هنرمندان در کنار کارگران
اولین روزهای تابستان با اخبار، ویدئوها و تصاویر از اعتراضات و اعتصابات کارگران صنعت نفت و گاز ایران همراه بود. این کارگران که اکثر آنان پیمانی و موقت هستند، از روز دوشنبه ۳۱ خردادماه اعتراضات صنفی و معیشتی خود را بهصورت پراکنده در بعضی پالایشگاهها آغاز کردند. این اعتراضات در روز سهشنبه اول تیر فراگیرتر شد و به بسیاری از مراکز نفتی، پالایشگاهی و پتروشیمیهای سراسر کشور هم کشیده شد. در همین راستا هشتگ کارگران صنعت نفت را تنها نمیگذاریم در حمایت از این اعتصابات ایجاد شد و به هشتگی پر کاربرد تبدیل شد.
هنرامروز: در طول تاریخ و همزمان با اعتصابات و اعتراضات کارگری نویسندگان و روزنامه نگاران در حمایت از این جنبشها قلم به دست گرفتند. مورخان وقایع را شرح دادند و کاریکاتوریست طرحهایی مرتبط منتشر کردند. نمونههای زیادی هم از ساخت فیلم و مستند و نقاشی و طراحی در حمایت از جنبشهای کارگری و کارگران موجود است. برخی از آثار تجسمی باقی مانده با تصویری آرمانی و همراه با پیامهای وطن پرستانه و انقلابی خلق شدند و به مشوقی برای این مبارزات تبدیل شدند و برخی بدون هیچ شعاری تنها به روایت اوضاع و احوال افرادی که درگیر مبارزات بودند پرداختند.
هوشنگ پزشکنیا یکی از هنرمندانی است که روستائیان، عشایر، مردم عادی در قهوهخانه ها، کارگران و طبقهی تهیدست جامعه، موضوع آثار او بودند. این هنرمند در سال ۱۳۲۷ به استخدام بخش انتشارات شرکت نفت درآمد و برای نشریات شرکت نفت؛ طراحی و نقاشی کرد.
جواد مجابی نویسنده و منتقد دربارهی این هنرمند گفته است: «پزشک نیا از جمله هنرمندانی بود که تصاویر بسیاری از جنوب ایران و از کشاورزان، کارگران شرکت نفت و… ارائه کرد و در واقع در آن زمان گرایشی وجود داشت که هنرمندان، انسانهای محروم جامعه را به تصویر میکشیدند و این هویتی به نقاشی ایرانی میداد.»
اما امروز نقش هنرمندان تجسمی ایران در حمایت از چنین جنبشی چه میتواند باشد؟ این سوالی است که جواد مدرسی هنرمند در اینستاگرامش مطرح کرد:
« دوستی در پست قبل پرسیده بود که در این نقطهی تعیینکننده، از نظر عملی چه میتوان کرد؟ اکنون من همین پرسش را در اینجا مطرح میکنم: ما، به عنوان جامعهی هنرهای تجسمی، برای کارگران شریفمان، که در اعتراض به وضعیت ناعادلانه شان دست از کار کشیدهاند، چه میتوانیم بکنیم؟ آیا هر روز فقط اخبار را مرور کنیم و ابژهی بیعمل این اخبار باشیم، یا یک قدم جلوتر برویم و فارغ از اینکه هر کدام از ما در جامعهی هنرهای تجسمی در چه زمینهای و با چه رویکردی مشغول به کار هستیم، یک بار هم به شکل جمعی حرکتی را، بزرگ یا کوچک، رقم بزنیم و در شکست یا پیروزی این نقطه از تاریخ سهیم باشیم.»