وضعیت گالری‌های بیروت، یک‌ماه پس از انفجار بزرگ

هنرام‌روز: در سال ۲۰۱۵، آسلی، مدیر گالری مرفا دو گاراژ را بازسازی و آنها را به شکل یک فضای هنری به نام «گالری مرفا» ایجاد کرد. علی‌رغم همه آنچه اتفاق افتاده است او هنوز هم بندر بیروت را "مکانی بسیار خاص" توصیف می‌کند و آنرا دروازه‌ای برای ورود به دنیای خارج می‌داند. او گفت: ما روز دوشنبه پرواز داشتیم و انفجار روز سه‌شنبه اتفاق افتاد. در داخل گالری همه چیز کاملاً نابود شده، آثار هنری آسیب دیده، دیوارها خراب شده و دفاتر ما از بین رفته‌اند. ما ۵۰۰ متر با محل انفجار فاصله داشتیم.

نمایی از گالری مرفا

نمای بیرونی گالری مرفا بعد از انفجار

لبنان پیش از این به دنبال اعتراضات اکتبر سال گذشته، هنگامی که شهروندان ناراضی، اعتراضات گسترده‌ای را علیه طبقات سیاسی فاسد آغاز کرده بودند ، دچار بحران مالی بی سابقه‌ای شده بود.  شیوع بیماری کوید_۱۹ در ماه مارس با اوج گرفتن بیکاری اوضاع را بدتر کرد و باعث مهاجرت بسیاری از جوانان، افراد با تجربه و تحصیل کرده شد.

اما با وجود مردم محلی و گالری‌هایی که در نزدیکی یکدیگر قراردارند، یک احساس اتحاد به وجود آمده است. از جمله آنها گالری «تانیت» مستقر در مونیخ است که در سال ۲۰۰۷ شعبه لبنانی خود را افتتاح کرد. ژان مارک بونفیلس، معمار فرانسوی متولد بیروت که در اثر انفجار بیروت کشته شد، معمار این گالری بود. او دیوارهای بلند گالری را در مکان‌های محبوب طراحی کرد، محله «مار میخائل» که نزدیک بندر است.  این منطقه که با اکوسیستم پر تعداد گالری‌ها، کتابفروشی‌ها ، بارها و رستوران ها به قلب تپنده بیروت معروف است، به شدت آسیب دیده است.

نمای داخلی گالری تانیت پس از انفجار

بنیانگذار گالری «تانیت» گفت: هنوز گرد و غبار در  شیشه‌ها وجود دارد، بسیار وحشتناک است. او گفت: یکی از کارمندان گالری در اثر انفجار به شدت زخمی شده است و گالری کاملاً ویران شده و نیاز به بازسازی کامل دارد. او مجبور به نصب دیوارهای جدید و تعمیر برق و سیستم‌های تهویه مطبوع است. خرده شیشه‌های پراکنده، تمیز شده و برای اهداف بازیافتی به یک سازمان غیر دولتی محلی اهدا شده است.

عابد الکادیری در حال انجام پروژه "امروز دوست دارم درخت باشم."

در همین حال، فضای گالری به یک استودیوی باز تبدیل شده است، جایی که عابد الکادیری، هنرمند لبنانی، روی دیوار گالری یک نقاشی دیواری بزرگ کشیده است.  او این  پروژه را «امروز می خواهم درخت باشم» نامگذاری کرده است.

او می‌گوید: یک هفته پس از انفجار، خواب دیدم که گالری با درختان شکوفا شده است. امروز، این رویا در حال زنده شدن است. این کمترین کاری است که می توانم انجام دهم و تنها راه فرار از تصاویر ویرانگری است که شب و روز ذهن من را آزار می دهد. درآمد حاصل از  فروخته شدن اثر، به  سازمان غیر دولتی Bassma برای کمک به بازسازی خانه‌ها اهدا خواهد شد. 

به گفته بنیانگذار گالری تانیت، ارتش لبنان با بازدید از ساختمان گالری، تحقیقاتی انجام داده و مستاجران و مالکان را ملزم به ارسال عکس‌های خسارت کرده است. اما این کار چه چیزی به ارمغان می آورد؟ ما نمی‌دانیم. او گفت: از مقامات دیگر، ما چیزی نشنیدیم. وزارت فرهنگ حتی تسلیت هم نگفت، هیچ چیز.  ما شهید نیستیم، قربانی هستیم. آنها به ما اهمیتی نمی دهند یا می‌گویند که برایشان مهم هستیم، اما من نمی‌دانم چگونه؟

نادین بگداچ، که گالری «جانین روبیز» را در سال ۱۹۹۳ تأسیس کرد گفت: حمایت دولت لبنان از هنر همیشه کم بوده است. ما انتظار داریم دولت هزینه‌های بازسازی گالری‌ها، فضاهای هنری و خانه‌های هنرمندان را که تحت تأثیر انفجار، ویران شده‌اند را پرداخت کند.

بگداچ ادامه داد: ما هرگز چنین چیزی را تجربه نکرده‌ایم، حتی در طول سال‌های طولانی جنگ. اگر چه گالری از تخریب عمده در امان مانده، اما همه برنامه‌های گالری موقتاً به خاطر همبستگی با گالری‌های ویران شده و تا زمانی که چشم‌انداز روشن‌تری از اوضاع در کشور داشته باشیم، تعلیق شده است.

گالری دیگری که در این زمان دشوار سعی در حمایت از هنرمندان خود دارد، «گالری مارک هاشم» واقع در مرکز شهر بیروت است.  در اواخر ماه اوت، گالری یک نمایشگاه آنلاین با عنوان "سلام بیروت" راه اندازی کرد که نقاشی‌ها و مجسمه‌هایی را نمایش داد که موضوع آنها منظره‌های هنری لبنان از دهه ۱۹۶۰ به بعد بود.

 ماریان چلبی، کارمند گالری‌ که هنگام انفجار به دنبال پناهگاه در آشپزخانه گالری بود، می‌گوید: آنچه در اینجا رخ داد بسیار وحشتناک و باور نکردنی بود، مانند هیروشیما بود. این اتفاق بر چگونگی تولید هنر توسط هنرمندان در منطقه تأثیر خواهد گذاشت.  هنرمندان ما قبلاً از بحران اقتصادی رنج می‌بردند.

برخی از آنها آثار و استودیوهای خود را از دست دادند. به عنوان یک گالری‌دار، وظیفه ما این است که روی پای خود بایستیم.

تعدادی از موسسات غیرانتفاعی و صندوق‌های حمایتی عرب برای کمک به آسیب دیدگان در بخش فرهنگ و هنر در حال جمع‌آوری کمک‌های مالی هستند. در مقیاس جهانی، بیش از ۲۰ سازمان از جمله یونسکو، موزه لوور و شورای بین‌المللی موزه‌ها قول داده‌اند که برای مرمت مراکز فرهنگی و هنری، کمک کنند.

آسلی گفت: واکنش‌های بین‌المللی شگفت انگیز بوده، اما این واکنش‌ها باید از داخل کشور، توسط دولت رخ دهد. و این چیزی است که واقعاً دشوار است. سیستم به طور کامل باید تغییر کند و این همان چیزی است که ما به آن نیاز داریم.

نمایی از گالری صالح برکت پس از انفجار

صالح برکت، صاحب گالری صالح برکت گفت: به نظر من اگر قبل از اینکه یک آسیب دیگر ببینیم، در لبنان تغییری ایجاد نشود، فقط زمان را از دست داده‌ایم. صالح برکت به جز  اینکه گالری‌اش ویران شده، یکی از کارمندان خود را نیز از دست داده است، یک کارگر تدارکات که دو دهه با گالری همکاری کرده بود.

 برای بسیاری از گالری‌های بیروت، تلفات ناشی از انفجار غیر قابل محاسبه است. 

بنیانگذار گالری تانیت گفت: ما باید روح خود را بازیابی کنیم و دوباره خود را پیدا کنیم. مانند هر تجربه آسیب‌زا بهبودی به زمان، صبر و پشتیبانی نیاز دارد.  

آسلی در پاسخ به این سوال که آیا گالری خود را مجدداً باز می‌کند؟ گفت : ما نمی‌توانیم توقف کنیم، ادامه کار بسیار مهم است. چیزی که از آن اطمینان دارم این است که دوباره شروع خواهیم کرد، نمی‌توانم به شما بگویم چه زمانی اما دوباره در بیروت شروع خواهیم کرد.

 صالح برکت که امیدوار است گالری‌های او تا اواخر سپتامبر کاملاً بازگشایی شوند، گفت: ما کمی گم شده‌ایم. من نماینده این ایده هستم که ما باید دوباره شروع کنیم و دوباره بازگشایی کنیم. این بخشی از پیام ماست که زندگی ادامه دارد و ما باید به سمت جلو حرکت کنیم.