«ممیزی» بلای جان نمایش خانگی/ پلتفرم‌ها دچار سرنوشت تلویزیون می‌شوند؟
ممیزی سریال‌های نمایش خانگی در ماه‌های اخیر، حواشی فراوانی را به وجود آورده و سینماگران و مخاطبان را ناراضی کرده است.
به گزارش هنر ام‌روز به نقل از خبرگزاری صبا، در ماه‌های اخیر چندین عنوان از سریال‌های شبکه نمایش خانگی با حواشی مرتبط با ممیزی مواجه شده‌اند و همین امر باعث شده اغلب مجموعه‌های دو پلتفرم اصلی تجربه تاخیر در انتشار به علت ممیزی را هم داشته باشند. البته ناگفته نماند که مساله ممیزی قبل و هنگام پخش مختص سریال‌ها نیست و برنامه‌های گفتگومحور پلتفرم‌ها هم مکرر با این مشکل روبه‌رو هستند که جدیدترین مورد آن نوزدهمین قسمت تاک شوی «پیشگو» با اجرای پژمان جمشیدی بود. جمشیدی در این برنامه درحالی میزبان الناز حبیبی شد که تصاویر مهمان تا جایی که می‌شد، حذف شده بود و هیچ نمای نزدیکی از مهمان در برنامه ارائه نشد، این اتفاق اعتراض‌های زیادی را به دنبال داشت اما در نهایت دبیرخانه محتوای حرفه‌ای ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) در این اطلاعیه چهار بندی که در صفحه توییتر این دبیرخانه منتشر کرد، تقصیر را به گردن پخش‌کننده انداخت و اعلام کرد که تهیه‌کننده برنامه با علم به نکات و ملاحظات تصویری، این قسمت را قبلا ضبط کرده بوده و به دلیل نوع اصلاحات و راهکار عوامل تولید، تصمیم ساترا بر عدم انتشار این برنامه بوده است، اما با توجه به اصرار عوامل تولید به انتشار با همین شیوه فعلی و با رویکرد جلوگیری تحمیل ضرر به بخش خصوصی، با مسئولیت شخص تهیه‌کننده و رسانه نماوا، با انتشار این قسمت -علی‌رغم کیفیت نامناسب- موافقت کرده است.
در این گزارش نگاهی به چند مورد ممیزی پرسروصدا درباره سریال های پلتفرمی پرداخته‌ایم.
قسمت پنجم مجموعه نمایش خانگی «قبله عالم» به کارگردانی حامد محمدی که قرار بود یکشنبه ۲۸ شهریورماه منتشر شود، به علت ممیزی به انتشار نرسید. فیلیمو شب قبل از موعد پخش سریال در اطلاعیه‌ای درباره این اتفاق نوشت: تیم تولید تلاش می‌کند تا با برطرف کردن موارد ممیزی، اجازه پخش را به دست آورد تا در اسرع وقت سریال «قبله عالم» منتشر شود.
در قسمت‌های قبل نیز ممیزی این مجموعه حاشیه‌ساز شده بود. یک بار حامد کمیلی بازیگر نقش اصلی «قبله عالم»، مدعی شد سریال توقیف شده که کمی بعد تکذیب شد. یک مرتبه نیز حامد محمدی در یادداشتی به ممیزی سریال اعتراض کرد و وعده داد تا در صورت ممیزی بیشتر، در قسمت‌های بعد سریال بدون تیتراژ منتشر شود. در قسمتی دیگر نیز سام درخشانی با استوری‌های اعتراضی، انتقاد خود را نسبت به ممیزی این مجموعه نشان داد. هادی کاظمی و شقایق دهقان هم با انتشار پست‌هایی در صفحه شخصی خود به ممیزی‌های زیاد و غیرمنطقی اعتراض کردند و گفتند آچه ما بازی کردیم این نبود.
زخم کاری بر تن «زخم کاری»
سریال پربیننده محمدحسین مهدویان نیز در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ با مشکلی مشابه روبه‌رو شد. حذف سکانس پایانی قسمت ۶ این مجموعه، اعتراض کارگردان و بازیگران مجموعه را برانگیخت. در قسمت هفتم، حواشی «زخم کاری» به اوج رسید و در نهایت با چند روز تاخیر و در پی جلسه‌ای میان سازندگان سریال و مسئولان ساترا منتشر شد.
در نهایت این مجموعه با وجود دلخوری مهدویان که مدتی بعد باعث خداحافظی او از اینستاگرام شد، با ممیزی‌های زیاد به پایان رسید.
از «قورباغه» تا «میدان سرخ»
دو قسمت نخست مجموعه «میدان سرخ» نیز با ممیزی در حجاب کاراکتر مهتاب کرامتی همراه بود که به شکلی زمخت انجام شده بود و واکنش کاربران فضای مجازی را برانگیخت. گفته می‌شود ترانه تیتراژ این سریال نیز که مدتی پیش رونمایی شد، از علل تعویق در انتشار سریال بوده است.
پیشتر نیز وقوع یک قتل در قسمت نخست سریال «قورباغه»، دستمایه مخالفت‌های فراوانی با این مجموعه، پیش از آغاز انتشار شده بود و پخش این سریال به‌‌رغم صدور پروانه نمایش از «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، اخذ مجوز از «سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا)»، دریافت تایید از «موسسه ناجی هنر»، برای مدتی به دستور قضایی به‌منظور پایش و نظارت متوقف شد، اما در نهایت ظاهرا با حذف سکانس‌های خشونت‌آمیز و اعمال درجه‌بندی سنی +۱۸ پخش شد.
ممیزی‌های تلویزیون‌ساز
حاشیه‌های پرتعداد درباره ممیزی سریال‌های نمایش خانگی در حالی است که پیشتر شبکه نمایش خانگی به عنوان فضایی آزادتر نسبت به تلویزیون مطرح بود؛ فضایی که در آن، سریال‌ها بدون قید و بند رایج در رسانه ملی منتشر می‌شدند. ممیزی‌های اخیر و البته اخباری که از سخت‌گیری بیشتر در اعطای مجوز تولید و نمایش به سریال‌ها شنیده می‌شود، این خطر را به وجود آورده که محصولات نمایش خانگی، بیش از پیش به تولیدات تلویزیون شبیه شوند.
به نظر می‌رسد یکی از خطرهای بزرگی که صنعت پررونق نمایش خانگی را تهدید می‌کند، شبیه شدن محصولات به تلویزیون است، چراکه مخاطب در چنین شرایطی سریال‌های شبکه نمایش خانگی را هم مثل برنامه‌ها و سریال‌های تلیوزیونی کنار می‌گذارد.
این در حالیست که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۶۰ درصد از مردم دیگر برنامه‌های ماهواره و شبکه‌های خارجی به ویژه شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان را تماشا نمی‌کنند و به سمت شبکه نمایش خانگی گرایش پیدا کرده‌اند.
بازگشت نظارت به دولت؟
در روزهای گذشته، با اظهارنظری از سوی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بحث واگذاری اختیار نظارت بر محصولات نمایش خانگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باز هم داغ شده است؛ سخنانی که با واکنش مثبت سینماگران هم مواجه شد و اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران در بیانیه‌ای از آن حمایت کرد.
در عین حال نسبت به همین سطح از آزادی که در شبکه نمایش خانگی وجود دارد، بعضی مخالفت‌ها در سطح بعضی گروه‌ها و رسانه‌ها دیده می‌شود. امری که ممکن است در تصمیم‌گیری شورای عالی فضای مجازی درباره تعیین تکلیف نهایی اختیار نظارت بر مجموعه‌های نمایش خانگی موثر باشد.