صدا سدیفی نوازنده ساز قانون، معلم موسیقی و سرپرست گروه موسیقی تلفیقی صدا:
جریان حمایت از موزیسین‌های خانم، توهین به بانوان است
صدا سدیفی نوازنده ساز قانون و سرپرست گروه موسیقی تلفیقی صدا است او تاکنون به عنوان سولیست و نوازنده ارکستر در کنسرت‌های متعددی از جمله گروه خنیاگران مهر و فستیوال جهانی موسیقی وومکس حضور داشته، با این نوازنده و معلم موسیقی درباره‌ی چالشهای بانوان نوازنده در ایران و تاثیر اینفلوئنسرهای موسیقی در شبکه‌های اجتماعی و همچنین معایب و مزایای کلاسهای آنلاین موسیقی صحبت کرده‌ایم. سدیفی پررنگ‌ترین چالش برای نوزاندگان مرحله‌ی دریافت مجوز می‌داند و می‌گوید درست است بانوان نوازنده در رسانه‌ی ملی فعالیتی ندارند و فضا در اختیار آقایان است اما از نگاه من خانم‌ها باید از توانایی‌هایشان بیشتر استفاده کنند و تکنیکشان را بالا ببرند تا اینکه منتظر حمایت باشند...او درباره آموزش مجازی موسیقی که این‌روزها به دلیل شیوع ویروس کرونا فراگیرتر شده است می‌گوید همین دلیلی شده است که هنرجویان با سازشان مانوس‌تر شوند.
هنرام‌روز-فرزانه شهریاری: صدا سدیفی ابتدا از هنرستان موسیقی و بعد در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته نوازندگی ساز قانون از کنسرواتوار دولتی کمیتاس ارمنستان فارغ‌التحصیل شده است. او سرپرست گروه موسیقی تلفیقی صدا است و تاکنون به عنوان سولیست و نوازنده ارکستر در کنسرت‌های متعددی از جمله گروه خنیاگران مهر و فستیوال جهانی موسیقی وومکس حضور داشته و انتشار آلبوم سوئیت برای قانون و ارکستر زهی به آهنگسازی بهزاد عبدی و اجرای ارکستر زهی به رهبری ولادیمیر سیرنکو در تابستان ۹۸ و ... را در کارنامه‌ی کاری خود دارد.
با سایه سدیفی گپی کوتاه داشته‌ایم درباره‌ی چالش‌ها و عمده مشکلات نوازندگان خانم در ایران و همچنین تاثیر اینفلوئسرهای موسیقی بر هنرجویان و نقش شبکه‌های اجتماعی بر حضور بانوان این عرصه. سدیفی معلم موسیقی نیز هست و درباره‌ی مقوله آموزش آنلاین و معایب و مزایایش با او گفت‌و‌گو کرده‌ایم:
به عنوان یک معلم موسیقی، آیا آموزش‌ها و‌خوراک‌هایی که از سمت اینفلوئنسرهای موسیقی در شبکه‌های اجتماعی به مخاطبان داده می‌شود را در جهت مثبت می‌بینید و تایید می‌کنید؟
اینستاگرام بحث این روزها که نه، این سال‌هاست و اینکه آیا خوراک‌هایی که هنرجوهای نسل ما و یا نسل بعد از ما از این فضا می‌گیرد قابل تایید است یا خیر، جواب من کاملا منفی‌ست چون متاسفانه اینستاگرام یک وسیله برای خودنمایی شده است و اصلا آن‌جا بحث کیفیت در هنر مطرح نیست و تنها بحث کمیت اهمیت دارد. هنرجویان ما مسلما درگیر این فضا شده و می‌شوند و خیلی هم طبیعی‌ست. بالاخره اینستاگرام برای همه در دسترس است و به وسیله آن می‌توانید خودتان را به عنوان یک موزیسین و هنرمند ارائه دهید و خب این قسمتش شاید جالب و خوب هم باشد که یک هنرمند خیلی راحت بتواند از این طریق خودش را معرفی کند اما متاسفانه در حال حاضر طور دیگر با آن برخورد می‌شود. به شخصه خیلی دوست داشتم که اینستاگرام برای هر فردی که می‌خواهد خودش را به عنوان یک هنرمند و یا در هر جایگاه دیگر معرفی کند؛ امتحانی برگزار می‌کرد تا افراد صلاحیت بودن در این شبکه اجتماعی را به عنوان چیزی که خود را در قالب آن ارائه میدهند، داشته باشند ... ولی خب یک همچین اتفاقی هم نمی‌افتد به هرحال این اپلیکیشن در دسترس همه است و اکثرا هم در آن متاسفانه در حال تقلید از هم هستند.
جالب است، من در ارمنستان و در کنار اساتیدی تحصیل کردم که باعث افتخارم است اما هیچ یک از آن اساتید صفحه‌ی اینستاگرام ندارند و درواقع اصلا نیازی به داشتنش و تایید شدن از طرف یک جمع ندارند. چون واقعا اینقدر از لحاظ کیفیت کار بالا هستند که احتیاج به معرفی از طریق یک اپلیکیشن نخواهند داشت. برای همین دغدغه‌ی من در طول این سال‌ها از زمانی که فارغ‌التحصیل شدم و به ایران برگشتم و شروع به تدریس کردم این بوده است که بچه‌ها خوراک خوب بگیرند یعنی همیشه موسیقی خوب به آن‌ها معرفی کردم و با آن‌ها سر موضوعات مختلف بحث کردم، این برای من خیلی مهم است که زمانی دارند قطعه‌ای می‌نوازند حتما حتما نام آهنگساز را بدانند و در مورد آن تحقیق کنند و اما متاسفانه در اینستاگرام بر ضد این عمل می‌شود.
فعالیت‌های شما در اینستاگرام حول چه محوری‌ست؟
نمی‌توانم کامل کنار بگذارمش خود من هم در اینستاگرام صفحه و فعالیت دارم و درواقع این صفحه نمایش دهنده رزومه کاری من است، فیلم‌هایی از کنسرت‌ها و اجراهایم را در این فضا با دیگران به اشتراک می‌گذارم. و سعی کرده‌ام حداقل بتوانم ساز قانون را که همیشه محجور بوده به گونههای دیگر معرفی کنم تا حداقل اسم این ساز را همه بلد باشند چیزی که دغدغه‌ی من در دوران هنرستان بود که هیچ کس حتا اسم ساز مرا نمی‌دانست. و در مورد هنرجویانم هم این اتفاق می‌افتاد همیشه دلم خواسته در موسیقی شان نگاه داشته باشند و با اندیشه کار کنند و به آن‌ها کتاب معرفی می کنم تا دانششان بالا برود و تنها نخواهند به نوازنده ای تبدیل شوند که صد هزار فالوئر دارد و دغدغه‌شان محدود به این فضا شود و خب خیلی از هنرجوها دلشان می خواهد که در این فضا قرار بگیرند اما در حال حاضر حواشی این پلتفرم زیاد است و من سعی میکنم تا حدی این جریان را کنترل کنم، قطعاتشان را بشونم و راهنماییشان کنم.
فکر می‌کنید آیا این بستر به حضور پررنگ‌تر بانوان در عرصه موسیقی کمک کرده است؟
این اتفاق خوب از این طریق برای خوانندگان زن افتاده است چون بانوان خواننده‌اند که نمی‌توانند قطعاتشان را منتشر و یا کنسرتی را برای همه برگزار کنند و شاید اینستاگرام فضای مناسبی برای شنیده و دیده شدنشان باشد. البته باز هم مشکلی که با این جریان دارم این است که به هر حال همه در وجودشان ساز آواز را دارند و همه می‌توانند بخوانند و خب همه هم دوست دارند بخوانند و دیده شوند، خب تا این‌جا خیلی مهم نیست اما وقتی بحث تدریس مطرح می‌شود این واقعا خیلی غمگین است که هرکسی با هر سطح دانشی به خصوص در مقوله آواز دلش می‌خواهد تدریس کند و متاسفانه شاهد خیلی اتفاقات فاجعه‌بار در این فضا بوده‌ام اما این قسمتش که ما می‌توانیم صداهای زیبایی را از طریق این فضا بشنویم خوب است چیزی که مسلما در کنسرت‌ها قابل شنیدن نیست.
عمده‌ی مشکلات بانوان نوازنده در ایران چه هست؟
من کلا با این کلمه بانوان نوازنده مشکل دارم چون فکر می کنم که موسیقی چه در نوازندگی و چه در خوانندگی اصلا بحث جنسیتی نسیت و شاید هیچ‌وقت اینقدر که در ایران مطرح است که از بانوان نوازنده حمایت کنیم و یا بانوان نوازنده که در اینستاگرام صفحه دارند و از آن‌ها حمایت می‌شود؛ در کشورهای دیگر واقعا به این صورت مطرح نیست و شما هیچ‌وقت نمی‌بینید که گفته شود با وجود اینکه طرف خانم است اما نوازنده ویالون خوبی‌ست! فکر میکنم این توهین به آن شخص است و برای من این‌گونه است که وقتی گفته می‌شود باید از نوازندگان خانم حمایت کنیم آن را توهین تلقی میکنم و فکر میکنم که خود خانم‌ها اینقدر که درگیر حواشی بوده‌اند باعث این جریان شده‌اند و به نوازندگی و تکنیکشان نپرداختند که همه فکر کردند باید از نوازندگان خانم حمایت شود درصورت اینکه ما به عنوان یک خانم نوازنده تقریبا در ایران مشکلی نداریم. خود من به عنوان یک نوازنده خانم اجراهای تک نوازی گرفته‌ام خب بحث مجوز هم که برای خانم ها و هم برای آقایان مطرح است اما پس از گرفتن آن مشکلی نداشتم و توانستم اجرایم را پیش ببرم و این فکر میکنم بستگی به شخص خود خانم نوازنده دارد و من دوست ندارم در این باره بحث جنسیت را در نظر بگیرم و اگر هنرمندان زن بتوانند از لحاظ تکنیکی خودشان را بالا ببرند و درگیر حواشی نشوند مثل آقایان راه برایشان باز است.
یعنی معتقدید بانوان نوازنده هم به همان میزان و در همان بستری که آقایان کارشان را ارائه میدهند،
حضور دارند؟
نه اینکه همیشه راه برای ما باز است چرا که در ایران به طور کلی مسیر برای همه موزیسینها همیشه سخت بوده است.من هم همیشه با سرمایه خودم پیش رفتم و هیچ‌گاه هم آورده مالی برایم نداشته است. البته این هم وجود دارد که گروه‌هایی که بتوانند از طریق رسانه ملی مطرح شوند همیشه گروه‌هایی بوده و هستند که آقایان اعضای آن هستند. اما من چون هم با آقایان و هم خانم‌ها کار کرده‌ام این را می‌گویم که ما نوازندگان زن بسیار خوبی به خصوص در سازهای ایرانی داریم اما چیزی که من شاهدش بوده‌ام این است که آن‌طور که باید از توانایی‌شان استفاده نمی‌کنند و همیشه منتظر رهبری و یا حمایتی برای کار کردن هستند.
از تجربه برگزاری کلاسهای آنلاین موسیقی بگویید؛این نوع آموزش شبیه به کلاسهای حضوری عمل می‌کنه؟
پیش از کرونا هم کلاسهای آنلاین برای هنرجویانمان در شهرهای دیگر و خارج از کشور برگزار می‌شد، اما خیلی جالب شد که پس از آن این کلاس‌ها فراگیرتر شد و حالا برای همه هنرجویانم کلاسهای آنلاین برگزار می‌شود و در حال حاضر فضا را برای کلاسهای حضوری مناسب نمیبینم و راستش این موضوع هم معایب و هم مزایای خودش را دارد و البته امتیازات آن برای هنرجویان من بیشتر بود یعنی خیلی جالب بود که به هر حال فعالیت دوستان کم‌تر شده بود و خیلی بیشتر میتوانستند به سازشان بپردازند و از خیلی‌شان شنیدم که این روزها سازشان شده مونس، یار و رفیقشان و این اتفاق خیلی خیل خوبی بود و در تمریناتشان هم شاهد پیشرفتشان بودم. اما نمی توانم کلاسهای آنلاین را صددرصد تایید کنم چون حضور فیزیکی چیز دیگری ست به هرحال من به عنوان معلم دست و بدن نوازنده را از نزدیک می بینم، میتوانم انقباظات بدنشان را ببینم... ولی خب کلاسهای آنلاین خیلی در این دوره کمک کرد، ضمن اینکه ارتباط من با هنرجویانم بیشتر شد و هر روز به من کار ارائه میدهند و این هم کار مرا سخت تر کرده و هم برای من شیرین است که دوستان اینقدر با سازشان دوست شده‌اند. و البته افرادی هم بوده و هستند که نتوانستند کلاسهای آنلاین را پیش ببرند که خب اکثر هنرجویان مبتدی تر بودند و شرایط کلاس آنلاین برایشان سخت بود و به آن ها حق می‌دهم.
چالشهای مسیر نوازندگی در ایران چیست؟
اولین چالشامان شاید گرفتن مجوز باشد که شاید کمی ناعادلانه است به این خاطر که هرکدام از ما به عنوان نوازنده خیلی زحمت کشیده‌ایم تا بتوانیم هنرمان را ارائه دهیم و با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کردیم و زمانی که برای گرفتن مجوز اقدام می‌کنیم باید مراحل سختی را پشت سر بگذارنیم؛ ویدئو از کارمان ارائه می‌دهیم درحالی که مدرک تحصیلی اصلا به درد نمی خورد! و اینها غمگین و دردناک است و از این موضوع که بگذریم به گروهی کار کردن می‌رسیم که واقعا در ایران سخت است، چون متاسفانه آن قدر که در هنرستان و دانشگاههای ما به مسئله نوازندگی می پردازند به مسئله اخلاق حرفهای پرداخته نمیشود و یکی از معضلات و چالشهای موزیسینها و هنرمندان در ایران کار گروهی کردن است و اخلاق حرفه بحث آخر است و می‌توام بگویم ما بیشترین مشکلات را در این زمینه داشته‌ایم و من امیدوارم که نسل جدید و نسل پس از ما از اساتیدشان یاد بگیرند که اول اخلاق حرفهای داشته باشند و بعد نوازنده باشند چیزی که فکر میکنم باید دغدغه همه اساتید ما باشد که بتوان راحتتر و مسالمت آمیز در کنار هم کار کرد زیرا فکر می کنم که موسیقی و هنر عشق است و باید بتوانیم همانطور که این عشق را دریافت کرده‌ایم ارائه دهیم.
اسمتان هم برایم جالب است، صدا... آیا نام اصلی شماست و یا انتخاب شخصی‌تان به علت علاقه‌مندی‌تان به موسیقی‌ست؟
خب درواقع صدا نامی است که پدرم برای من انتخاب کرده است. این اسم هم در ترکیه و هم در ارمنستان وجود دارد اما موقع نوشتن "سدا" نوشته می‌شود. پدر من گرافیست و نقاش و خب اهل موسیقی هم هست و ایشان از مریدان "فرهاد مهراد" بوده و هست و پدر من با گوش کردن به قطعه‌ی "صدای بی صدا" از فرهاد تصمیم گرفت که اسم مرا "صدا" بگذارد.