شاغلان تمام وقت با حقوق صنفی حداقلی

اقتصادهنرآنلاین-مه‌سیما شکریان؛ رشته های هنرشامل رشته هاى نمایش، نقاشى، گرافیک، سینما، عکاسى، مجسمه سازى، موسیقى، طراحى صنعتى، طراحى پارچه ولباس، کتابت ونگارگرى، صنایع دستى و... می‌شود. فارغ التحصیلان این رشته‌ها درواقع جمعیت هنرمندان را تشکیل مى‌دهند. این افراد  براى استفاده ازمزایاى بیمه وتضمین اقتصادى آینده‌شان باید مانند تمام اقشاردیگرجامعه ا زخدمات بیمه بهره‌مندشوند. عده اى ازآن‌ها جذب فضاهاى کارى مرتبط مثل تدریس هنردرمراکزآموزشى، گالرى‌ها، مراکزفرهنگى و هنری و شرکت‌هاى تبلیغاتى  خواهند شد. آن‌ها به صورت کارمندان تمام وقت استخدام مى شوند وازمزایاى شغلى بهره مى برند. بعضى ازهنرمندان براى استفاده ازاین مزایا وداشتن شغل وغلبه برمشکلات اقتصادى وارد فضاهاى کارى غیرمرتبط مى‌شوند وبه خاطرساعت‌کاری ، زمان زیادى براى پرداختن به هنرندارند و شاید به مرور زمان یا از دایره‌ی هنرمندان حذف شوند و یا خیلی کم به هنر بپردازند. عده اى دیگراما به صورت تمام وقت مشغول مطالعه وآفرینش هنری هستند. هنرمندان مستقل بیشترین زمان خود صرف پیاده کردن ایده‌هایشان می‌کنند. آنها گاهی یه صورت نیمه وقت یا به صورت پروژه‌اى کارهایی انجام مى‌دهند، اما این کارها فاقد خدمات شغلى مثل بیمه هستند واین هنرمندان براى پیشبرد اهداف هنرى که زمان‌ بروهزینه برهستند احتیاج به حمایت دارند.

اکثرگرایش‌هاى هنرى، انجمن مربوط به خودشان را دارند. این انجمن‌ها براى حمایت ازهنرمندان وکمک به آن‌ها براى بهره‌مندى ازحقوق اجتماعى‌شان تشکیل شده است. مثل "انجمن نقاشان ایران"، "اصناف خانه سینما"، "انجمن طراحان گرافیک"، "انجمن تصویرگران"، "خانه موسیقى " و"انجمن عکاسان".

هنرمندان مربوط به هررشته با توجه به شرایط انجمن مى‌توانند، اقدام به جمع‌اورى مدارک وعضویت دراین اصناف کنند. دراساسنامه اصناف هنرى اشاره شده که  به اعضا براى برخوردارى ازخدمات صنفى کمک مى‌کنند. البته دراساسنامه انجمن نقاشان هیچ اشاره‌ای  به این موضوع صورت نگرفته‌است. این اصناف براى بیمه هنرمندان آنها رابه "صندوق اعتباری هنر" معرفى مى‌کنند.روند عضویت در در این انجمن‌ها گاهی زمان‌بر است. شاید از شروع اولین گام‌ها تا زمان عضویت چندماه طول بکشد.  

صندوق اعتبارى هنرچیست؟

صندوق اعتباری هنر صندوقی برای حمایت از حقوق نویسندگان، روزنامه نگاران و هنرمندان است  و از سال 1382 به پیشنهاد "وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی"  تشکیل شد. از اهداف این صندوق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هدف اصلی صندوق به اعتبار ماده یک اساسنامه آن صرفا حمایت از اصحاب فرهنگ، هنرورسانه بوده که در چارچوب سیاست‌های ذیل انجام می شود:

• ساماندهی و یکپارچگی در حمایت از جامعه نویسندگان، روزنامه نگاران و هنرمندان و تبدیل حمایت های مقطعی متکی بر منابع مالی مردمی و غیر دولتی.
• حمایت از خلاقیت ها و نوآوری ها در حوزه فرهنگ و هنر و شناسایی، جذب و هدایت استعدادها درحوزه فرهنگ و هنر.
• جذب سرمایه گذاری ها و تامین منابع مالی جدید برای توسعه فعالیت ها در حوزه فرهنگ و هنر.
•   توسعه مرحله ای کمیت و کیفیت حمایت ها منطبق با اولویت بندی اعضا و نیازها و افزایش تدریجی تعداد افراد تحت پوشش.

حمایت‌های این صندوق شامل سه بخش می‌شود.

حمایت های بیمه ای

• بیمه تامین اجتماعی، نقص عضو و از کارافتادگی
•  جبران خسارت غیرارادی، تسهیلات دریافتی جهت فعالیت های اقتصادی در عرصه های فرهنگی، هنری و مطبوعاتی
•  بیمه تکمیلی درمان، حوادث و عمر

*حمایت های بیمه ای شامل اعضایی خواهد شد که هیچگونه ارتباط با بیمه نداشته باشند.

حمایت های معیشتی و تامین آتیه

•  پرداخت مقرری یا کمک مستمری به افراد مشمول
• کمک مستمری از کارافتادگی
• کمک مستمری سالمندان
• کمک هزینه معالجه
• کمک های مالی اضطراری بصورت بلاعوض
•  کمک ها و وام های ضروری ( خرید مسکن- جعاله- هزینه تحصیلات- ازدواج) و ...

صندوق اعتباری حمایت از نویسندگان، روزنامه نگاران و هنرمندان فعالیت خود را رسما از فروردین ماه 1383 ، در ساختمانی متعلق به موسسه فرهنگ و توسعه واقع در خیابان آرژانتین آغاز کرد. در نخستین سال فعالیت 756 نفر از اهالی فرهنگ، هنر و رسانه کشور به عضویت این صندوق درآمدند.

درسال 1395، 941نفر از حوزه تجسمی، 964 نفر از حوزه موسیقی، 428 عضو از حوزه سینما و 758 عضو از حوزه نمایش در این صندوق ثبت نام کردند. مجموع هنرمندانی که سال 96 در این صندوق ثبت نام کردند 6284 نفر بود. در پایان اسفند ماه 96، تعداد اعضا از حوزه‌های سینمایی، تجسمی، نمایش و موسیقی در این صندوق 33470 نفر اعلام شده است.

برای عمل به سیاست‌های کلی وزارت فرهنگ مبنی بر حمایت از هنرمندان طرح بیمه تامین اجتماعی آنها تدوین شده است. در این طرح پرداخت 18 درصد حق بیمه برای فرد اصلی براساس حداقل دستمزد سالیانه مصوب شورای عالی کار، مبنای زیر پوشش قرار گرفتن اصحاب فرهنگ و هنر ورسانه کشور در نظر گرفته‌شده‌است.

آمار بیمه شدگان توسط این صندوق تا پایان سال 1396 ، 11784 نفر از حوزه‌های مختلف هنر است. این صندوق همچنین پوشش‌های بیمه تکمیلی برای اعضا در سراسر کشور ایجاد کرده است که از سال 1396 این بیمه در سه سطح ارئه می‌شود.  تعداد ثبت‌ نام کنندگان بیمه‌ تکمیلی تا پایان اسفندماه 1396، 21066  نفراز تمام اعضا تحت پوشش این صندوق است. این صندوق توسط پیامک به اعضا خود اطلاع رسانی کرده تا بیمه تکمیلی ثبت نام کنند.

همچنین این صندوق طرح پرداخت کمک مستمری و تکریم را دستور کار خود قرار داده که تا پایان سال1396 ، 2866 مشمول این دو طرح بودند و تقریبا مبلغ دومیلیون ریال مستمری می‌گیرند.

درشیوه نامه پرداخت طرح تکریم در وب سایت رسمی صندوق اعتباری هنر شرایط زیر را جهت دریافت مستمری آورده شده :

• بیش از 35 سابقه آفرینش هنری
• بیش از 60 سال سن
• در جامعه هنری کشور حسن شهرت داشته باشد و سبک ویژه‌ی خود را داشته باشد.
• عضویت در صندوق اعتباری هنر.

اعتبار اجرای این شیوه نامه از وزارت ارشاد تامین می‌شود.

در سال 1395 درخبری که از امضای تفاهم نامه بین بیمه ایران و صندوق اعتباری هنر توسط خبرگذاری "ایلنا" منتشر شد، "خلیج ارجمندی"  مدیر عامل صندوق اعتباری هنر گفت: "سازمان تامین اجتماعی افراد بالای 60 سال را بیمه نمی‌کند، این در حالی است که بسیاری از هنرمندان بالای 60 سال از خدمات بیمه استفاده نمی‌کنند و بیمه نیستند. ما پیش بینی کردیم صندوقی ایجاد کنیم با نام صندوق تامین خسارات داخلی."

در سال 1396 سفرهایی توسط اعضا این صندوق به شهرهای دیگر برای جذب اعضا و هنرمندانی که در شهرهای دور افتاده بودند انجام شد و این هنرمندان تحت پوشش بیمه قرار گرفتند.

*

البته هنوز هنرمندانی هستند که با وجود سابقه آفرینش هنری به عضویت اصناف یا صندوق اعتباری در نیامده‌اند و در سالهای آخرعمر برای تامین هزینه‌های درمانی و دیگر خدمات اجتماعی دچار مشکل می‌شوند. از دلایل این مشکل می‌توان هم به عدم پی‌گیری هنرمندان اشاره کرد، چرا که خیلی از هنرمندان به انجام مراحل اداری این روند تن نمی‌دهند و خیلی از هنرمندان از چنین خدماتی اصلا اطلاعی ندارند.

* نقاشی اثرِ اونوره دومیه با عنوانِ The Hypochondriac