عشق محبوب محمد و مریم؛ در پناه ارزش‌ها!
سریال «درپناه تو» برای اولین بار، پای روابط عاشقانه میان دانشجویان را به تلویزیون باز کرد. مسئله تصویرسازی نادرست سازندگان سریال از دانشگاه (به تعبیر مخالفان آن سال‌ها) بزرگترین نقد به «در پناه تو» بود.
به گزارش هنر امروز، «حمید لبخنده» کارگردان مجموعه پرطرفدار «در پناه تو» پس از تحمل مدتی بیماری روز گذشته درگذشت.سریال تلویزیونی «در پناه تو» به کارگردانی او اولین بار سال ۱۳۷۴ از شبکه دو پخش شد و توانست در زمان پخش به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های آن زمان تبدیل شود.
لبخنده با به تصویر کشیدن فیلمنامه علیرضا طالب زاده توانست برای اولین بار، پای روابط عاشقانه میان دانشجویان را به تلویزیون باز کند و با این کار چارچوب‌های سریال سازی و کلیشه‌هایی که تا آن زمان رایج بود، بشکند. حتی طالب زاده که تا آن زمان به عنوان یک فیلمنامه نویس خوب شهره نبود، توانست شهرت بسیاری در نزد منتقدان پیدا کند.
این سریال داستان زندگی «مریم افشار»، دانشجوی دانشگاه هنر با بازی «لعیا زنگنه» را روایت می‌کند که با وجود علاقه به هم‌دانشگاهی خود «محمد منصوری» با بازی «حسن جوهرچی» با «رامین» با بازی «رامین پرچمی» ازدواج می‌کند. موضوع داستان یعنی «عشق جوانی» امروز به موضوعی دم‌دستی برای همه سینماگران تبدیل شده است، اما مطرح شدن این موضوع در دهه هفتاد نوعی تابوشکنی محسوب می‌شد.
«در پناه تو» در قالب یک قصه جذاب نه تنها روابط میان دانشجویان را روایت می‌کند؛ بلکه مفاهیم اجتماعی و معضلات جامعه را با ظرافت به تصویر می‌کشد. نکته قابل توجه درباره «درپناه تو» این بود که لبخنده به جای دست گذاشتن روی بازیگران مطرح سینما و تلویزیون، سراغ یک سری بازیگر جوان تازه کار رفت و به آن‌ها میدان داد تا ظرف چند ماه تبدیل به چهره‌هایی شناخته شده برای مخاطبان تلویزیونی شوند.
«در پناه تو» در زمان پخش با حواشی بسیاری مواجه شد و با سانسور فراوانی روی آنتن رفت. اما مهم‌ترین اتفاق در روند شکل گیری حذفیات سریال حذف داستان پارسا با بازی پارسا پیروزفر از سریال است. هفته نامه صدا در این باره نوشت: پارسا در نسخه اولیه داستان حضور پررنگی داشت. پدر او مرد ثروتمندی است که با منشی‌اش به طور مخفیانه ازدواج کرده، زن او (زنده یاد هما روستا) ماجرا را نمی‌داند، ولی زمانی که مطلع می‌شود روان‌پریش شده و دست به خودکشی می‌زند.
از طرفی پارسا هم که از عشاق مریم است بعد از طلاق او از رامین تصمیم می‌گیرد با او ازدواج کند، ولی پدر مانع او می‌شود و این مسئله منجر به درگیری بین آن‌ها می‌شود. جالب است بدانید حتی صحبتی هم برای حضور زنده یاد داود رشیدی برای ایفای نقش پدر پارسا می‌شود، اما وقتی گروه با بجران محتوایی و سانسور مواجه می‌شوند تصمیم می‌گیرند اصلا این قصه را مطرح نکنند، چون این قصه همزمان با داستان عاشقانه مریم (لعیا زنگنه) و محمد (زنده یاد حسن جوهرچی) جلو می‌رفت. اما حذف این داستان مهم‌ترین مشکل نبود.
گروه سازنده اعتراض می‌کند که با این وضعیت سریال آسیب می‌بیند و بهتر است پخش آن متوقف و فکری برای این حذفیات شود، اما مدیران مخالفت می‌کنند. حذفیات مدیران تلویزیون شامل ۱۰۰ صفحه و بیش از ۲۰ شخصیت سریال است. ولی مشکلات به اینجا هم ختم نمی‌شود. برای قسمت آخر مدیران تلویزیون یک سوال از لبخنده می‌پرسند: «مگر می‌شود یک پسر مومن با دختری ازدواج کند و آن دختر نازا بماند؟» هرچه کارگردان توضیح می‌دهد اساس قصه روی سترون بودن زن و نازایی اوست و اصلا این داستان یک عشق به دور از این مسائل است، اما مدیران تلویزیون زیر بار نمی‌روند و حتی راه حلی مثل ازدواج دوم را پیشنهاد می‌دهند. در آخر حمید لبخنده به یک ایده می‌رسد، متنی را با صدای حزن انگیز می‌خواند و روی قسمت آخر می‌گذارد. بعد هم از تهران می‌رود تا کسی او را پیدا نکند.
با همه این‌ها و البته نقد‌های تند و تیزی که برخی رسانه‌ها در آن زمان به این سریال کردند و آن را اشاعه فرهنگ مبتذل غرب دانستند. روزنامه «کیهان» یکی از رسانه‌های مخالف این اثر بود که در یکی از گزارش‌هایش در تاریخ ۲۱ شهریور سال ۷۵ در رابطه با این سریال چنین نوشت: جذاب کردن فیلم به چه بهایی؟! متأسفانه فرصتی دست داد تا سریالی به نام درپناه تو که از سیمای جمهوری اسلامی پخش شد را نظاره کنم. چرا سیما باید اجازه تولید و پخش سریالی را بدهد که دانشگاه را که مکانی مقدس جهت رشد و شکوفایی استعداد‌های جوانان این مرز و بوم است، طوری نشان بدهد که خانواده‌های زیادی را نگران کند که از بچه‌های دانشجوی خود بپرسند واقعاً دانشگاه وضعش چنین است؟ چرا باید سیما نشان بدهد که ایثار این است که دو پسر یک دختر را بخواهند و یکی به خاطر دیگری از آن بگذرد؟! چرا نشان بدهد که قول و قرار گذاشتن دختران با پسران در بوفه دانشگاه امری عادی است؟! چرا در حالی که جوانان حزب‌اللهی در دانشگاه‌ها از بعضی حرکات که در جهت اشاعه فرهنگ مبتذل غرب است، خون دل می‌خورن، باید چنین سریالی ساخته شود؟
مسئله تصویرسازی نادرست سازندگان سریال از دانشگاه (به تعبیر مخالفان آن سال‌ها) بزرگترین نقد به «در پناه تو» بود، اما موفقیت ساخت «در پناه تو» باعث شد زمینه ساخت دیگر سریال‌هایی از این دست ایجاد شود و شاید این مهم‌ترین تاثیر سریال «در پناه تو» این باشد.