برزخ تصمیمگیری!
نمادگرایی جانوران در ادبیات تمثیلی عرصهای دیرین و آکنده از استعارههاست. در ادبیات انگلستان نیز دنیای جانورشناسی نمادین به قدمت قرون متمادی است که نمونه مشهور آن رمان جورج اورول با عنوان مزرعه حیوانات در نقد جامعه مدرن است. در هنر معاصر این کشور نیز سنت طنز حیوانی بیش از همه در آثار هنرمند خیابانی ناشناس ''بنکسی'' دیده میشود. او بهسان اسلاف خود همواره درپی افشای رسوایی، فساد و هرجومرج با بهرهگیری از استعاره حیوانات بوده است. نقاشی بزرگ و یادمانی ''پارلمان واگذار شده'' به ابعاد ۲۵۰ در ۴۲۰ سانتیمتر، تصویری است تاریک و گزنده از چهره برهم ریخته سیاست در این کشور به ویژه در روزهای آشفتگی و بلاتکلیفی در جریان برگزیت و ناآمادگی برای خروج از اتحادیه اروپا.
به گزارش هنر امروز، اثر هایپررئالیستی بنکسی ابتدا با عنوان ''زمان پرسش'' در سال ۲۰۰۹ برای ارائه در نمایشگاه مجموعه آثار وی در موزه شهر زادگاهش، بریستول، خلق شد. این نقاشی، صحن پارلمان یا مجلس عوام انگلستان را به تصویر کشیده که در آن شامپانزهها جایگزین نمایندگان شده و با نگاههای تمسخرآمیز گویی مشغول هو کردن و اغتشاش هستند. صحنهپردازی بنکسی برخلاف نظریه تکامل دانشمند زیستشناس انگلیسی، چارلز داروین، مسیر تکامل را معکوس نشان میدهد؛ گویی نمایندگان اختیارات خود را به میمونها تفویض کردهاند. یک دهه بعد بنکسی مجدداً روی اثر کار کرد تا با تغییراتی مضمون آن هرچه بیشتر بر جلسات جنجالی مجلس عوام معطوف شود و طنزی تلخ از تشتط و جنون در خلوتگاه سیاست در این کشور را ارائه نماید. ازجمله لامپهای مشهور پارلمان را خاموش کرد تا مجلس عوام تاریک و مخوف بهنظر آید، یک موز تازه در دست یکی از میمونها در پیشزمینه را گندیده و واژگون کرد تا حقیرانهتر شود و از همه مهمتر عنوانی جدید به اثر داد تا به بیانیهای جسور علیه گفتگوهای بیپایان در مورد خروج از اتحادیه اروپا بدل شود: ''پارلمان واگذار شده''.
شامپانزه از ۲۰۰۲ بهعنوان نقشمایهای جاری در کارهای بنکسی مکرر ظاهر شده؛ در این سال اثر گرافیتی ''حالا بخند!'' بهطول ۶متر مرکب از ۱۰تصویر از کلیشه شامپانزه بود که در یک خط افقی تکرار میشدند. تعدادی از شامپانزهها تختهای به شانههای فروافتاده خود آویزان کرده بودند که رویش نوشته شده بود: ''حالا بخندید، اما روزی ما بر مسند قدرت خواهیم بود!'' چشمان فرو رفته آنها از فشار ستم و بردگی حکایت میکرد، درحالیکه نحوه ایستادنشان از شورشی قریبالوقوع خبر میداد. بعدها شامپانزهها در کنار موشها، گربهها، خرسها و کبوترها به کارنوال فیگورهای کارتونی بنکسی پیوستند که در کارهای وی پیوسته ظاهر میشوند. حالا بخند، در ۲۰۰۸ در یک حراج به قیمت نیم میلیون دلار به فروش رسید و به صدر خبرها رفت تا مشخص شود که ناشناس بودن یک هنرمند از ارزش و اهمیت اثر او در مارکت هنر نمیکاهد. ده سال بعد نسخه دیگری از شامپانزهها؛ پارلمان واگذار شده، که با رنگ روغن، و نه شابلون و اسپری، کار شده بود، در حراج دیگری به قیمت شگفتانگیز ۱۲میلیون دلار به فروش رسید تا نشان دهد مارکت هنر همچنان به نقد سیاسی و پیامهای رادیکال ارج مینهد.