اعتراض اهالی تئاتر به سیستم، به رسمیت شناخته نشدن تئاتر و صدقه دادن به این حرفه است نه تعطیلی تئاتر

هنرام‌روز-فرزانه شهریاری: حسین پوریانی فرد نویسنده، طراح و کارگردان نمایش «هار» که قرار بود از ۱۷ فروردین ماه در تماشاخانه ایرانشهر به روی صحنه برود درباره توقف اجرای این اثر نمایشی به دلیل قرار گرفتن تهران در وضعیت قرمز کرونا به هنرام‌روز گفت:خیلی درک نمی‌کنم چرا  اهالی تئاتر درباره تعطیلی کرونا مصاحبه و این ماجرا را نقد می‌کنند چون در حال حاضر اکثر مشاغل دچار این رکود شده‌اند. من قبول کرده‌ام که در این شرایط اجرا بروم و خب این اوضاع تنها به حرفه تئاتر برنمی‌گردد و همه جهان را درگیر کرده است و تئاتر برادوی هم دارد با این محدودیت‌ها دست و پنجه نرم می‌کند؛  بنابراین یک کارگردان و گروه نمایشی که می‌پذیرند در این روزها اجرا بروند طبیعتا باید منتظر هم باشند که ممکن است تئاتر تعطیل شود و یا به این ویروس مبتلا شوند.

او یادآور شد: بزرگترین خواسته اهالی تئاتر این است که فکری به حال این حرفه شود به این که تئاتر تعطیل می‌شود نمی‌توان ایرادی گرفت اما باید برای ما برنامه داشته باشند. در شرایطی که حتا اگر سالن‌های تئاتر باز باشد تنها می‌توانیم نیمی از ظرفیت سالن مخاطب داشته باشیم دولت باید برای این اتفاق هزینه کند و تا وقتی حمایتی وجود ندارد هیچ اتفاق مثبتی هم نمی‌افتد و روز به روز تئاتر نابودتر خواهد شد و طبیعتا همان تعداد مخاطب هم که داشتیم از بین می‌رود. بنابراین سمت و سوی ما باید به این جهت باشد که حمایت شویم، چون از طریق حرفه تئاتر امرار معاش می‌کنیم.

این کارگردان تئاتر در ادامه گفت:  در یک سال اخیر خیلی شاهد این بوده‌ام که اهالی تئاتر به فیلم‌سازی گرایش پیدا کرده‌ا‌ند. امر فیلمسازی به خودی خود خوب است اما اینکه هنرمندان به بهانه رکود تئاتر مجبور شوند از حرفه اصلی‌شان به سمت فیلم سازی بروند اتفاق وحشتناکی است و یکی از دلایل این اتفاق هم حمایت نشدن تئاتر از سمت دولت است؛ جریانی که در دیگر کشورها اتفاق می‌افتد. به طور مثال در ایتالیا دولت ماهانه 400-600 دلار به هنرمندان تئاتر می‌دهد اما این‌جا هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد و دلیلش کاملا مشخص است اساسا تئاتر برای سیستم موجود هیچ اهمیتی ندارد .

چیزی که طی یازده سال تجربه‌ام در حرفه تئاتر، تحصیل در این رشته و سفر به کشورهای دیگر و مشاهده چگونگی تئاتر در آن ها کسب کرده‌ام این است که تئاتر در ایران از هیچ اهمیتی برخوردار نیست و بی اهمیت‌ترین شغل است و انگار یک تعمدی پشت آن است و نه این که بگویند تئاتر کالای ضروری نیست چون مشکلات اقتصادی و بزرگتری هم وجود دارد نه، قطعا تئاتر خاصیت بیدار کردن جوامع را دارد و خب سیستم ما هم این را به خوبی تشخیص داده و به شکل درحال حاضر عمل کرده است؛ بنابراین وظیفه ما این است به جای اینکه از تعطیلی تئاتر غر بزنیم روی موضوع این تمرکز کنیم نه اینکه بگویم چرا تئاتر تعطیل و قهوه خانه باز است خب قهوه خانه تکلیفش مشخص است فردی که قلیان می‌کشد اگر دوساعت دیرتر این کار را بکند سردرد می‌گیرد...

بازیگران خوب تئاتر دغدغه بازی کردن در فیلم و سریال‌های سفارشی را دارند  چون بودجه به آن ها تعلق می‌گیرد. در سینما هم همینطور است افرادی هستند که سفارشی کار می‌کنند و این ها واقعا خطرناک است و باعث شده ما تئاتری نداشته باشیم و تئاتر ضعیف شود و یا حتی تجربه خوبی از تئاتر نداشته باشیم؛ معمولا کارهای ضعیف و کپی می بینیم بخطر این که تمرکزی روی این حرفه نیست و ماهم  تقصیری نداریم و یک بخش اصلی این است که دارند ما را از ریشه قطع می کنند و مستلزم این است که یک مقدار هوشمندانه رفتار کنیم.

در نهایت اعتراض ما این است که سیستم تئاتر را به رسمیت بشناسد و به آن صدقه ندهد و فکر نکنند یک سری آدم در تئاتر هستند تا وقت خودشان را بگیرند. این صدقه دادن هم از جشنواره تئاتر دانشگاهی شروع می‌شود تا به تئاتر حرفه‌ای برسد...  و من خودم سه دوره در این جشنواره آن هم با کمک هزینه‌های ناچیز و  مسخره حضور داشتم.

پوریانی‌فرد در مورد اشتغال خود و اهالی تئاتر گفت: تئاتر تنها شغل من است و خب هستند دوستانی که به طور مثال صبح و نیمی از روز را جای دیگر مشغول کار هستند و ساعات دیگر را به تئاتر اختصاص می‌دهند اما به اعتقاد من این خیلی غیر حرفه‌ایست. به شخصه ترجیح می دهم زندگی ساده‌تری داشته باشم اما تمرکزم روی تئاتر باشد چون معتقدم که اگر بخواهم در فضای دیگری نیاز مالی‌ام را تامین کنم به فرد دیگری تبدیل خواهم شد؛ درصورت اینکه دوست دارم از خود تئاتر پول دربیاورم و پول درآوردن هم تنها به معنی امرار معاش است و این برایم در اولویت است.

کارگردان نمایش «هار» در مورد پیشبینی‌ استقبال مخاطبان در این روزها گفت: پیشبینی در این شرایط خیلی سخت است اما فکر می کنم آدم‌ها همچنان با همه شرایط سختی که خیلی ملموس حسش می‌کنیم به تئاتر می‌آیند و بلاخره مخاطب تئاتر به تئاتر باز می‌گردد چون به آن نیاز دارد.به اعتقاد من  ما مردم روشن و مخاطبان باهوشی داریم و تئاتر ما از مخاطبش عقب افتاده و این نکته مهمی‌ست زیرا شاید همین علت مخاطبان ما را از تئاتر فراری داده است. این روزها میبینیم کافه‌ها شاید حتا شلوغ تر از ایام کرونا شده با وجود اینکه به لحاظ مالی ندارتر شده‌ایم اما نیاز به معاشرت با دوستان در ما بیشتر شده است. بنظرم مخاطبان با وجود  همه دغدغه‌هاشان به تئاتر می‌آیند اما شاید ابتدا کم باشند...

این را هم بگویم بیننده تئاتر شبیه به قبل نیست که متوجه خوبی و بدی کار نشود.  الان یک کارهایی است که در جشنواره‌های سفارشی مثل جشنواره مقاومت تولید می‌شود که متاسفانه بیشتر بودجه تئاتر هم به آن‌ها تعلق می‌گیرد؛ عیبی ندارد و نمی‌گویم آن‌ها نباشند اما گه‌گاه اجراهای خیلی بدی را به مخاطب نشان می‌دهند؛ بلیت‌های رایگان توزیع می‌کنند  و خیلی از تماشاگران که ممکن است تجربه اول تئاتر دیدنشان باشد فکر ‌کنند تئاتر این است و خب این اتفاق برای تئاتر خطرناک است.

او در پایان گفت: نمایش «هار» بازتولید است و پذیرفتیم در این شرایط اجرا برویم اما یک پروژه تئاتری دیگر دارم که ترجیح می دهم پس از دوران کرونا برای تولیدش اقدام کنم چون در این شرایط امکانش نیست.