آیا زمان آموزش تخصصی‌تر نقاشی دیواری در دانشگاه‌ها نرسیده؟

هنر ام‌روز- مه‌سیما شکریان: سازمان زیباسازی شهر تهران در متن فراخوان این دوسالانه اهداف این رویداد را چنین عنوان کرده است:

"سازمان زیباسازی شهر تهران راستای اهداف و مأموریت های خود و به منظور رشد، توسعه و گسترش هنر شهری و فراهم آوردن فرصت های خلق آثار هنری، ایجاد رقابت سالم بین هنرمندان، تعامل، هم فکری، تبادل تجربیات و ارائه آخرین دستاوردهای هنری در حوزه دیوارنگاری ، پنجمین دوسالانه دیوارنگاری شهری تهران را برگزار می نماید.

رویکرد این دوره عبارتست از "هنر، شهروند، محله و خیابان"، رویکردی نو به کیفیت زندگی شهری و پیوند شهروندان به هویت محله و خیابان از طریق خلق آثار هنری.

اهداف:

دست یابی به ایده های خلاق و نوآوری در دیوارنگاری شهری

تداوم رویکردهای فرهنگی، ملی و آیینی در قالب ایده های نو

حمایت و هدایت راهبردی برای دست یافتن به بیانی ممتاز در زمینه دیوارنگاری شهری

بازیابی هویت فرهنگی و روایت های محله ای در مناطق شهری تهران."

برگزاری چنین فراخوان‌هایی به خودی خود اتفاق مثبتی است و البته نواقصی هم دارد. مثل عدم توجه به ارتباط رنگی و تصویری دو نقاشی در کنار هم در خیابان‌های شهر یا عدم ارتباط موضوعی دو نقاشی دیواری که نزدیک به هم قرار دارند. که البته این نقص متوجه کارشناسان و داوران هنری شهرداری است. نقاشی‌های دیواری با وجود هزینه و زحمت فراوان برای اجرا بعد از مدتی یا توسط شهرداری تخریب می‌شود و یا در اثر تاثیری که از فضای شهری می‌گیرند رفته رفته فرسوده خواهند شد. این تاثیرات البته یکی از ویژگی‌های هنر شهری است. اما نکته‌ای دیگر درباره طول عمر هر نقاشی دیواری نکاتی درباره سطحی است که نقاشی روی آن اجرا می‌شود و شیوه‌ای که هر نقاشی بر روی سطح مورد نظر اجرا می‌شود.

درسی تحت عنوان نقاشی دیواری در دانشگاه فقط در قالب 5 واحد درسی در رشته نقاشی ارائه می‌شود. دو واحد از این 5 واحد مطالعه تئوری نقاشی دیواری است که به هنرمندان مطرح این رشته می‌پردازد و درباره مواد و متریالی که روی دیوارهای مختلف باید استفاده شود به صورت تئوری مرور می‌شود. در 3 واحد باقی مانده نقاشی دیواری به صورت عملی در کارگاه‌های دانشگاهی برگزار می‌شود که معمولا با ارائه یک اثر موزائیک یا کاشی شکسته در ابعاد نهایتا 50 در 70 سانتی متر و چند تکنیک کاربردی دیگر در ابعاد کوچک می‌گذرد و در بهترین شرایط یکی از دیوارهای دانشگاه و یا اطراف دانشگاه با دانشجویان به صورت گروهی نقاشی می‌شود.

حال این‌که زمانی یک هنرمند در فراخوان مربوط به هنر شهری شرکت می‌کند می‌تواند از نظر ایده پردازی طرح را قابل قبول ارائه دهد اما این هنرمند در مرحله اجرا تا چه میزان می‌تواند تکنیک درست را انتخاب کند.

عده‌ای دیگر از کسانی که در این فراخوان‌ها شرکت می‌کنند هم فارغ التحصیلان یا دانشجویان رشته گرافیک هستند. فارغ التحصیلان این رشته هم اصلا درسی تحت عنوان نقاشی دیواری و اجرای آن ندارند. در بین تمامی رشته‌های تجسمی تنها رشته مجسمه سازی که کار با متریال متنوع را به دانشجویان آموزش می‌دهد که این هم در برخورد سه بعدی است. حال این‌که نقاشان و هنرمندان تجسمی که در این فراخوان ها شرکت می‌کنند و آثارشان پذیرفته می‌شود باید از نقاشان و کارگران ساختمانی کمک‌هایی برای مرمت دیوار شهری یا زیر سازی سطحی که قرار است روی آن کار کنند، بگیرند.

اجرای نقاشی دیواری زمانی که با متریال مناسب روی سطح مناسب انجام شود ماندگاری بیشتری خواهد داشت و تا زمانی که آموزشی در این زمینه به هنرجویان ارائه نشود  در هنر شهری شاهد کارهایی هستیم که زودتر از زمان معمول تخریب می‌شوند.

آیا زمان آن نرسیده است که رشته‌ای تحت عنوان نقاشی با تاکید و تکیه بیشتر آموزش مهارت‌های این شاخه از هنر در دانشگاه‌های هنر کشور تاسیس شود و یا طرح درس نقاشی دیواری مورد تجدید نظر قرار گیرد؟