معمای ناسیونالیسم!
پرچم در همه سرزمین‌ها نشانه ملی و مظهر میهن‌پرستی است که پیوسته بدان ادای احترام می‌شود، اما نقاشی "پرچم" هنرمند امریکایی"جاسپر جانز" سالیان زیادی یک اثر ضدملی و ضدامریالیستی تلقی می‌شد. ایده جانز برای خلق این اثر به‌غایت ساده بود؛ بازنمایی دقیق و بدون مداخله علامت پرچم. نتیجه کار اما از اینکه او پرچم را درحال اهتزاز و یا باهرگونه تغییراتی نقاشی می‌کرد، بسیار رازآمیزتر شد. پرچم صرفاً یک نشانه است، خیلی کمتر از آنچه که از یک نقاشی انتظار می‌رود و به همین دلیل در صورت نمایش بدون قاب آن، ممکن است اساساً تابلوی نقاشی قلمداد نشود. بنابراین بلافاصله به این پرسش ختم می‌شود که آیا این اثر یک نقاشی است یا یک پرچم؟ نقاشی در این وضعیت، بیشتر شبیه یک معماست تا بیان وطن‌پرستی و لذا بعدها نوعی به چالش کشیدن ناسیونالیسم امریکایی تلقی شد.
به گزارش هنر ام‌روز، جانز چندین تابلوی پرچم را در سال‌های اوج جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی و نقاشان پرآوازه آن همانند جکسون پولاک و ویلم دکونینگ کار کرد تا یک سرگردانی میان انتزاع و بازنمایی و تردیدی میان نقاشی و یک تصویر حاضرآماده را همچون یک بن‌بست در هنر مطرح سازد. اما آنچه که بیشتر به شبهات در مورد کنایه‌های سیاسی این تابلو دامن می‌زد، تکنیک نقاشی encaustic مرکب از لایه‌های متعدد پودر رنگ، موم و روغن بود. وی در یک لایه بینابین مواد، تکه‌های بریده روزنامه چسباند، طوری‌که بافت سطور روزنامه‌ها در زیر تصویر پرچم دیده می‌شود. در نتیجه پرچم امریکا بر روی لایه پنهانی از اخبار قرار گرفته، گویی ناسیونالیسم محملی است برای پنهان‌کاری، کتمان حقایق و اعمال سانسور بر رسانه‌ها!
انکوستیک یک تکنیک کهن مصریان باستان بود برای خلق پرتره‌هایی که قبل از دفن به بدن و تابوت اجساد مومیایی شده چسبانده می‌شد. با این سابقه پرچم جانز تصویری مرتبط با نگهداری یک مرده و نشانه‌ای ناظر بر مرگی موهوم تداعی می‌شد؛ مرگ جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی و یا شاید خیلی کلی‌تر مرگ ناسیونالیسم امریکایی! یک نمونه عجیب از پرچم‌ها، تماماً به رنگ سفید بوده و از این منظر بطرز غریبی جسد بی‌رنگ پرچم امریکا را القا می‌کند!
در برابر این قرائت‌های ضدامریکایی، جاسپر جانز سال‌ها بعد داستانی شخصی را بازگو کرد تا شاید دردسر سوءظن‌ها را تاحدی از خود دور کند. او با اشاره به مجسمه‌ای از یک سرباز بنام ویلیام جاسپر در پارکی در زادگاهش جورجیا، اظهار داشت روزی پدرش به وی گفته بود اسم او را براساس نام این سرباز گذاشته بودند و ادامه داد: "من نمیدانم این موضوع چقدر صحت دارد، اما می‌دانم که سرباز جاسپر جانش را به هنگام بالا بردن پرچم امریکا بر فراز برج دیدبانی یک پادگان از دست داد!"
پرچم‌های جانز در سال‌های اخیر با اقبال زیادی در مارکت هنر مواجه شدند؛ از جمله فروش یکی از آنها در سال ۲۰۱۴ که رکورد خیره کننده ۱۱۰ میلیون دلار برای یک هنرمند زنده را برجای گذاشت.
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع‌آذر