هنرمندان نقاش در روزهای کرونا به چه کاری مشغولاند؟

از اوایل سفندماه سال گذشته شیوع ویروس کرونا تغییرات زیادی در زندگی همه ما ایجاد کرد. در این بین مراکز فرهنگی و هنری و آموزشی تعطیل شدند و این همه گیری روی زندگی هنرمندان هم تاثیر خاص خود را داشت. البته خلق اثر هنری نیاز به صبوری و روزهای متوالی خانه نشینی دارد و شاید از این بابت زندگی هنرمندان نقاش تغییر چندانی نکرده باشد. اما با تعطیلی گالریها و بعد از ان بازگشایی آنها بدون افتتاحیه تاثیر زیادی در روند برگزاری نمایشگاهها گذاشته است. در کنار این کلاسهای طراحی و نقاشی چه در آتلیه استادان و آموزشگاهها و چه در دانشگاهها و هنرستانها تعطیل شدند و حالا هم اگر برگزار میشوند با شرایطی ویژه و تعداد کم هنرجویان است. تمام اینها هم باعث شده زمان بیشتری برای رسیدگی به کارهای شخصی و مطالعه باقی بماند اما برای افرادی که انرژی جمعی در کارشان تاثیر گذار است این شرایط میتواند دشوار باشد. با توجه به تمام اینها با چند هنرمند نقاش درباره این روزها گفت و گویی کوتاه کردیم و از حالشان در این روزها پرسیدیم. در این گزارش با معصومه مظفری، واحد خاکدان، بامداد رضوانیان، مهرداد محبعلی، شاهپری بهزادی و فریدون امیدی گفت و گو کردیم.
هنرامروز: اولین گفت و گوی کوتاه با معصومه مظفری هنرمند نقاش و استاد دانشگاه و رئیس پیشین انجمن نقاشان است.
در روزهای کرونا وقتتان چگونه گذشت و چه تغییری در زندگیتان ایجاد شد؟
من هم مثل تمام وقتم را در خانه گذراندم و با هزار ترفند مثل مطالعه، طراحی، فیلم دیدن و خانه داری سرم را گرم کردم. اوایل زیاد به آتلیه نمیرفتم اما حالا به آنجا هم میروم.
توصیه شما به جوانها چیست؟
توصیه خاصی برای آنها ندارم. میدانم که شرایط خیلی سختی دارند. چند ماه است که به مدرسه نرفتند و نظم زندگیشان به هم خوردهاست. درس خواندن در چنین شرایطی خیلی سخت است و کنکوریها شرایط سخت تری دارند و روزهای زیادی را در بلاتکلیفی گذراندند. من با هنرجویانم در ارتباط بودم و سعی میکردم که آنها را برای گذر از چنین شرایطی دلداری دهم و بگویم این شرایط برای همه است. گویی این روزها انگیزه و چشم اندازی برایشان نیست. به خانوادهها توصیه میکنم برای مطالعه به بچهها فشار نیاورید. روحیه و احساس آرامش و شادی و سلامتی روان آنها در این روزها از هر چیزی مهمتر است.
مجموعه جدیدی که روی ان کار میکنم هم تحت تاثیر شرایط این روزها و کرونا قرار گرفت چرا که راه گریزی برای آن وجود ندارد.
چه کتابهایی را مطالعه کردید؟
مردی با شال آبی که کتابی درباره لوسین فروید بود که درباره این هنرمند و شیوه کارش صحبتهای جالبی کردهبود.
کتاب یک پیام بزرگتر که گفتوگو با دیوید هاکنی بود را هم مطالعه کردم و لذت بردم. هاکنی علاوه بر اینکه هنرمندی پرکار و مشاهدهگری دقیق است، درباره موسیقی و کتاب هم مطالعات زیادی دارد.
کتاب دیگری که خیلی دوست داشتم روزها در راه شاهرخ مسکوب بود. در مجموع روی اساطیر هم مطالعه دارم و سعی میکنم هر روز زمانی برای مطالعه داشته باشم.
گفت و گوی کوتاه بعدی با واحد خاکدان هنرمند نقاش بود:
شرایط این روزها چه تاثیری بر زندگی شما گذاشت؟
من چه در زمان کرونا و چه در شرایط عادی اکثراً کار میکنم و عملاًتغییر عمده ای در برنامه زندگیام ایجاد نشده فقط از بعضی از ملاقاتها و رفت و آمدها صرف نظر میکنم.
برای هنرمندان جوانتر چه توصیهای دارید؟
در مورد توصیه به جوانها هم معذورم چون هر کس خودش باید بداند که چقدر نقاشی بکشد و چه کند، تنها توصیه من میتواند این باشد که سعی کنند زندگی سالمی داشته باشند.
چه کتابهایی را مطالعه میکنید؟
در مورد کتاب باید عرض کنم من بیشتر کتابهای مربوط به کارم را میخوانم و فکر کنم آخرین بار حدود چهل سال پیش چند رمان خواندم. در مجموع خواندن تاریخ هنر برام جالبتر و مهمتر است.
گفت و گوی بعدی با مهرداد محبعلی هنرمند نقاش است:
در این روزها به چه مشغولید و کرونا چه تاثیری بر زندگی شما گذاشته است؟
ایرانیان به استادان زندگی در بحران تبدیل شدند. بحران عدالت، بحران فریب، بحران دروغ، بحران ارزش، بحران اجتماعی، بحران اقتصادی، بحران حدود آزادی، بحران ابهام قانون، بحران آلودگی هوا، بحران انرژی هستهای و ... و حالا اضافه بر همه بحران کرونا.
به گمانم تاریخ واقعی ما روایتِ چگونه زیستن در بحران های گوناگون است. چگونه متفکرینِ علوم اجتماعی می توانند تنزل چند هزار برابریِ ارزش پول رو تفسیر کنند. ما با این هم کنار آمدیم.
من هم در این روزگار همان فعالیت هایی را می کنم که پیش از این می کردم. فقط بسیار دلتنگ درآغوش کشیدن چند نفر هستم. بزودی یا این پرهیز ر ا کنار میگذارم و یا مثل بقیهی ناهنجاریها به آن عادت می کنم!
چه توصیه ای به هنرمندان جوان دارید؟
کارهایی که ما کردیم را به خوبی یادبگیرند و انجام ندهند.
چند کتاب تاثیر گذار برای خودتان را معرفی کنید.
من از خواندن رمانهای میلان کوندرا مثل بار هستی و جاودانگی لذت بردم همچنین آثار کورت ونه گات را دوست دارم.
در گفت و گوی بعدی از این روزهای فریدون امیدی پرسیدی:
در روزهای کرونا وقتتان چگونه گذشت و چه تغییری در زندگیتان ایجاد شد؟
خب برای من که در دانشگاه درس میدادم اتفاقی که در این روزها افتاد این بود که مجبور شدم طرح درس را به گونهای که برای برگزاری کلاس آنلاین مناسب باشد مجددا تنظیم کنم. البته دانشجویان من ترمهای بالای نقاشی هستند و آموزش تکنیکی ندارند و بیشتر روی ذهن بچهها کار میکنیم و باید چیزهای جدید مطالعه میکردم و با آنها در میان میگذاشتم. موضوع بعدی این بود که سیستم آموزش آنلاین دانشگاه مشکلات زیادی داشت. ارتباط با بچهها قطع است و نمیتوانی مطمئن باشی در زمان کلاس به درس گوش میکنند یا نه. در آموزش بخش مهمی به ارتباط رو در رو بازمیگردد و ما عملا این بخش را از دست دادیم. البته با دانشجویان از طریق واتس اپ در ارتباط بودم و صحبت میکردیم اما به هر صورت کیفیت کلاس حضوری را نداشت.
دیگر اینکه کارهای روتین را انجام دادم. طراحیهایم را برای تجربههای جدید و کوتاه و مدت ادامه دادم وروی پروژههای طولانی مدت تر هم کار کردم. من همیشه اتودهایی از تجربههای شخصی دارم که تمرینی برای راه و روشهای جدید است. این دو را همیشه و در کنار هم پیش میبرم. اما این روزها توانستم روی کارهایی که مدتها وقت انجام دادنش را نداشتم تمرکز کنم. مثل کتاب خواندن. در تلگرام کانالهای زیادی پیدا کردم که کتابهای صوتی داشتند و همانطور که مشغول به کار بودم به کتابها هم گوش میکردم. خوشبختامه محتوای کتاب و ترجمه و سایتهایی که آنها را ارائه میدهند زیاد شده و در دسترس است و برای همه سلیقهها هم چیزی دارد. در کل تمرکزم برای نقاشی بیشتر بود البته برخی افراد در بین جمع انگیزه بیشتری برای کار دارند. مشکل دیگر ارائه کارها در فضای مجازی بود که کیفیت ارائه حضوری را ندارد.
این روزها دنیا به سمتی میرود که میشود به راحتی از تمام اتفاقات هنری در جهان اطلاع پیدا کرد و این جالب است و امکانی جدید برای همه است. حتی لایوهای اینستاگرامی و بحث هایی که هنرمندان و کارشناسان ایرانی و خارجی انجام دادند هم جالب بود. ما هنرمندان وقت کمتری برای مطالعه داریم و گوش دادن به کتابهای صوتی میتواند برایمان مفید باشد و امکانی هم برای چند بار گوش دادن آنها وجود دارد که خوب است.
شاهپری بهزادی هنرمند نقاش و استاد نقاشی نیز به ما از این روزهایش گفت:
روزهای شما در شرایط جدید چگونه میگذرد و کرونا چه تاثیری بر آن داشتهاست؟
به نظرم زندگی هنرمندان خود تا حدی به قرنطینه شبیه است وقتی که در کارگاه مشغول کار یا طراحی و مطالعه و ... هستیم.
اما به نظرم سوال بهتر میتواند این باشد که در روزهای قرنطینه چه کارهایی را انجام نمیدهیم؟
شاید مهمترین آنها گالری گردی باشد و یا حتی مهمتر از آن کارگاه گردی. معاشرتهایی که در کارگاهها انجام میدادیم، کارهایی که هنوز نهایی نشده بودند و میتوانستیم با دوستان هنرمند و یا مخاطب های خاص راجع به آنها صحبت کنیم و به نتیجه گیری های خوبی برسیم.
شکی نیست که این ویروس تاثیر زیادی در زندگی ما گذاشت، تاثیری که نمیدانم آیا هرگز به قبل از آن بازمیگردیم؟ آیا هرگز دوباره روبوسی خواهیم کرد؟
توصیه شما به هنرمندان جوان چیست؟
توصیه ای که میتوانم به هنرمندان جوان بکنم این است که پایداری کنند. استعداد شانسی بیش نیست که معمولا هیچ نتیجه ای ندارد
ولی این باور به کار و عشق به آن و کار و کار و کاراست که بالاخره نتیجه خواهد داد. البته در کنار آن مطالعه و جستجو از واجبات است.
چند کتاب تاثیر گذار برای خودتان را معرفی کنید.
مطالعات من به خاطر تدریس معطوف به خواندن مقالات در مورد مبانی و فلسفه و تاریخ هنر و زندگی و کار هنرمندان شدهاست اما یکی از تاثیرگذارترین کتاب هایی که خواندم و بسیار ساده و روان نوشته شده و در حقیقت برای کودکان است کتاب "هنر برای من، تو، او" نوشته فرانسواز بارب گال است که به تازگی نشر نظر آن را تجدید چاپ هم کرده و من خواندن آن را به علاقمندان هنر توصیه می کنم.
گفت و گوی بعدی با بامداد رضوانیان هنرمند نقاش و استاد دانشگاه است:
این روزها برای شما چگونه گذشت و قرنطینه و کرونا چه تاثیری بر زندگی شما داشت؟
این روزها به خاطر تعطیلى دانشگاهها بیشتر در کارگاهم هستم و کار میکنم و سعى کردم منظم تر برنامه کارم را دنبال کنم و روى موضوعاتی که گاها به خاطر تدریس رها میشد، منسجم تر کار کنم. خب این دوران سختیهاى خودش را هم دارد،که سعى کردم با کار کردن،از این نگاه تلخ فاصله بگیرم. به نظر من این وضعیت به فکر کردن و عمل کردن به ایده هایى که داریم کمک میکند.البته وضعیت بد اقتصادى تاثیری منفی روی زندگی همه داشتهاست. اما من با نگاه به تاریخ هنر و اینکه همه نقاشان نیز وضعیت مصیبت بارى را از سر گذراندند، با این روزها هم کنار میآیم.
کتابهای تاثیر گذار برای خودتان را معرفی کنید.
من معمولا خواندن بیوگرافى هنرمندان را خیلى دوست دارم و خواندن آنها به من انرژی میدهد. کتاب :یک پیام بزرگتر،گفت و گو با دیوید هاکنی و همچنین کتاب مردی با شال آبی گفتگو با لوسین فروید را هم دوست داشتم.
البته همیشه خواندن،شور زندگی،رنج و سرمستی ،مولن روژ ،دختری با گوشواره مروارید،ماه و شش پنی،ژرفای افتخار را به جوانترها توصیه میکنم. اخیرا کتاب رقابت در هنر مدرن را هم خواندم و خیلی دوست داشتم.