پشت صحنهی فیلم«مسافران» بهرام بیضایی
در رأیگیریِ سالِ ۱۳۸۰ مجلّهٔ دنیای تصویر مسافران برترین فیلمِ دههٔ ۱۳۷۰ شناخته شد.
به گزارش هنر امروز، مسافران نخستین بار در جشنوارهٔ فیلمِ فجرِ ۱۳۷۰ به نمایش درآمد.نمایشِ فیلم در سالِ ۱۳۷۱ دچار مشکل شد و بیضایی نامهای سرگشاده در اعتراض نوشت.
در دیماه ۱۳۸۲ هاشمی رفسنجانی در گفتگو با روزنامهٔ کیهان در دفاع از سیاست فرهنگی دولتش اشاره کرد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت او از سانسور فیلمها کوتاه نیامده و مسافرانِ بیضایی هم از این قاعده مستثنی نبودهاست: «شما وقتی میخواهید مثل بزنید، همان فیلم آقای بیضایی را مثل میزنید که خود شما میگویید ۳۰ ثانیه سانسور شد. بالاخره وزارت ارشاد چاقوی سانسور را بر زمین نگذاشت، ولی سعی میکردیم هنرمندان سینما را هم با خود داشته باشیم و به کمک آنها نیروهای موفقتری در همه بخشهای مهم تربیت کنیم که نیازی به سانسور نباشد.»
مسافران با چهارده نامزدی و شش بُرد رکورددار جایزههای جشنواره شد. در گفتگوی تلویزیونی فریدون جیرانی و بهروز افخمی در بهمنِ ۱۳۹۴ در شبکه سه تلویزیون ایران گفته شد که داورانِ جشنوارهٔ سال ۱۳۷۰ این فیلم را پسندیده بودند و بیشتر جایزهها را برای کارگردانش در نظر گرفته بودند؛ ولی سرانجام فقط جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران به مسافران رسید. افخمی که از داوران آن دوره بود، از توضیح بیشتر خودداری کرد.جیرانی در گفتگو با عبدالله اسفندیاری به سالِ ۱۳۹۵ اشاره کرد که از رسول ملّاقلیپور (یکی از داوران) شنیده که سید محمّد بهشتی شیرازی (دبیر جشنواره) در جلسهٔ هیئت داوران آن جشنواره گفته که همهٔ جایزهها را به بیضایی بدهند، «اگر میخواهید کسی را بیکار کنید!» بنا بر این نظر، تصمیم بر آن شده که جایزهها به این فیلم نرسد، تا احیاناً فیلمساز دچار گرفتاریهای رایج در سینمای آن زمان نشود و به اصطلاح «بیکار» نشود. ولی با این همه بیضایی تا ده سال پس
از مسافران امکان فیلمسازی نیافت.