به بهانه تولد صمد بهرنگی/ ویدئو
صمد بهرنگی زاده دوم تیر 1318 در تبریز بود. او آموزگار، منتقد اجتماعی و نویسنده بود. صمد بهرنگی حق آموزش کودکان دور از مرکزی را که به زبانی غیر از زبان فارسی سخن میگفتند به رسمیت شناخت. او به کتابهای درسی انتقاد میکرد که این کتابها برای زندگی شهری نوشته شدهاند. برای نمونه هرگز نگفته بودند که اگر برف سنگین آذربایجان ارتباط روستا را با خارج قطع کرد و نفت سفید در ده پیدا نشد و خودت مریض و بیدارو و درمان و تنها بودی چکار باید بکنی؟. بنابراین روشهای زندگی مناسب آنان را آموزش داد و تلاش کرد کودکان را به یادگیری، علاقهمند کند. بهرنگی تلاش میکرد پدر و مادر بچهها را راضی کند که به جای بکارگیری بچهها در کشتزار و گلهداری، آنها را به مدرسه بفرستند.
هنر امروز: از آثار داستانی او میتوان از اولدوز و کلاغها، اولدوز و عروسک سخنگو، کچل کفتر باز، افسانههای آذربایجان وماهی سیاه کوچولو را نام برد.
ماهی سیاه کوچولو سال 1346 نوشته شد و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را در سال 1347 با تصویرگری فرشیدمثقالی چاپ کرد. این کتاب یکی از شناخته شده ترین داستانها برای کودکان است و به زبانهای دیگر نیز ترجمه شدهاست و در سالهای پیش از انقلاب ایران، به عنوان یک داستان علیه حاکمیت معرفی شد و بسیاری ماهی سیاه کوچولو را نماد نسل جوان انقلابی و روشنفکر میدانستند. زبان نمادین قصه، الهامبخش بسیاری از نویسندگان و شاعران مختلف شد و اشعار و متون بسیاری در وصفش سروده شد.
این داستان، قصه ماهی سیاه کوچولویی است که عشق دیدن دریا را دارد. او تصمیم میگیرد تا انتهای جویباری که در آن زندگی میکند برود، اما در نهایت درون شکم یک مرغ ماهی خوار سر درمیآورد. ماهی سیاه کوچولو در راه رسیدن به هدف خود شجاعت و شهامت به خرج میدهد و در این راه فداکاری میکند.
ماهی سیاه کوچولو محدود به ردهٔ سنی خاصی نیست. بهرنگی نویسنده رئالیسم اجتماعی است و قصدش از نویسندگی سرگرم کردن نیست که آگاهی و بیداری است، گیرم که مخاطبانش را به دنیای بزرگترها راهی نباشد، اما خود او آنچنان جدی می گیردشان که بزرگسالان هم درگیر داستانهای کودکانهاش میشوند و برای کودکان روستا یا شهر نیست. برای کودکان سراسر دنیا این کتاب جذاب و آموزنده است.
ماهی سیاه کوچولو در صدر فهرست ١٠ کتاب برگزیده منتقد روزنامه گاردین قرار گرفته است و به زبانهای آلمانی و عربی و ترکی و پشتو ترجمه شدهاست. تصویرگری این کتاب نیز جایزه ششمین نمایشگاه کتاب کودک در بلون ایتالیا و دیپلم افتخار جایزهٔ دوسالانه براتیسلاوای چکاسلواکی در تصویرگری کتاب کودک در سال را دریافت کردهاست.
ماهی سیاه کوچولو محدود به ردهٔ سنی خاصی نیست و قصدش از نویسندگی آگاهی و بیداری است.
این داستان برای کودکان سراسر دنیا جذاب و به زبانهای مختلف ترجمه شدهاست.