فرشته نجات!
درحالی‌که مجسمه‌سازی معاصر همواره از جلوه‌های یادمانی اجتناب ورزیده و بر کیفیات مفهومی اثر متمرکز می‌شود، مجسمه‌ساز نامدار انگیسی ''آنتونی گورملی'' خالق یکی از یادمانی‌ترین مجسمه‌های همه اعصار برفراز تپه‌ای در شمال انگلستان است که از این حیث با آیکون‌های ماندگاری چون مجسمه 'آزادی' نیویورک و یا مجسمه 'مسیح نجات‌بخش' ریودوژانیرو قابل مقایسه است. ''فرشته شمال'' یادواره‌ای است از رنج‌ها و استقامت انسان و نیاز دیرین او به معنویت و امدادهای آسمانی. این شالوده عظیم فولادی به وزن ۲۰۰تن، پیکره انسان بالداری است به ارتفاع ۲۰متر که بال‌های پهناور خود به طول ۵۴متر را گشوده تا احساسی از در آغوش گرفتن را تداعی کند.
به گزارش هنر ام‌روز، این پیام‌آور امید و آرامش، حاوی چندین لایه معنایی است؛ در بدو امر به مکان زیر پای خود اشاره دارد؛ جایی که در قرن نوزدهم و درخلال انقلاب صنعتی، معدن زغال‌سنگ و محل کارخانه کشتی‌سازی و تولید فولاد بوده و حالا این مجسمه ادای دِینی است به روزگار صنعتی شدن و نمادی از دوران گذار به عصر اطلاعات. در لایه بعدی مجسمه یک آنتی‌تز فرشته است؛ موجودی ذاتاً آسمانی که در این اثر ریشه‌ای به عمق ۲۰متر در ژرفای زمین و در دل معدن دارد. گویی فرشته امید و نجات این‌بار از اعماق زمین برآمده تا نمادگرایی مذهبی را با فرم‌های هنر مینیمالیستی درهم‌آمیزد.
اما مجسمه یک لایه شخصی نیز دارد که به مضمون بدن و ارتباط آن با رنج‌ها، ترس‌ها و کامیابی‌های انسان باز می‌گردد. بدن در آثار گورملی هم موضوع هنر است و هم ابزار آن. او پیوسته از بدن خویش در حالت‌های مختلف قالب‌گیری نموده و با حذف اجزاء صورت، نشانه‌های احساسی و هویتی فیگور را محو می‌کند تا بدین‌ترتیب تجسمی عام و معماگونه از بشریت را ارائه نماید. در زیر پای مجسمه، کارگران معدن به مدت ۲۰۰سال در تاریکی کار می‌کردند و بعضاً در همانجا از دنیا می‌رفتند. فرشته بال گشوده از منظر اتوپیایی، استعاره‌ای است از پرواز روح و عروج از جهان زمینی به عرصه‌های روحانی. از زمان نصب مجسمه، جمعیت بیشماری به بازدید آن رفته‌اند، اغلب با همان احترامی که از یک مکان مذهبی بازدید می‌کنند؛ در پای آن گل گذاشته، خاکستر پخش کرده و حتی یادداشت‌هایی را به پایه‌های آن می‌چسبانند. حالا این اثر عظیم هم توتمی است از عصر پساصنعتی و هم یادمانی برای انتظار دیرین بشر در طلب یاری از آسمان؛ از فرشتگانی که به تعبیر هنرمند؛ تاکنون هیچکس ندیده، ولی همگان به تصور آن
ادامه می‌دهند.
تمام چیدمان‌ها و مجسمه‌های آنتونی گورملی به‌نوعی مرتبط با فیگور انسان هستند و از رابطه پیچیده جسم و روح او حکایت دارند. فرشته شمال، همانند دیگر کارهای گورملی، حاوی پیام‌هایی عمیق از خوش‌بینی، ارتباط با دنیای درون و تجربیات معنوی است. این پیام‌آور بالدار شناخته شده‌ترین اثر وی و پربیننده‌ترین اثر هنر معاصر جهان است و دارای چند ماکت برنزی در اندازه واقعی که همگی با قالب‌گیری از بدن خود هنرمند خلق شده‌اند. یک مورد از آنها در ۲۰۱۱ به قیمت ۳.۴ میلیون پوند به فروش رسید.
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع آذر