مخاطب من مردم هستند

اقتصادهنرآنلاین-مه‌سیما شکریان: با توجه به فعالیت‌های شما در زمینه خلق آثار گرافیکی با مناسبت‌های مختلف مذهبی، مضامین مذهبی گذشته را چگونه با هنر امروز  هماهنگ می‌کنید؟ به نظر می‌رسد این هماهنگی در نظر مخاطب هم موفق است.

تلاش من این است که کار و آثار خوبی در این زمینه ارائه شوند. من مطالعات زیادی روی اتفاقات مذهبی  و آئینی و طرح‌ها و نقوش و متون مربوط به آن داشته‌ام و همیشه سعی کرده‌ام تا آن‌ها را به روز کنم. این‌ها مربوط به اتفاقاتیست که در گذشته‌افتاده‌است و ما می‌خواهیم امروز آن‌ها را ارائه کنیم. کاری که من در این حوزه انجام دادم این بود که سعی کردم خودم را در گذشته بگذارم و بگویم اگر من در آن زمان زندگی می‌کردم چه اثری خلق می‌کردم. خودم را می‌گذارم 50 یا 60 سال پیش و فکر می‌کنم هنرمندی مربوط به همان زمان هستم و سعی می‌کنم کاری را انجام دهم که بعد از 50 سال قدیمی به نظر نرسد. من خودم و کار هنری و ایده‌هایم را در بین قدما جای دادم. این‌که چقدر موفق بوده را نمی‌دانم اما تلاشم این بود که با توجه هنر گذشته وآئینی کار جدیدی را انجام دهم.

هنرمندان تاثیر گذار برای شما چه کسانی بودند؟

 کارهای "میرزا حسن زرین قلم" را خیلی دوست دارم وخیلی به آثار ایشان مراجعه کردم. از دیگر هنرمندان تاثیر گذار برای من    " ملک محمد قزوینی" است و آثار ایشان را هم بسیار مطالعه کردم. به نظرم این هنرمندان خیلی به روز بودند و از زمان خودشان خیلی فاصله داشتند و به نظر می‌رسد آن‌ها حتی تکفیر می‌شدند، که چرا به آن شیوه کار می‌کردند و خط را دست‌کاری کرده‌اند. اما این هنرمندان به کار خودشان ادامه دادند.

شما در زمینه آئینی و مناسبتی به طور مستقل کار می‌کنید،  اما شکلی از این کار هم توسط افراد دیگری انجام می‌شود، که به صورت سفارشی انجام می‌شوند. تفاوت کار خودتان با آن کارها چگونه می‌بینید. آیا شما دوست دارید کارهایی به آن شکل انجام دهید؟

آن کارها سفارشی هستند و کارهای من شخصی. این جنبه سفارشی بودنشان امکان دارد، از صمیمیتشان کم کند. مثلا من هم زمان‌هایی که کارهای سفارشی انجام می‌دهم، حتی اگر سعی هم ‌کنم، تا کارهای ویژه‌ای ارائه شود، چندان موفق نمی‌شوم و همیشه کیفیت پایینتری از کارهای شخصی‌ام پیدا می‌کنند.  کار شخصی و حال و هوای بهتری دارند، چون الزامات کار سفارشی پشتشان نیست. دلیل این‌که کارهای من فراگیر می‌شوند و توسط مردم دیده‌می‌شوند این است که من سعی می‌کنم کارها را به سلیقه مردم جامعه نزدیک کنم و خیلی به سمت خلق کار هنرمندانه و با معیارهای و خط کش‌های هنرمندانه کار نکنم. من خیلی بومی و مردمی به ماجرا نگاه می‌کنم و قصد دارم مردم عام زمانی که کارهایم را می‌بینند، با آن ارتباط بگیرند و برایم مهم نیست جمعیت هنرمندان کارم دوست داشته باشند یا نه. البته شاید هنرمندان هم از کارها خوششان بیاید و من مشکلی با آن‌ها ندارم اما من بیشتر قصد دارم کارم برای آحاد مردم باشد. در واقع مردم کوچه و بازار مخاطبان اصلی من هستند.

شکل طراحی و کارهای شما به صورتی است که به نظر می‌رسد، بخشی از مخاطبان شما کودکان هم هستند و شما آن‌ها را هم جزو مخاطبان در نظر می‌گیرید. این در کارهای شما به صورت عمدی اتفاق افتاده‌است؟

من به صورت عمدی نخواستم که کارهایم به آن سمت بروند. اما از زمانی که خودم صاحب فرزند شدم احساس کردم در این ماجرا خلا وجود دارد و من می‌توانم در این زمینه کار کنم، چون حقیقتا کتاب‌هایی که منتشر می‌شود یا هرچیزی که مربوط به کودکان باشد، چندان برای بچه‌ها مناسب نیستند و احساس ‌کردم خوراک فکری فرزند من نباید چینین چیزهایی باشد. در زمینه کاری من، این مطالب آنطوری که باید برای کودکان و به طور اختصاصی کار نشده‌است. مخاطب کارها معمولا افراد بزرگسال هستند و بچه‌ها را در نظر نگرفته‌اند. مثل خیلی از داستان‌ها که برای بچه‌ها مناسب نیست. سعی کردم در این حوزه ورود پیدا کنم و کار خودم را انجام دهم که آن چیزی را که فکر می‌کنم درست است را در کارهایم بیاورم. اما این عامدانه نیست ، ولی بخشی از فکرم درگیرش است و ضمیر ناخودآگام باعث بروز چنین اتفاقی می‌شود.

سابقه کاری شما در زمینه هنرهای تجسمی و گرافیک چند سال است؟

من دیپلم گرافیک دارم و بنا به دلایلی نتوانستم به دانشگاه بروم. و بیشتر کارم را تجربی و براساس علاقه یاد گرفتم. عمر کار گرافیکی‌ام زیاد نیست و سابقه‌اش نهایت به هفت سال می‌رسد.

روند خلق آثارتان چه مراحلی دارد و خلق هر کتیبه چقدر طول می‌کشد؟

زمانی که یک پروژه را شروع می‌کنم، بستگی به حجم آن دارد که چقدر زمان ببرد و چه مراحلی داشته باشد. مثلا کتیبه هیئت "رایت العباس" چیذر که خیلی مورد استقبال قرا گرفت و دیده‌شد، اولین کار من در حوزه کتیبه نویسی بود. قبل از آن  کتیبه‌هایم همه روی کاغذ بودند و به صورت مجازی منتشر می‌شدند. من با توجه به هر مناسبت روی کاغذ طرحی را آماده می‌کردم و در این طراحی‌ها هم به شیوه کاری قدما و هم به شیوه کاری امروزی و معاصر توجه می‌کردم بعد طرح را با قلم‌مو مرکب اجرا می‌کردم. از یک زمانی به بعد احساس کردم این‌ها باید تبدیل به کتیبه شوند ویزرگ اجرا شوند. تا به هیئت‌ها بروند و توسط افراد بیشتری دیده‌شوند. خدا را شکراین اتفاق افتاد و تمرکز روی این قضیه زیاد شد. اما من از قبل مطالعاتی دراین زمینه داشتم. مثلا نقوش و طرح‌های پارچه‌های قلمکار را از دوره صفویه تا قاجار بررسی کردم و قسمت‌هایی از آن‌ها برای درک عملکرد هنرمندانش کپی کردم تا بتوانم فضای کارم را به آن‌ها نزدیک کنم. زمان اجرای کار  آبه صورت بداهه طراحی را شروع می‌کنم. از قبل تمام طراحی را در ذهنم انجام داده‌ام و حتی گاهی اوقات طرح را هم روی پارچه و به صورت عین به عین می‌انداختم. اما از جایی فکر کردم که به این صورت جواب نمی‌دهد و کار باید بداهه پیش رود چون کاری که بداهه است و قبلش فکر نمی‌شود، اتفاقاتی را در پی دارد که گاهی بسایر جذاب هستند. مثلا من برای این‌که کتیبه را بنویسم، ابتدا زمینه کتیبه سفید بود و با قرمز یا سیاه روی آن را اجرا می‌کردم. اما مثلا رنگ ریخت روی کار و مجبور شدم زمینه کار را سیاه کنم و نوشته را سفید باقی بگذارم. یعنی نوشته‌های کتیبه رنگ اصلی پارچه هستند و من اطراف آن‌ها را سیاه کردم. در واقع حالت نگاویتوی کار کردم. این اتفاقات باعث شد که یک راه  جدیدی برای من در اجرا ایجاد شود. و آثارم خوب دیده‌شد.

نکته‌ای در این مورد وجود دارد که بخواهید بگویید؟

ما در زمینه اشعار آئینی خوب کمبود داریم. آثار "محتشم" را داریم که خیلی خوب هستند و ولی هم خیلی دیده‌شده‌اند و بارها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اما به غیر از محتشم شعری آئینی که همانقدر جذاب باشد باشد، کم داریم. و متاسفانه حتی کسانی که الان هم دارند کار کتیبه می‌کنند به این موضوع اشراف ندارند و گاهی شعرهای خیلی بدی استفاده می‌کنند. این بخش از چنین فعالیت‌هایی چندان مورد توجه نبوده و هنرمندان آئینی متاسفنه از آن غافل شده‌اند.

کتیبه‌هایی که شما خلق می‌کنید برای چه مراسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند؟

برای تمام مراسم مذهبی و آیینی قابل استفاده‌هستند. حتی جاهایی بود که این کتیبه‌ها را به عنوان تابلوی تزئینی نصب کردند. من طراحی‌ها را با نقوشی که کارهای خودم هستند ادغام می‌کنم و زمانی که به یک ترکیب بندی مناسب رسید، با خوشنویسی ترکیبش می‌کنم. البته خوشنویسی هم که می‌گویم خوشنویسی به معنای عام نیست و به نوعی طراحی حروف محسوب می‌شود.