب داده شده باشد.
مپ: شما به جز خرید آثار هنری در گالری کربن 12 دبی هم هنرمندان مختلفی را نمایندگی میکنید. واکنش مجموعهداران غیر ایرانی را نسبت به هنر معاصر ایران چگونه میبینید؟
ک.ن: طبق معمول کوتهبینی و عدم حرفهای بودن ما را به جایی که هستیم کشانده است. متاسفانه حباب هنر معاصر ایران بین 2005 تا 2010 طعم تلخی برای مجموعهداران غیر ایرانی به جا گذاشت، به طوری که 90 درصد آثار آنقدر تورمی بود که جایگاه را برای نسل جدید به شدت متزلزل کرد. تا زمانی که هنر منطقهای و حباب محور است این اتفاق نمیافتد. از طرف دیگر وقتی شروع یک مسیر کاری، موفقیت آمیز و بیش از حد حرفهای باشد، مثل نمونهای مانند امیر خجسته، مخاطب جهانی هم سراپا گوش است. هیچ داستان و پرت و پلایی در کار نیست و به جای آن یک عمل هوشمندانه و فرآیند هنر معاصر توسط هنرمند خالص و حرفهای معاصر است.
مپ: اگر بخواهید سه هنرمند ایرانی نام ببرید که از نظرتان در یک مجموعهی معتبر از هنر معاصر ایران باید آثاری از آنها وجود داشته باشد چه کسانی را خواهید گفت؟
ک.ن: بیش از سه اسم وجود دارد. جامعهی ایران پر از هنرمندان برجستهای مثل سارا رهبر، آناهیتا رزمی و خیلیهای دیگر است که سالهاست مشغول کار هستند.
مپ: اگر بخواهید سه مجموعهدار ایرانی را نام ببرید که از نظرتان مجموعهای مثال زدنی از هنر معاصر ایران دارند چه کسانی خواهند بود؟
ک.ن: هیچ کدام را نمیشناسم.
مپ: از نظرتان چگونه میشود مجموعهی مناسبی گردآوری کرد؟ چه فاکتورهایی یک مجموعهی معتبر را شکل میدهد؟
ک.ن: واقعی ( خالص ) بودن و خرید کردن با چشم و ذهن ( به جای گوش ). بگذارید توضیح بدهم. یک مجموعهدار حقیقی، میبیند، یاد میگیرد و خودش را باسواد میکند. این ذات جمعآوری هنر است!؟ و بعد به این لایهای از علاقهی واقعی را اضافه کنید. طوری که یک اثر احساسات شما را تکان دهد، ذهن شما را به چالش بگیرد و فرهنگ شما را تغییر دهد، آنوقت و فقط آنوقت شما کار خود را به عنوان یک مجموعهدار انجام دادهاید. دیدن کنار هم آمدن چنین مجموعههایی آسان است.
بعضیها خیلی استراتژیک هستند و شاخصهای کیوریتوریال واضحی دارند. دیگران بیشتر طبیعی و شخصی هستند. در انتها باید چیزی را بخرید که دوست دارید و درک میکنید. یک مجموعهدار باید نگهبان عمل هنرمند باشد. خوشبختانه چنین مجموعهدارانی وجود دارند و کار ما را لذتبخش و پاداشبخش میکنند.
مپ: از نظرتان چه چیزهایی در دنیای هنر ایران بهتر است تغییر کند؟
ک.ن: من به هیچ وجه در فضای ایران فعال نیستم که بخواهم از آن صحبت کنم.
مپ: بیشترین اثری که در مجموعهی شخصیتان به آن تعلق خاطر دارید متعلق به کدام هنرمند است؟ آیا برای این تعلق خاطر دلایل مشخصی دارید؟
ک.ن: این خیلی نیرنگآمیز است. کارهای بزرگ بسیاری هستند که به آنها وابستگی احساسی دارم. از آنجا که همه را ستایش میکنم چرا از آنچه رویایش را دارم برایتان نگویم؟ برای مثال اثری متعلق به سارا رهبر از سال 2019 به نام ” من بیش از این به شما اعتماد ندارم” ( پرچم 59 ).
مپ: تا به حال پیش آمده است که از خرید یک اثر هنری پشیمان شوید؟ چرا؟
ک.ن: نه واقعا. اما اغلب حسرت موقعیتهای از دست رفته و تمام آثاری که نخریدهام را دارم. اثر بزرگی که شما را تکان میدهد و ذهن شما را میگیرد باید خریده شود، مخصوصا اگر در توان مالی شماست.
مپ: چه توصیههایی به مجموعهدار جوانی دارید که به تازگی اقدام به این فعالیت کرده است؟ از نظرتان مهمترین نکاتی که در این مسیر باید در نظر داشته باشد چه چیزهاییست؟
ک.ن: باید قبول کنم مجموعههای در حال ظهور از تخصصهای اصلی برای ماست. ما در 12 سال گذشته و با تعداد زیادی مجموعهداران تازه کار که حاضر به آغاز این ماجراجویی بودهاند شروع به کار کردهایم که اکنون قدردان سفری که از روز اول با آنها شروع کردیم هستیم.
چند نکتهی کلیدی برای در نظر داشتن:
با خودتان واقعی و صادق باشید.
چیزی را که دوست دارید بخرید و در عین حال تا جایی که ممکن است اطلاعات خود را افزایش دهید.
آثار یک هنرمند به تنهایی گویا هستند، مابقی اطلاعات اضافه است.
حکایت و قصهی کوتاه برای ملاقات با دوستان خوب است و در بحث راجع به آثار یک هنرمند معاصر ضروری نیست. من چندی قبل مقالهای در رابطه با قیمت آثار هنری در حال ظهور و اینکه چگونه کار میکند نوشتم و آن به تنهایی راهنمایی خیلی خوبی برای شروع مجموعهداری است.
منبع: موبایل آرت پراجکتس