{{weatherData.name}} {{weatherData.weather.main}} ℃ {{weatherData.main.temp}}

نقد، تحلیل و بررسی فیلم"محله چینی ها" رومن پولانسکی

نقد، تحلیل و بررسی فیلم"محله چینی ها"  رومن پولانسکی
کدخبر : 16074

محلهٔ چینی‌ها (به انگلیسی: Chinatown) فیلمی آمریکایی در ژانر جنایی، مرموز، مهیج و درام به کارگردانی رومن پولانسکی محصول سال ۱۹۷۴ است.

فیلم محله‌چینی‌ها، ژانر: جنایی , درام , معمایی و هیجان انگیز

جزو ۲۵۰ فیلم برتر جهان

بازیگران : جک نیکلسن، فی داناوی، جان هیوستن، پری لوپس، دایان لد، روی جنسن، رومن پولانسکی.

کارگردان: پولانسکی.

فیلمنامه:رابرت تاون 

فیلمبردار:جان آلونزو 

موسیقی:جری گلداسمیت

محصول کشور:امریکا

جوایز و عناوین کسب شده:

"محله چینی ها" از طرف مجله سرگرمی های هفتگی به عنوان چهارمین فیلم برتر تاریخ سینما انتخاب شده است.

برنده اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی

کاندیدای اسکاربهترین فیلم

کاندیدای اسکار بهترین کارگردانی

کاندیدای اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد

کاندیدای اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن

کاندیدای اسکار بهترین فیلمبرداری

برنده جوایز اصلی گلدن گلاب، برنده جوایز اصلی بفتا، و جزء ده فیلم برتر سال از نگاه تایم

شاید اگر ” محله چینی ها ” همزمان با پدر خوانده ۲( شاهکار فراموش نشدنی فرانسیس فورد کاپولا ) اکران نمی شد و در رقابت با آن برای کسب جوایز اسکار قرار نمی گرفت، در بسیاری از رشته های کاندید شده مجسمه طلایی اسکار را می ربود.

محله چینی ها یکی از ده فیلم برتر سال 1974 به انتخاب مجله تایم بودنیز منتقدان فیلم نیویورک بازی زیبای جک نیکلسون را به عنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد سال 1974 انتخاب کردند.

فیلمنامه « محله چینی ها » در حال حاضر یکی از بهترین فیلمنامه های تاریخ سینماست که در اکثر کلاس های فیلمنامه نویسی تدریس می شود.

فارغ از جوایز، این خود فیلمها هستند که باقی می مانند و در این بین ” محله چینی ها ” یکی از ماندگارترین فیلمهای دهه های اخیر سینما می باشد که هوادارن بیشماری دارد و به نوعی به یک فیلم کالت برای بسیاری از سینما دوستان بدل گشته است.

خلاصه داستان:

جیک گیتِس (جک نیکلسون) کارآگاه خصوصی لس آنجلسی، متخصص در امور افشای خیانت‌های زناشویی توسط زنی که خود را خانوم مالوری معرفی می‌کند استخدام می‌شود تا پرده از راز خیانت شوهر او بردارد. آقای هالیس مالوری سرمهندس شرکت آب و برق لس آنجلس که درگیر پروژه‌ای دربارهٔ سدسازی و آبرسانی در زمان قحطی است، توسط گیتس تعقیب می‌شود و چند عکس رسواکننده که نشانگر خیانتش بود، به‌طور اتفاقی در یکی دو روزنامهٔ محلی چاپ می‌شود. اما خیلی زود خانوم مالوری واقعی (فی دوناوی) به این عمل کارآگاه اعتراض کرده و مشخص می‌شود همگی قربانی ماجرای رازآلودی شده‌اند که هدف اصلی آن بی‌آبرو کردن آقای هالیس مالوری بوده. جیک گیتس تصمیم می‌گیرد زن مرموزی که او را ابتدای ماجرا استخدام کرده بود پیدا کند اما با کشته شدن آقای مالوری داستان شکل دیگری به خود می‌گیرد.

photo_2022-09-21_13-35-24

 

 تریلر فیلم محله چینی ها 

 

"نقدی بر پوستر فیلم محله چینی ها"

این پوستر فوق العاده است. اتفاقات تماما زرد و وهم آلود و زنی که شاید زردی وجودش کمتر باشد اما هنوز زرد است. زنی فریبنده که در دود سیگار جک نیکلسون خلاصه شده است.

 جک نیکلسون به رنگ سبز که در او تقدس حقیقت نهفته شده است و دود سیگارش با زردی مبارزه می‌کند اما در همان نیز رگه هایی از دروغ موجود است.

نام فیلم که همان فونت معروف و همیشگی این محله است.اما نکته مورد علاقه من از پوستر موجی است که در یک دوم بالای قاب وجود دارد، موجی دروغین با آب کم که فقط در زیر خود و سیاهی درون خیلی ها را غرق کرده است.

پوستر ما را آماده دیدن این فیلم عجیب و غریب می‌کند.

photo_2022-09-21_13-34-09

 

چرا باید این فیلم را دید؟

رومن پولانسکی در فیلم محله چینی ها در اوج و قله کارگردانی قرار داشت. کارگردانی که با ظرافت و هوشیاری بسیار توانست یک داستان جنایی – معمایی را به بهترین شکل ممکن به تصویر بکشد. و در این میان فیلمنامه پیچیده و پر رمز و راز رابرت تاونی در دستان چیره دست پولانسکی به خوبی ورز داده میشود. پولانسکی همانگونه که داستان را پیش میبرد به همان ترتیب بیننده هم پا به پای کاراکترهای فیلم به پیش میروند و به هیچ وجه چیزی بیشتر از ماجرا خبر ندارند این مسئله باعث گردیده که شوک داستان همزمان هم برای بیننده و هم قهرمان داستان روی میدهد و تاثیر گذاری فیلم دو چندان میشود.

طراحی صحنه این فیلم یکی از امتیازهای اصلی در موفقیت فیلم محسوب میشود به گونه ای که فضای دهه سی آن زمان آمریکا به خوبی به بیننده القاء میشود.

محله چینی ها یکی از بهترین بازیها را دارد و چیزی که به فیلم ابهت و عظمت داده فارغ از کارگردانی و فیلمنامه چند فقره بازی های درست و حسابی و جانانه است. جک نیکلسون با بازی کنترل نشده و خاص خود در نقش کاراگاه گیتس به خوبی خود را در دل تماشاگران و علاقمندانش جای داده است. نیکلسون با بازی در محله چینی ها به خوبی در نقش کاراگاه خصوصی مسائل خانوادگی که سرش حسابی برای دردسردرد میکند! 

در تاریخ سینمای جهان در ژانر سینمای پلیسی – معمایی در دهه های گذشته آثار شایسته بسیاری خلق شدو آنچه اهمیت فیلم محله چینی ها را بالا میبرد این است که این فیلم یک اوج دیگریست در این ژانر محبوب در دهه هفتادی که تاحدودی دچار افت گردیده بود. محله چینی ها ثابت کرد که این ژانر میتواند دوباره محبوب باشدو موفق.

محله چینی ها را باید دید چرا که پر از لحظه های ناب تصویر و روایت است. پر است از بازیهای درخشان و جذاب. یک سینمای روایتگر اصیل که داستان جذابش را به زیبایی هرچه تمامتر روایت میکند و لحظه ای ترا به حال خود رها نمیسازد. 

همیشه دانستن حقیت لازم نیست، میتونه خیلی سودمند نباشه این دیالوگ نیکلسون برای مراجعه کننده اش اما خود او نمیتواند از حقیقت گذر کند و این نصیحت به کارش بیاید.

محله چینی ها فیلمی است که بر اساس زیست کارگردان اش ساخته شده و پولانسکی از عجیب ترین زندگی های شخصی دارد، کسی هم تجاوز در اردوگاهای نازی را دیده و هم تکه تکه شدن همسرش و در نقش متجاوز و فراری ظاهر شده.دیدن این شاهکار پیشنهاد میشود.سینمایی که بیش از پیش قدرت سینما را به مخاطب خود نشان میدهد. این فیلم را باید دید و از آن لذت برد.

photo_2022-09-21_13-38-27

 

تیتراژ محله چینی ها

 

"نقد تیتراژ محله چینی ها"

ساده، صریح، گویا

فیلم پیش از هر چیز ادای احترامیست به فیلم نوآرها و فیلم های کارآگاهی دهه چهل.موسیقی حسرت بار گلداسمیت هم که جلوجلو فضاسازی می کند و تماشاگر را با خود به دهه سی و چهل می برد...با هر فیلم از رومن پولانسکی باید انتظار تماشای یک تراژدی باشکوه و میخکوب کننده را کشید...

این تیتراژ یک موسیقی عالی از جری گلداسمیت دارد. غربینگی موسیقی شرق رو به روایت موسیقیایی در می‌آورد. حس کلاسیک می‌دهد، گویا شما را با انچه میخواهید ببینید آشنا می‌کند و موسیقی که بشدت حس نوستالژیک و آرامش بخش دارد به ما می‌گوید: من هم یک فیلم نوآر (نئو نوآر) هستم.

زیرا فضای موسیقی شباهت زیادی به دیگر موسیقی های این زیر ژانر فیلم دارد که فیلم های فاخری در آن سبک ساخته شدند.

قاب تیتراژ نیز مانند فیلم های قدیمی بسیار قبل تر دور آن هاله ای سیاه دور آن است این به معنی حس زمانیست که فیلم در آن اتفاق می افتد. 

رنگ پس زمینه قهوه ایست. شاید دوباره برای کمک به ما برای شناخت خط زمان فیلم است. لذت کلاسیک همه جای این تیتراژ هست!

photo_2022-09-21_13-39-25

 

سینمای پولانسکی را نمی توان متمایز از زندگی شخصی اش بررسی و واکاوی کرد.در مورد خاص او،امضا و اثر مولف چنان برجسته است که با دیدن دو سه سکانس ابتدایی هر فیلمش و در حال و هوای آن قرار گرفتن می توان نام خالقش را حدس زد.

دعوای پولانسکی ،جنگ حزبی و کارگر و چپ و شعار و زنده باد نیست؛ نگرش او تاریخ مصرف ندارد؛او با اساس هستی مشکل دارد.او به آفرینشی اعتراض می کند که در مقابل ستم،فریاد و مرگ سکوت می کند و انسان را به حال خود رها می کند.

او در کودکی مادرش را در جریان حمله آلمان نازی از دست داد؛در جوانی طعم غربت آمریکا و به دنبالش تبعیض و حواشی اصالت یهودی و هویت لهستانی اش را چشید؛همسرش،شارون تیت به فجیع ترین شکل کشته شد؛و اکنون حدود چهل سال است که به علت اتهامات و حواشی زندگی اش،آواره و فراریست.

بدیهیست که چنین شخصیتی نمی تواند جز آن چه که در زیست غمبارش تجربه کرده و به چشم دیده،تحویل تماشاگر بدهد و به او دروغ بگوید.

به ویژه پس از مرگ شارون تیت،که تشدید بدبینی و نگاه کابوس واره اش به جهان در فیلم هایش مشهود است.

به نظر می رسد که پولانسکی از نظر درون مایه و حتی سبک کاری،متاثر از تئاتر ابزورد بکت و یونسکو،ادبیات کافکا،سینمای اکسپرسیونیستی آلمان،فیلم نوآر های دهه چهل و پنجاه و نیز سوررئالیسم بونوئل باشد.

هر چند که او از همه این ها عبور کرده،به سبک اصیل و ویژه خودش رسیده است.

photo_2022-09-21_13-40-09

 

سکانس آغازین فیلم محله چینی ها.

 

فیلم لحظه تلف شده ای ندارد.به سنت همان فیلم نوآرهای کلاسیک از همان دو سه دقیقه ابتدایی وارد ساختار روایی پیچیده خود می شود.

شمایل ها و عناصر و موتیف های ژانری هم فراوان است: زن زیبا و جذاب و "اغواگر" ، کرکره ها،پلیس،بارانی،کلاه شاپو و ...

نکته دیگری که از همین سکانس ابتدایی تماشاگر را تکان می دهد،شغل مضحک جیک گیتیس است.او کارآگاهیست که پول می گیرد تا "زندگی خصوصی زوج ها را زیر و رو کند"؛و جایگاه اجتماعی اش و نگاهی که به جیک در طول فیلم می شود را از خلق و خوی غالبا عصبی اش می توان یافت.

او تنهاست؛کسی را ندارد؛خودش است و حرفه روزمره اش؛و در عین حال بی تفاوت و به مفهوم واقعی کلمه "کلبی مسلک" است.

جیک تجلی یک کاراکتر "پولانسکی وار" است...

فیلم همان ابتدا از حاشیه روی به دور است. شخصیت اصلی جیک را می‌سازد و کاری که وی انجام می‌دهد؛ سپس داستان را آغاز می‌کند، نورپردازی اتاق دوم که همسر مرلی در آن نشسته بود شباهت زیادی به فیلم های نوآر داشت. (مولفه ی اول نوار بودن این فیلم) سپس شاهدی زنی هستیم که خود را همسر مردی بزرگ و جنجال ساز معرفی می‌کند و در عین حال زنی فریبنده و فن فاتاله نیز هست. (مولفه دوم)

منطق دوربین از همان آغاز فیلم در اختیار جیک هست، این حریم منطقی دوربین بدون اینکه خسته کننده بشه تا آخر داستان به غیر از یکی دو پلان باقی میماند. اینکار از همان ابتدا باعث حس همزاد پنداری با جیک می‌شود. اساسا دوربین دارای منطق از مهمترین چیز هاییست که یک فیلم خوب باید داشته باشد که محله چینی ها بشدت با دقت از این مشخصه بهره مند است. از همین سکانس اول قاب بندی ها استادانه انجام می‌شود و نه تنها قوانینش حفظ می‌شود بلکه قاب ها نیز در کنار میزانسن و دیالوگ ها به پیام رساندن به مخاطب کمک می‌کنند!

photo_2022-09-21_13-41-05

 

در سکانس افتتاحیه فیلم با گیتسی آشنا می شویم که با چشمانی شرور ( نقشی که شاید تنها از عهده نیکلسون بر می آمد ) و شخصیتی سرکش، مشغول صحبت با یکی از مراجعینش است. او به مراجعش که گویا به او بدهکار است، دلداری می دهد و خیالش را راحت می کند که برای گرفتن طلبش عجله ای ندارد. صحبت کردن درباره ماهی ها قرار است تا هم ما را آماده وارد شدن به بحران کم آبی که گره اصلی درام است کند و هم ذهن هایی را آماده برداشت تمثیلی از قصه کند

در همان سکانس ابتدایی در برخورد گیتس با زنی که خود را زن مالروی معرفی می کند و قصد کشف رابطه شوهرش با زنی دیگر را دارد، گیتس از دیالوگی کلیدی استفاده می کند که شاید کلید درک تراژدی فیلم باشد: ” همیشه دانستن حقیت لازم نیست، میتونه خیلی سودمند نباشه. ” این آغاز چالش و درگیری گیتیس با ” محله چینیهاست “. گیتیس کارآگاهی است که اگرچه چنین نصیحتی را به زن جوان می کند اما خود توانایی عبور از کنار حقیقت را ندارد. شخصیت سرکش گیتیس که تشنه کشف کردن و مواجهه با معماهاست، در طول فیلم در حکم بنزین این قصه رفتار می کند و فیلم روایت فاجعه ایست که ناشی از وارد شدن گیتیس به تونل هولناک حقیقت است. محله چینیها در لوس آنجلس به عنوان یکی از جرم خیز ترین و خطرناک ترین محله ها شناخته می شود و در طول فیلم، قرار است متوجه شویم که اتفاقا کم ترین نقش را در ساختن فجایع، شهروندان چینی بر عده دارند. آنها تنها پیاده نظام وقوع فجایع هستند که فقط نظاره گرند و همزمان قربانی. به این شکل ما توانایی تسری دادن ” محله چینی ها ” به کلیت جامعه ای را پیدا می کنیم که گیتیس بناست تا حقیقتش را کشف کند.

photo_2022-09-21_13-43-41

 

سکانس شروع ماموریت جیک گیتس

 

در سراسر فیلم با جیک همراهیم؛در یک به یک سکانس ها.از همان ابتدای فیلم به دنبال او می رویم و در پی کشف مساله بزرگ فیلم هستیم؛و هر چند دقیقه یک بار،گره ای از این معما حل می شود و گره بعدی در پی آن ظاهر می شود.

به همین دلیل است که در این نوع فیلم ها اگر لحظه ای از سیر روایی فیلم غفلت شود،تا پایان تماشاگر را دچار آزار و مشکل می کند؛چرا که اصولا سکانس به سکانس فیلم ها در این ساختارهای روایی سوم شخص،و با پیشبرد داستان از دید او،آن هم زمانی که قرار است در نهایت رازی افشا گردد،مانند مهره های دومینو به هم متصل و مرتبط هست.

جیک فریب "اولین مالوری" قلابی را می خورد و وارد ماجرایی می شود که نمی داند انتهای آن به چه بهایی برایش رقم خواهد خورد.

او آقای مالوری را زیر نظر می گیرد و هر لحظه مطالب تازه ای دستگیرش می شود.نماهای سوبژکتیو جیک در این سکانس دیدنیست.

در سراسر فیلم این روح اسرارآمیز حس می شود؛از همان زمانی که جیک بالای دره آقای مالوری را دید می زند گرفته تا زمانی که با اولین مالوری واقعی آشنا می گردد و تا آخر.گویی نیرویی ورای تصور این انسان ها،زندگی شان را زیر نظر دارد و آن ها را به بازی می گیرد؛بی آن که خود بخواهند و بدانند مهره های یک بازی از پیش تعیین شده و تراژیکند.و این همان "تقدیرگونگی" وجودی فیلم نوآر است.

این سکانس بسیار مهم و تاثیرگذاری در فیلم است. با یک قاب آور شولدر رو به رو میشوم که در یک سوم راست روزولت را داریم که زیر آن مردی که قاب به ما می‌گوید نماینده اوست، طرحی سودجویانه از ساخت سد را ارائه می‌دهد. (نقد سیاسی در اختیار فرم قرار دارد). 

پشت همین دوستان روزولت سرمایه داریست که طرحی برای شهر سازی ضد مردمی خویش دارد. مالوری برای همین به کانال ها و مناطق خشک می‌رود و همین باعث می‌شود برایش آشکار شود آنها با آب منطقه و شهر نیویورک چه می‌کنند.

 

فیلم محله چینی ها آن قدر قوی است که در دیگر جنبه ها نیز قدرت خود را به رخ بکشد. خصوصا با آن طراحی صحنه بی نقص و موسیقی درخشان گلداسمیت.

جری گُلدسمیت (تولد ۱۰ فوریهٔ ۱۹۲۹ - درگذشتهٔ ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۰۴) آهنگساز و رهبر ارکستر اهل آمریکا بود که بیشتر به خاطر آثارش در زمینهٔ موسیقی فیلم شهرت دارد.

گُلدسمیت به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین آهنگسازان فیلم قرن بیستم شناخته شده‌است. او در دوران زندگانی هنری‌اش ۱ جایزهٔ اُسکار و ۵ جایزهٔ اِمی دریافت کرد. ۱۷ نامزدی جایزهٔ اسکار، ۵ نامزدی جایزهٔ گرَمی، ۴ نامزدی جایزهٔ بفتا و ۹ بار نامزدی گلدن گلوب از دیگر افتخارات اوست، گرچه این ۳ جایزهٔ آخر را هیچ‌گاه دریافت نکرد. ساخته‌های گُلدسمیت در ژانرهای مختلف سینمایی و تلویزیونی بودند اما بیشتر آثار قابل‌توجه او در ژانرهای علمی/تخیلی، فانتزی و وحشت بودند.

جری گلداسمیت 16 بار برای فیلمهای فروید، یک وصله آبی، سنگفرش شنی، سیاره میمونها، پاتون، پاپیون، محله چینی ها، باد وشیر، طالع نحس(دو نامزدی)، بچه های برزیل، استارترک موشن پبکچرز، پولترگیست، hossiers و غریزه اصلی نامزد جایزه اسکار گردید و تنها برای فیلم طالع نحس این جایزه رو دریافت کرد.

از دیگر فیلمهای مطرح گلداسمیت میتوان به بیگانه رایدلی اسکات، حماسه کیبل هوگ، مامور ما فلینت، رامبو، مولان و لس آنجلس محرمانه اشاره کرد.

سه قطعه موسیقی از جری گلداسمیت

قطعه اول و دوم قطعات موسیقی فیلم غریزه اصلی.(هر دو فیلم نامزد جایزه اسکار بهترین موسیقی)

قطعه سوم تیتراژ فیلم طالع نحس

از گلداسمیت پرسیدن «آیا این موسیقی را شیاطین نواخته‌اند؟!» شخصِ گلداسمیت بعدها گفت که ایده‌اش در نوشتن موسیقی متن فیلم طالع نحس، لحنِ شیطانی بخشیدن به سرود مذهبی ساده کلیسای کاتولیک رومی (Gregorian Chant)‌ بوده است؛ چیزی شبیه به یک عشا ربانی شیطانی (Black Mass).

photo_2022-09-21_13-45-36

 

سکانسی از فیلم محله چینی ها.

 

آرایشگاه یکی از دراماتیک ترین صحنه های فیلم است؛از این جهت که پرده از ابعاد مهم کاراکتر جیک برمی دارد.او در میان جامعه چهره خوشایند و مطلوبی ندارد.شغل او در حقیقت بردن آبروی مردم است و پیداست که خود نیز از این وضعیت راضی نیست.

او عصبیست و تقریبا در تمام‌ طول زندگی اش ناکام بوده است.‌ بعدا متوجه خاطره ای تلخ در ذهن جیک می شویم که تا پایان فیلم هم کاملا واضح نمی شود و در هاله ای از ابهام باقی می ماند.حادثه ای که سال ها پیش در "محله چینی ها" رخ داده و جیک را به سرگردانی رسانده است.

(که البته قرین این اتفاق ظاهرا برای بار دوم هم در پایان فیلم رخ می دهد."محله چینی ها" همواره شوم است.)

جیک با اولین مالوری واقعی آشنا می گردد.رابطه این دو در ابتدا تنها یک رابطه حقوقی-قضاییست و مالوری می خواهد از جیک شکایت کند.اما هر چه پیش تر می رویم،ابعاد شخصیتی جدیدی از او هم کشف می شود و می فهمیم که همه چیز آن طور که ما-جیک گمان می کردیم،نیست.درواقع در این فیلم به مفهوم واقعی کلمه هیچ "پایداری" ای وجود ندارد؛همه چیز سست بنیان و در حال نوسان و تغییر و لغزش است.به همین دلیل است که در نهایت پس از افشای تدریجی ماجرا،در کنار جیک حیران می مانیم.به همین دلیل است که شوکه می شویم.

به هیچ کس نمی توان اعتماد کرد.

و این مهم جدا از ساختار روایی قدرتمند فیلم،مرهون شخصیت پردازی متقن و بی نقص رابرت تاون است.

این سکانس با یک دوربین سوبژکتیو قدرتمند آغاز می‌شود، ما شاهد یک کنجکاوی فرمیک به وسیله فیلمساز هستیم. یعنی قاب ها طوری بسته می‌شود که حس کنجکاوی ما را برانگیزد. پلان بعدی نما از داخل لنز دوربین گرفته می‌شود که بشدت شبیه فیلم پنجره پشتی هیچکاک است.

دومین زن فم فاتال فیلم در موقعیتی عجیب ازش رونمایی می‌شود. در حال تعریف کردن جوکی بی مزه که قسمت خنده دارش زمانی فرا می‌رسد که جیک در موقعیتی قرار می‌گیرد که حال باید بجنگد تا فرصتی دوباره برای شنیدن همین جوک ها پیدا کند!

جنب و جوش و کنجکاوی درونی جیک موجب حقیقت خواهی عمیقی می‌شود. هم زمان به صورت موازی در بدنه ی مافیایی ترسی فرا می‌گیرد، گویی بازی آغاز شده است.

نکته شخصیت سازی در این سکانس معرفی کامل جیک به ماست که سابقه ی زیادی در محله چینی ها و نیویورک دارد به طوری که اکثر مقامات قضایی را می‌شناسد و این کنجکاوی او را برای ما توجیه می کند. 

photo_2022-09-21_13-47-08

 

کارآگاهی خصوصی وارد داستانی عجیب و معمایی می شود؛او در ابتدا، در دفترش، زنی را ملاقات میکند که مدعی است همسر مهندس ارشد اداره آب و برق لس آنجلس می باشد و همسرش را به خیانت متهم میکند و از کارآگاه خصوصی می خواهد که این رابطه ی نامشروع را کشف کند؛و پس از تحقیقات کارآگاهی، وقتی جِیک به یک سری حقایق پی میبرد، صبح روز بعد متوجه میشود تمام نتایج پرونده ی وی در روزنامه ها به چاپ رسیده است در حالی که روح خودش از این ماجرا هیچ خبری نداشته و آن جاست که تازه پی میبرد،افرادی،در صدد این هستند که خود او را به دام انداخته و حرفه و آینده جانی و مالی اش را به خطر بیاندازند. 

بستر داستان اصلی فیلم، بحران آب لس آنجلس است که ‌حدود سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۶ میلادی اتفاق می‌افتد. 

در آن سال‌ها لس آنجلس یک شهر صحرایی بود که به دلیل سرعت بالای پیشرفت، دچار کمبود منابع آبی شد. باید برای جبران این کمبود، منابع دیگری به کار گرفته می‌شد. نزدیک‌ترین این منابع رود آونز بود که از شهر حدود ۲۵۰ مایل فاصله داشت. لس آنجلس چنان با سرعت رشد و توسعه یافت که بی آب شد. اگر قرار بود شهر از خطر نابودی رهایی پیدا کند، باید منبع آب دیگری می یافت. شهر درست کنار اقیانوس آرام است به نحوی  که « در آن شنا می کنید، ماهی گیری می کنید، قایق سواری می کنید، ولی نمیتونید آبش رو بنوشید. نمی تونید با آبش چمن خونه تون رو آب بدید. نمی تونید از آبش یه باغ پرتغال رو آبیاری کنید.». 

در سال ١٩٠۶ خشکسالی شهر لس آنجلس را در بر گرفت. همه چیز بد و بدتر شد. مردم از شستن اتومبیل و آب دادن به باغچه منع شدند. بیش از یکی دوبار در روز نمی توانستند سیفون توالت را بکشند. شهر خشک شد، گل ها پژمردند، چمن ها خشکیدند و روزنامه ها نوشتند« لس آنجلس از تشنگی رو به مرگ است!» یا «شهر ما را نجات دهید!» 

پولانسکی و یا بهتر بگوییم رابرت تاون، نویسنده فیلمنامه، داستان معمایی و پلیسی خود را بر بستر چنین ماجرایی بنیان می‌نهد. محلهٔ چینی‌ها از فیلم‌نامه‌ای فوق‌العاده قوی برخوردار است که بحق نیز اسکار بهترین فیلم‌نامه را از آن خود می‌سازد.

 

سکانس یافتن جنازه هالیس مالوری در فیلم محله چینی ها.

 

همزمان، به طور کاملا مرموزانه، سر و کله ی همسر واقعی هالیس مالوری پیدا میشود که به دنبال دادگاهی کردن کارآگاه داستان می باشد، کارآگاه که در گذشته ی خود نیز داستان های پیچیده ی زیادی را تجربه کرده است، در صدد کشف حقایق می رود و هر چه جلوتر میرود، داستان ها، رازآلود تر و شخصیت های اطرافش، مرموز تر می شوند! 

جزییاتی نیست که بیهوده در فیلم گنجانده شده باشد.گواه آن سکانس حوض و باغبان خانه آقای مالوریست که در پایان فیلم از ریز به ریز آن استفاده می گردد.

اولین مالوری در دیدارش با جیک به شکل عجیبی شمایل زن های اغواگر فیلم نوآرها را به خود می گیرد،با این تفاوت که در این فیلم هر چه پیش می رویم مشخص می شود که اولین اصلا قصد اغوای جیک را ندارد؛او خود اغواشده است و تا انتهای این تله گرفتار شده است.

چند روز دیگر روزنامه های شهر عکس هولیس را با معشوقه اش به چاپ رسانده اند. اما اندکی بعد از رسوایی مالوری، مشخص می شود که همسر واقعی وی، آن کسی نیست که گیتس را به خدمت گرفته است. ماموریت گیتس عوض می شود. او این بار درگیر ماجرایی بسیار پیچیده تر شده است. ماجرایی که خیانت، قتل، دسیسه ی سیاسی و تجاوز به محارم را دربرمی گیرد. گیتس این بار به دنبال اثبات خود و کشف فریبی است که حیثیت اش را به عنوان یک کارآگاه خبره زیر سوال برده است.

photo_2022-09-21_13-56-27

 

وقتی مخاطب عادی سینما نام جک نیکلسون را می شنود، ناخودآگاه لبخند عجیب نویسنده ای تبر به دست، پشت دری شکسته یادش می آید، یا مردی که برای فرار از زندان خودش را به دیوانگی زده. جک نیکلسون هنرپیشه‌ای که در هالیوود با القابی چون «اسطوره یکتا و قوی» و هنرپیشه‌ای که قادر است با چشم‌هایش هم بازی ‌کند، شناخته می‌شود.

بازیگر کلاسیک‌های «محله چینی ها»، «ایزی رایدر» و «درخشش» همچنان شیوه مرموزانه نگاه کردن‌ها و رفتار شیطنت‌آمیز در بازی‌اش را در حضورهای مختلف سینمایی حفظ کرده...

قیافه سمپاتیک او راه را برایش هموار ساخته است. او به هیچ وجه زیبا نیست و حتی بارقه ای شیطانی در چهره اش احساس می شود اما از آن چهره هایی است که نمی توان چشم ازشان برداشت. در دهه ۷۰ در یک دوره شکوفایی حیرت انگیز کاراکترهایی را ایفا کرد که در هیچ سبک و سیاق بازیگری نمی گنجند و محصول نبوغ غریزی او به عنوان یک بازیگر فوق مدرن بودند. او به عنوان بازیگر از حس همذات پنداری تماشاگر می گریزد و او را به چالش می کشد. حضور او در هر فیلم یعنی سهمی از جذابیت یک فیلم. او از اواخر دهه ۶۰ تا امروز همیشه یکی از وزنه های هالیوود باقی مانده است. 

نیکلسون در مورد دشواری‌های نزدیک شدن به نقش می‌گوید: «بعضی وقت ها از رفتن به صحنه فیلمبرداری نگران می‌شوم. می‌ترسم از اینکه چه طور باید کارم را انجام بدهم. می‌روم که انجامش دهم اما نمی‌دانم چگونه؟!

درست در همین زمان که در حال قدم زدن در صحنه فیلمبرداری هستم، ناگهان کارگردان فیلم می‌آید و می‌گوید: نقش!... و ناگهان همه چیزهایی که ناپدید بودند، ظاهر می‌شوند و من راحت می‌دانم چه کاری را باید انجام دهم!»

photo_2022-09-21_13-58-16

 

جک نیکلسون با دو جایزهٔ اسکار در نقش اول و یک جایزهٔ اسکار در نقش مکمل و شش جایزهٔ گلدن گلوب در کارنامهٔ حرفه‌ایِ خود، عموماً به آفریدن شخصیت‌های عصبی‌مزاج و بعضاً شریر شهرت دارد. نیکلسون، در کنار اینگرید برگمن، مریل استریپ ، والتر برنان و دانیل دی-لوئیس (هر کدام با سه جایزهٔ اسکار) پس از کاترین هپبورن (برندهٔ چهار جایزهٔ اسکار)، جزو رکورددارانِ بردن اسکار بازیگری است.

اما نکته ای که خیلی ها نمی دانند این است که جک نیکلسون کارش را در بخش انیمیشن‌سازی کمپانی مترو گلدوین مایر و زیر نظر ویلیام هانا و جوزف باربرا آغاز کرد و در ابتدا اوضاع آنطور پیش می رفت که در آینده انیمیشن ساز شود! اما آشنایی او در ۲۱ سالگی اش با راجر کورمن- تهیه کننده و کارگردان نامتعارف امریکایی- و بازی در یکی از فیلم هایی که او تهیه کرده بود به نام «گریه بچه کُش یا گریه قاتل بچه» به طور کلی مسیر زندگی اش را تغییر داد. جک نیکلسون بعدها و در دوران محبوبیت به نقش و جایگاه راجر کورمن در ورودش به سینما اشاره کرده است. 

جالب توجه اینجاست که جک نیکلسون در بعضی موارد پیشنهاد بازی درفیلم های کارگردانان بزرگ دیگری را به راحتی رد کرده است. از جمله رد کردن پیشنهاد "فرانسیس فورد کاپولا" برای بازی در نقش جوانی دون کورلئونه در فیلم پدرخوانده– که در نهایت این نقش به رابرت دنیرو رسید و برای آن جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل را دریافت کرد- وهم چنین رد کردن پیشنهاد اسپیلبرگ برای بازی در نقش نخست فیلم برخورد نزدیک از نوع سوم!

او که سالها همسایه دیوار به دیوار مارلون براندو بود، مدت هاست که به تنهایی درخانه خود زندگی می کند و از سال ۲۰۱۰ بازی در هیچ فیلمی را نپذیرفته است. چند سال قبل یک کتاب آشپزی با نام "کتاب آشپزی جک "منتشر کرد و مدتی پیش شایعه خداحافظی او از سینما به دلیل بیماری آلزایمر شدت گرفت که از طرف او و بستگانش تکذیب شد.

photo_2022-09-21_14-13-54

 

سکانس کالبدشکافی جنازه هالیس در فیلم محله چینی ها

 

جیک به تدریج در دام عشق به اولین مالوری می افتد.اولین او را اغوا کرده است؛البته در ظاهر؛او خود یک اغواشده است و جالب این جاست که خویش نیز بدین مورد آگاه است.وجه تناقض مطلب هم همین است.درواقع تمام کاراکترهای اصلی این فیلم افرادی فریب خورده،بی پناه و سردرگمند؛در سطح اول فریب دستگاهی خون خوار و مخوف سیاسی مسلط بر شهر که همراه و درکنار تبهکاران است را خورده اند و در سطح دوم مقهور جهانی بی در و پیکر گشته اند که الی الابد شر بر خیر پیروز خواهد بود.

و کاری نه از دست جیک برمی آید و نه از اولین مالوری.

تاریخ از گذشته تا کنون سه عنصر و معقوله مهم تحت عنوان های قدرت، شهوت و ثروت را در خود قرار داده است و معمولا متفکران دنیا و فیلم های بزرگ تاریخ سینمای جهان به نوعی با این سه مقوله در ارتباط بوده اند، برای مثال می توان متفکرانی مانند مارکس، فروید و نیچه را نام برد که هر کدام به ترتیب در آثار خود به حوزه های ثروت،  شهوت و قدرت پرداخته اند. 

در خصوص فیلم محله چینی ها باید بیان کرد، همانطور که می دانید عقلانیت غربی و شرقی با یکدیگر تفاوت دارد، شاید به همین منظور و برای درک این پارادوکس، نام فیلم به عنوان محله چینی ها انتخاب شده است که بیانگر تقابل میان این دو عقلانیت می باشد. به نظر می رسد، حل این معضل به راحتی امکان پذیر نخواهد بود!

توافق و صلح جویی بر سر موضوعات آب فقط خوش بینی ست در آینده جنگ اصلی، جنگ آب خواهد بود و از آنجا که موضوع قدرت میان کشورها بر جسته است، و اقتصاد سیاسی بر حیطه کلی اقتصاد غلبه دارد، به نظر می رسد رسیدن به یک توافق میان توزیع منابع آبی، دور از ذهن باشد!

photo_2022-09-21_14-14-54

 

پس از مدتی کوتاه هالیس به قتل می رسد . گیتس که احساس خطر شغلی می کند با کنجکاوی بیشتر به پیگیری ماجرا می پردازد ، با این وجود ستوان اسکوبار ( پری لوپز ) که زمانی با گیتس در مجله چینی ها همکاری داشته است ، او را بر حذر می دارد .

در محله چینی ها با یک فیلم یکپارچه و یک تکه مواجه ایم. شهر لس آنجلس در دهه سی امریکا با مشکل کم آبی و خشکسالی مواجه بود، در حالی که سدهای عظیمی در اطراف آن ساخته شده است . این مسئله برای بسیاری توانسته موقعیت خوبی را برای رسیدن به قدرت و ثروت فراهم کند. در این جا هم شهر و هم آب را می توان یکی از شخصیت های فیلم محسوب کرد. آبِ حیات بخش، زندگی بسیاری را می گیرد و در دست سود جویان وسیله ای می شود برای رسیدن به اهدافشان. در این مسیر اتفاقاتی که می افتد کم و بیش حول همین آب است، کشته شدن رئیس منابع آب شهر (هالیس مال ری) به دلیل اینکه با سودجویان هم رأی نیست.

لس آنجلس شهری است که میان اقیانوس و کویر واقع شده است، یعنی دو مفهوم کاملا متضاد. شاید عظیم ترین مفاهیم متضاد در عرصه ی گیتی، همین دو پهنه ی بی کرانه باشند. حقیقت و دروغ نیز در عرصه ی معنوی چنین تقابلی را تصویر می کنند. شاید اندیشیدن به هر دوی این مفاهیم به طور همزمان برای شهروندان لس آنجلس نیز دشوار باشد. شهروندانی که در هردم از زندگی شان، هریک از این مفاهیم را در جانبی از خود احساس می کنند. هریک با زیبایی ها و جاذبه های خاص خود، سربرافراشته اند و اذهان را به سوی خود می طلبند.

شهر لس آنجلس در فیلم پولانسکی کاملا محل بروز این فراوانی و کمیابی است؛ از یک سو در کنار اقیانوس پر آبی قرار گرفته است و ازسوی دیگر برای تامین آب شرب شهر دچار مشکل است و باید این آب را به قیمت از بین بردن بخش کشاورزی دره اوانز به دست بیاورد.

فیلم داستان خود را در بستری پس از وقوع یکی از مهم ترین کشمکشهای تاریخی کالیفرنیا یعنی دوره جنگ آب پیش میبرد. 

استفاده از روشهای سازه ای و غیر سازه ای از ابزارهای مدیریت منابع آب در جهان و ازجمله در کالیفرنیا بوده است که در این فیلم سد به عنوان یک اقدام سازه ای تامین آب شهر لس آنجلس را به عهده دارد.   اما آب با توجه به مصارف مختلف خود ارزش های اقتصادی و اجتماعی مختلفی ایجاد میکند و این ارزشها میتواند سبب تولید ثروت و قدرت گردد.

photo_2022-09-21_14-16-34

 

سکانس بریدن بینی جیک در محله چینی ها

 

پرسه زدن جیک اطراف سد،آن هم در شب و در زمانی که پرنده در این جا پر نمی زند،ابعاد روان شناسانه فیلم را چند برابر کرده است؛جیک اکنون به چه می اندیشد؟ به راستی هدفش از پیگیری این معما چیست؟ کسب آبرو برای خود؟ تصاحب اولین مالوری؟ و یا صرفا ارضای یک کنجکاوی؟ ظاهرا خود او هم درست نمی داند.او چه بخواهد و چه نخواهد درگیر یک ماجرای به غایت "شخصی" شده است؛او به اولین مالوری دل باخته است.اما باید برای آن بهایش هم بپردازد؛او شاید با همنشینی با اولین اندکی آرامش خاطر بیابد و از زیست روزمره آشفته اش خلاص شود،اما در جهان پولانسکی هر رفتی برگشتی هم دارد‌.فیلم کم کم از یک ماجرای کارآگاهی کلیشه ای دارد بدل به یک پدیدارشناسی وجودی می شود؛این انسان ها دیگر به میل خودشان زندگی نمی کنند؛دست سرنوشت آنان را به هر سو که بخواهد می کشاند.امری که به عنوان بهترین نمونه در سینمای فریتس لانگ شاهدش هستیم و پولانسکی هر چه باشد به هر حال حداقل از نظر تماتیک وارث اکسپرسیونیست هاست.

نقش آفرینی کوتاه پولانسکی در نقش مزدور تبهکاری که بینی جیک را می برد،دیدنیست.

 

باپیدا شدن جنازه آقای مولری در حول و حوش دقیقه سی فیلمنامه (یعنی دقیقاً با پایان یک‌چهارم ابتدایی) وارد فاز دوم فیلمنامه می‌شویم. حالا جیک باید با آدم‌های متعددی سر و کله بزند. در راه حل این پرونده با اوباشی روبه‌رو می‌شود که بینی‌اش را می‌برند. خانم مولری چیزی را از جیک مخفی می‌کند که او می‌خواهد از آن سر در بیاورد.

این بینی باندپیچی شده جک نیکلسن است که نمی توانید فراموشش کنید. او در نقش یک کاراگاه خصوصی از مشام خود پیروی می کند و بعد چیزی نمانده بینی اش را قطع شده ببیند. این نمایانگر چرخش های ناگهانی در "محله ی چینی ها"ست. حیک گینز کاراگاه خصوصی بی پروای فیلم در صحنه ی آغازین با ظاهری آراسته و خرامان قدم بر می دارد، حتی آرایشگر به او می گوید"عملا شبیه ستاره های سینما هستی." بعد او را در نیمه های فیلم با بینی باند پیچی شده می بینیم. این باندپیچی زشت و غیر قابل چشم پوشی به تعبیری در تعریف شخصیت های فیلم اشاره دارد. رابرت تاون فیلمنامه ی محله چینی ها را از داستانهای کاراگاهی دشیل همت و ریموند چندلر نوشت. در شوخی ها و چرب زبانی های جیک ردپاهایی از کاراگاهان زبردست لس آنجلس، فیلیپ مارلو دیده می شود. اما بوگارت هرگز با نوار زخمی بروی بینی اش مواجه نشده بود. به گذشته برگردیم، ستاره های سینما ممکن بود که با خشونت روبرو شوند ولی یک جای زخم مردانه نشان افتخار آنها بود ولی بینی بریده شده ی جیک در محله چینی ها یک شوخی منحوس است.

رومن پولانسکی در قامت یک شرور مزدور ظاهر شده و با چاقویی بینی او را خراش می دهد تا گیتیس " وقتی نفس می کشد درد را فراموش نکند " . درد دانستن حقیقت را و این هولناک ترین وصفی است که برای زندگی در محله چینی ها برای کسی که از حقیقت آگاه شده، می توان به کار برد.

photo_2022-09-21_14-24-05

 

سکانس از فیلم محله چینی ها

 

یکی از برگ برنده های فیلم وجود نکاتی ریز در جزییات فیلم است که بار اول دیدن فیلم بسیار بی اهمیت به نظر می رسند؛فیلمساز حتی برای تکان دادن انگشت ها و عمق نگاه های اولین مالوری هم برنامه داشته اشت؛دلیلش واضح است:پولانسکی همیشه به جزییات توجه فراوان دارد؛در فیلم های او شی ای در صحنه وجود ندارد مگر آن که به کار داستان بیاید.

اولین در ابتدا یک شاکی سرسخت به نظر می رسید؛اما سپس نسبت به مرگ شوهرش چندان واکنش خاصی نشان نمی دهد و گویا بی تفاوت است.این تناقض ها،این تعارض ها در تک تک اعضای بدنش و در میمیک صورتش به نمایش درآمده که البته جیک خیلی متوجه آن نیست.او کم کم توسط اولین اغوا می شود؛اما بعدا می فهمد که میان اولین و او اصلا اغوایی در کار نبوده؛بلکه همگی قربانی یک "اغوا بزرگ" هستند؛یک فساد سیستماتیک.

به هیچ کس اعتمادی نیست...

photo_2022-09-21_14-27-37

 

گیتیس در طول قصه، با نزدیک تر شدن به حقیقت، هر لحظه بیش از قبل خود را در خطر حس می کند. او به هشدار ها توجهی نمی کند و پیش می رود. لبخند جسورانه گیتیس تا انتهای فیلم با او همراه است و دست از لجبازی با موانع بر نمی دارد. وقتی که اولین نشانه های کشف معما را در صحنه ای که گیتیس شبانه و در حوالی کانالها متوجه خرابکاری عده ای که آب شهر را دور میریزند می بینیم، این خود پولانسکی است که در قامت یک شرور مزدور ظاهر شده و با چاقویی بینی او را خراش می دهد تا گیتیس ” وقتی نفس می کشد درد را فراموش نکند ” . درد دانستن حقیقت را و این هولناک ترین وصفی است که برای زندگی در محله چینی ها برای کسی که از حقیقت آگاه شده، می توان به کار برد.

photo_2022-09-21_14-34-56

 

سکانس اولین ملاقات با نوح کراس در فیلم محله چینی ها.

 

درباره کاراکتر "نوح کراس" می توان ساعت ها سخن گفت و قلم زد؛چرا که او بخش تاریک وجود هر کدام از ماست که در هیات این پیرمرد مخوف تجسم یافته است.او نمود واقعی اراده خبیث،شر و مکار شوپنهاوری در مقیاس کوچک لس آنجلس است که همه چیز و همه کس را می خرد،به همه نیرنگ می زند و بر جملگی تسلط دارد؛هست در حالی که نیست و نیست با وجودی که هست؛از حضور پنهانش غافلند در حالی که اوست که امور را در دست دارد.چیزی جلودارش نیست.سرنوشت یک یک اهالی این شهر به ید شوم اوست؛حتی پلیس.(در پایان می بینیم که پلیس را نیز از آن خود کرده است.)هر شخصی که سر راهش بایستد ناگزیر از چرخه زندگی محو می شود.حرص و طمع این مرد بی پایان است.او به داماد و حتی دختر خویش هم رحم نمی کند.به غذا خوردنش دقت کنید؛او به گونه ای لقمه را می بلعد که گرگی شکار خویش را.و فیلمساز و نویسنده هم با نبوغشان،شخصیتش را از زبان خودش بیان می کنند:" اشکال نداره که به نظر من این ماهی ها باید با سر سرو بشن؟"

او ظاهر جذاب و دلربا و زبان چرب و فریبایی دارد که همه کس را مرعوب و مفتون خود ساخته.اما تنها اولین مالوریست که می داند پشت این تابلوی زیبا،لجنزار کثافت و تزویر نهفته است.کراس مصداق بارز جمله معروف "انسان،گرگ انسان است." می باشد.

او و کل باند مافیایی اش که به مانند دستانی نحس، لس آنجلس را فرا گرفته اند و می چرخانند،در درجه اول کنایه نیشدار فیلمسازند به حکومت و تشکیلات سیاسی،و در لایه عمیق تر اعتراض اویند به هستی بی معنا و تراژیک که "شیطان" بر آن حکم رانی می کند.

photo_2022-09-21_14-36-13

 

اختلاف نظر دیگر مالوری و کراس در شیوه مدیریت آب در لس آنجلس خودنمایی میکند و یکی از علل جدایی این دو شریک میشود.

استفاده از نمادهای معروف زیستی در انتقال خصوصیات شخصیتی افراد است. 

مالوری در خانه خود برای مجموعه برکه و آبشار از آب شور استفاده میکند در حالیکه همسر او که دختر نوح کراس است علیرغم وجود خشکسالی مصنوعی در لس آنجلس سرتاسر حیاط را از چمن پوشانده است که آب فراوانی را برای رشد خود نیاز دارد تضاد خصوصیات شخصیتی این دوتن با انتخاب این دونماد به خوبی در فیلم نمایان است. 

در خصوص شخصیت نوح کراس به نظر می رسد در انتخاب اسم نوح در داستان بی ارتباط  با نوح پیامبر و نقش آب در داستان کشتی نوح نباشد. چرا که هردو این شخصیت ها توانستند آب را مدیریت کنند نوح کراس با ایجاد سد در لس آنجلس کم آبی را مدیریت کرد و حضرت نوح با ساخت کشتی شرایط سیل و طوفان را  مدیریت کرد!

در طول تاریخ همواره طلا قدرت ایجاد کرده است، در گذشته طلای زرد عامل تولید قدرت بود؛ با گذشت زمان این قدرت به طلای سبز (کشاورزی) و در دهه های اخیر قدرت با در اختیار داشتن طلای سیاه (نفت) قابل دستیابی بود.، اما به نظر می رسد با توجه به بحران آبی موجود در آینده آنچه مورد اهمیت بسیار قرار خواهد گرفت، طلای آبی یا منابع آبی باشد. 

photo_2022-09-21_14-42-28

 

رابرت تاون

 فیلمنامه نویس فیلم محله چینی ها

«محله چینی ها» بهترین فیلم نئو نوآر تاریخ سینمای جهان و یکی از قوی ترین ومنسجم ترین فیلم های دهه هفتاد سینماست. داستانی بسیار پیچیده همراه با فیلمنامه ای فوق العاده قوی.فیلم نامه ی رابرت تاونی با نگاه به رمان خواب ابدی ریموند چندلر نوشته شده است.

 از نظر فیلمنامه نویسی کامل و تمام اصول یک فیلمنامه خوب درش بکار رفته  اصلا از همون ده بیست دقیقه ی اول میشه فهمید این فیلم یک فیلم خوبه. فیلم نامه ای که در حال حاضر یکی از بهترین فیلمنامه های تاریخ سینماست که در اکثر کلاس های فیلمنامه نویسی تدریس می شود.

ویژگی اصلی فیلم محله چینی ها در ابتدا فیلمنامه و داستان دقیق و بی نقصش است که سیر داستانی مشخص و تعلیق های به جا و تاثیر گذاری دارد.داستان فیلم بسیار پر کشش است به طوری که بیننده هر لحظه همراه با شخصیت ها و اتفاقات فیلم در تلاطم است. معماهایی که پیش می آید آن چنان دقیق هستند که بیننده فقط می خواهد به جواب برسد.فیلمی که در دل خود عشق و نفرت و جنایت را همزمان داراست و این عناصر به خوبی در کنار هم شکل گرفته اند.

تاون (فیلمنامه نویس) ابتدا پایانی خوش در نظر گرفته بود ولی پولانسکی مخالفت میکنه و میگه نوآر جای پایان خوش نیست و همین هم تاییدیه بر جهانبینی پولانسکی...

تهیه کننده برای همین سراغ پولانسکی رفت چون میخواست یک اروپایی در مورد آمریکا فیلم بسازه و دیدگاه تاریک و تیره خودش رو به پیکره فیلم تزریق کنه.

استفاده از گونه نوآر و طرح داستانی متعلق به دهه ٣٠، اقدامی هوشمندانه است که امکان مقایسه بین فضای دهه ٣٠ و دهه هفتاد جامعه آمریکا را ایجاد می‌کند. مقایسه میان جامعه ای که دوران منع مشروبات اقتصادی و بحران اقتصادی را سپری کرده و جامعه‌ای که دارد تبعات جنگ ویتنام و ماجرای واترگیت را سپری می‌کند. رابرت تاون با این ایده تماشاگر را به این نتیجه می‌رساند که تفاوتی میان این دو دوره وجود ندارد. تاریخ در حال تکرار بود و بزرگ‌ترین هوشمندی رابرت تاون در فیلمنامه محله چینی‌ها درک همین نکته بود.

photo_2022-09-21_14-46-10

 

از سکانس های معروف فیلم محله چینی ها.

 

جیک و اولین مالوری حالا دیگر یکی شده اند؛آن ها به مثابه "خود"ای شده اند که تا دیروز پاره پاره بود؛اما اکنون توسط ابژه ای همچون "هولیس مالوری" فقید و البته پدر شریر اولین "نوح کراس" کنار هم قرار گرفته اند.این اتحاد اما پایدار و دائمی نیست؛همان طور که هیچ چیز در این فیلم استوار نیست.سراسر فیلم در فضای خلوت و وهم آلود لس آنجلس همانند رویاییست که منعکس کننده نزاع آرزوها و کابوس های جیک است؛و البته در نهایت به کابوس ابدی می انجامد.جیک در ابتدا زندگی به معنای واقعی کلمه "سگی" ای داشت؛آشفته،بدون نظم و البته نه چندان خوش نام.آشنایی با اولین برای مدتی ولو کوتاه به او یکپارچگی و آرامش می بخشد،اما در نهایت با مرگ فجیع اولین دوباره به یک نوع خلا پرناشدنی در روح جیک می انجامد که اثرش در چهره سرگردانش هویداست.

اولین شاید نمودی از فراخود (super ego) باشد که تازه شکل گرفته است؛برخلاف چیزی که او فکر می کند،به جای اغوایش قصد دارد او را از خطر باز دارد و جایگاه و سرنوشتش را در این ساختار مافیایی و بی رحمانه به او نشان دهد؛و از سویی دیگر می بینیم که جیک در ابتدا به نوح کراس هم تمایل دارد.شاید او هم سمبل اید (id) جیک باشد؛شخصی که ظاهرا تنها موتور محرکش غرایز و شهواتش هستند و البته هر کسی که با او دمخور شود هم به این سرنوشت دچار می گردد.کراس در ابتدا قصد دارد جیک را نیز وسوسه کند.هر کدام از این دو بخشی از وجود سیاه و سفید جیک هستند؛و اما جیک مانند یک پاندول میان این دو قطب در نوسان است و از آن جا که در پایان برای تنظیم کردن وجود خویش با این دو سیستم متضاد خیلی دیر شده است،او به تباهی می رسد و احتمالا می توان حدس زد که پس از مرگ اولین چه سرنوشتی در انتظار اوست.شاید یک روان گسیختگی؛مطلبی که چند بار از زبان جیک هم درباره واقعه ای که سال ها پیش در محله چینی ها شاهدش بود می شنویم.واقعه ای برای ما همان قدر مبهم که به نظر برای جیک.یک تروما،ترومایی از جنس امر واقعی لاکانی که جیک هیچ گاه نتوانسته خود را با آن تطبیق دهد.ترومایی که با مرگ اولین سر باز می کند و به بدترین شکل خود را به صاحبش می نمایاند.

photo_2022-09-21_14-48-07

 

آب ؛ شخصیت اصلی محله چینی ها

بحران آب در لس آنجلس

گروهی از تاجران و رهبران جامعه و سیاستمداران که بعضی ها آن ها را «مردان صاحب اندیشه» می نامند نیاز به آب را متوجه شدند و طرح بسیار خوبی اندیشیدند. 

آن ها در صدد بودند که حق و حقوق رود آونز را در صورت لزوم با زور بخرند، بعد سرزمین های بی ارزش دره سان فرناندو را بخرند که در حدود ٢٠ مایلی لس انجلس بود. آن گاه برای جمع آوری هزینه تهعدی را در معرض رای گیری قرار دهند تا هزینه ساخت یک آبراه را از دره آونز و عبور از بیابان های سوزان و تپه های ناهموار به طول ٢۵٠ مایل به دره سان فرناندو تامین کنند. بعد برگردند و سرزمین هنوز «حاصل خیز» دره سان فرناندو را در ازای مبلغ هنگفتی در حدود ٣٠٠میلیون دلار به شهر لس آنجلس بفروشند. نقشه این بود. دولت از این امر آگاه بود، روزنامه ها خبر داشتند، و سیاستمداران محلی نیز می دانستند. وقتی موقعیت مناسب به نظر می رسید، صاحبان قدرت مردم را «تحت تاثیر» قرار دادند تا به تعهد مذکور رای مثبت دهند.

برای تشدید نیاز حاد به آب طیّ خشکسالی و اطمینان از این که شهروندان به اوراق قرضه رای مثبت می دهند، اداره آب و برق هزاران گالن آب را به اقیانوس ریخت. وقتی زمان رای گیری رسید، به راحتی اوراق قرضه به تصویب رسید. آبراه دره آونز چندین سال وقت گرفت تا کامل شد. وقتی تکمیل شد، ویلیام مالهلند، رئیس بعدی اداره آب و برق، آب را به شهر آورد و گفت:« بفرمایید استفاده کنید!» لس آنجلس رونق گرفت و مثل گلوله آتش رشد کرد، دره آونز خشک شد و مُرد؛ بی خیال که این ماجرا را «تجاوز به دره آونز» نامیدند.

رابرت تاون فیلمنامه نویس این جنجال آب را که در سال ١٩٠۶ رخ داده بود، گرفت و به عنوان پس زمینه محله چینی ها از آن استفاده کرد. دوره زمانی را از اول قرن بیستم به ١٩٣٧ تغییر داد که عناصر شهر لس آنجلس ظاهری کلاسیک و متمایز از کالیفرنای جنوبی داشت.

photo_2022-09-21_14-48-56

 

 سکانسی ماندگار از فیلم محله چینی ها.

 

به عقیده فروید انسان هیچ گاه در عمل آن طور که خود عقیده دارد آزاد و مختار نیست.در حقیقت او تنها و تنها بر اساس ساختار مکانیکی ماشین روانش عمل می کند.مکانیزمی که مبتنی بر "ناخودآگاه" است.

یکی از نتایج این نظریه این است که حتی کوچک ترین و جزئی ترین مواردی که برای آدمی پیش می آید،به هیچ وجه از روی سهو و اشتباه نیست.اگر انسان به اعتقاد خودش دارد با شوخی کسی را تحقیر می کند،ریشه در نفرت عمیق او از آن فرد در ناخودآگاهش دارد.کوچک ترین حرکات اعضای بدن،فراموشی اسامی و حتی شماره تلفن و ... همه و همه به افکار،آرزوها و امیالی بر می گردند که سرکوب شده اند و خودآگاه آن ها را به ناخودآگاه فرستاده است.

حال به فیلم باز گردیم و به این سکانس کلیدی.درباره امر "محله چینی ها" و حادثه تروماتیک پیشینه جیک پیش تر بحث شد؛اینک به اولین مالوری توجه کنیم.او هم موقتا در کنار جیک به آرامش رسیده است.البته فعلا.اما او چیزی را از جیک پنهان می کند.این از کلمات و جملات بعضا ضد و نقیضش و میمیک مضطرب صورتش پیداست.صحنه ای را که پس از تلفن،بحث پدر کثیف اولین مالوری،نوح کراس بین این دو در می گیرد را به خاطر آورید.اولین پس از این که از آشنایی جیک با پدرش مطلع و در پی آن شوکه می شود،با دستانش بدن و سینه های خود را می پوشاند؛کاملا وسواس گونه به طوری که گویی دچار حالت تهوع شده است.این از جمله نکاتی ست که پس از چند بار دیدن فیلم به چشم می آید؛در حالی که پایان فیلم و در حقیقت سرگذشت تراژیک و شوم اولین با پدرش را می دانیم.این واکنش فیزیکی اولین دست خودش نیست و ریشه در ناخودآگاهش دارد؛در حادثه ناخوشایندی که او میل به پنهان کردن آن نه تنها از دیگران که از خود دارد؛پس به ناخودآگاهش فرستاده شده و بنابراین در قالب این حرکات ناخواسته نمود پیدا می کند.هر چند که شاید خود او هم در آن لحظه به این امر توجه نکرده باشد.

photo_2022-09-21_14-50-48

 

سکانسی از فیلم ماندگار محله چینی ها ساخته رومن پولانسکی. 

 

جیک حمام می کند.با آن نوع آرامشی که ظاهرا او زیر دوش آب دارد،شاید به نوعی غسل می کند.احساس گناه با او عجین شده؛او از آغاز این ماجرایی که هیچ ربطی به او نداشت تا حالا که به اولین مالوری بیوه زن،دل باخته است و از سویی کم کم به او مظنون شده(یادآوری حادثه تروماتیک محله چینی ها به کنار) درگیر نوعی عذاب وجدان شده است.ترسی که نمی داند دقیقا منشا آن کجاست.آیا در خود اوست یا در بیرون از او یا هیچ کدام؟ یا ترسش همان جهانیست که بر او هجوم آورده؟ ممکن است این دلهره پنهانی که در حرکات جیک موج می زند همان ترس آگاهی باشد که هایدگر از آن سخن می گفت.این ترس ناشناخته است،چرا که دقیقا از جنس خود اوست.

جیک جایگاه خویش را در جهان گم کرده و حیران و سرگردان می چرخد.تمام تلاش های او برای دمیدن روحی اصیل به زندگی اش بی فایده است.داستان ممنوعه ای که او قدم به آن گذاشته،باید یک قربانی بدهد.یکی از افراد دخیل در این ماجرا باید مسیح وار  عذاب بکشد تا گناه همگی،از جمله نوح کراس که تجسم "گناه" است،پاک گردد.عدالتی از جنس پولانسکی،هر چند تقریبا واقع گرایانه.

photo_2022-09-21_15-02-45

 

" گوست داگ" را می توان فیلمی در ادامه "مرد مرده" دانست. گوست داگ هم برخی از ویژگیهای بلیک را داراست و هم برخی خصوصیت های نوبادی را: از سویی همانند بلیک تنهاست؛ همه به او به چشم یک آدم متفاوت نگاه می کنند؛ او آدم می کشد، اما همچون بلیک که بچه آهویی مرده را نوازش می کند، قاتلان کبوترها و خرس را از پای در می آورد. و از سوی دیگر مانند نوبادی از اقلیت است، به طبیعت احترام می گذارد، و همچون نوبادی که فرازهایی غریب برگرفته از سنت بومیان آمریکا را بازگو می کرد، عباراتی ثقیل از هاگاکوره را می خواند. در حقیت گوست داگ ترکیبی ست از بلیک و نوبادی. او مهارت بلیک در تیراندازی و فرزانگی نوبادی را توامان دارد. بلیک زیر نظر نوبادی آموخت تا در برابر "مرد سفید" با ابزار خودش (اسلحه) بایستد. و گوست داگ چنین می کند. گویی او ویلیام بلیکی ست که مراحل سلوک را زیرنظر نوبادی پشت سر گذاشته و تمام کرده. همچون ترکیب نوبادی و بلیک که بر اساس حکمت نوبادی و با تکیه بر قدرت تیراندازی بلیک در برابر خشونت اطراف می ایستادند، گوست داگ مطابق اصول هاگاکوره و بر پایه توانایی اش در کار با اسلحه در جامعه زندگی می کند.

همانطور که جارموش در "مرد مرده" با هجو عناصر وسترن و نیز نمایش خوی درنده سفیدپوستان به تاریخ و مناسبات حاکم بر جامعه آمریکا حمله کرد، در "گوست داگ" نیز با هجو ژانر گانگستر (با نشان دادن چهره ای مضحک و بی عرضه از گانگسترها از طریق به کارگیری بازیگران سالخورده و چاق) و نمایش نژادپرستی آنها بخش دیگری از تاریخ و تفکر حاکم بر جامعه آمریکا را نقد می کند. و گوست داگ به شیوه بلیک و نوبادی در چنین جامعه ای به زندگی ادامه می دهد. کتاب خواندن، دعا کردن، تمرین با شمشیر، و پرواز دادن کبوترها در کنار قتل هایی که گوست داگ مرتکب می شود، شخصیتی بسیار پیچیده از او می سازد. او قاتلی حرفه ای و ورزیده است که در کشتن "آدم های بد" تردید نمی کند، دزدی می کند، بسیار کتاب می خواند و با "آدم های خوب" صمیمی و مهربان است. او در دوره ای زندگی می کند که بی شباهت به دوران ظهور سامورایی ها نیست.

در چنین جهانی منش گوست داگ مدلی ست برای بقا: ریاضت کشی معنوی و زندگی ساده اما منظم در زیر سلطه هنر و خشونت. چیزی که نوبادی به شکلی دیگر به بلیک می آموخت: "اسلحه جایگزین زبانت خواهد شد. تو یاد خواهی گرفت تا از طریق آن سخن بگویی. و زین پس شعر تو با خون نوشته خواهد شد."

 

سکانس ماندگار و تکان دهنده فیلم محله چینی ها.

 

یکی از به یاد ماندنی ترین سکانس های سینما و از  نقاط عطف فیلم؛جایی که جیک و تماشاگر می فهمد که تمام محاسباتش تا به کنون اشتباه بوده و این مقدمات شوک پایانی فیلم را فراهم می کند.پیش درآمدی بر رخداد شوم "محله چینی ها"ست.

درحقیقت اولین مالوری و جیک به نوعی مکمل یکدیگرند؛هر دوی آن ها زخمی مبهم را از گذشته با خود حمل می کنند.زخمی که هیچ کدام مایل به صحبت درباره آن نیستند.نه جیک درباره حادثه قدیمی محله چینی ها و نه اولین درباره تجاوز پدرش به او در گذشته.اما دست تقدیر این را بر نمی تابد.ترومای اولین از طریق بازجویی مستبدانه جیک سر باز می کند و ترومای جیک از طریق بازسازی حادثه نحس محله چینی ها در پایان فیلم.پس از آن که این تروما ها در وجودشان به بدترین وضع ثبت شود،دیگر راه گریزی نیست.خودشان می مانند و به قول لاکان روان پریشی ناشی از "نمادین نشدن "چیز" و نمود آن در امر واقع همچون یک توهم".

می توان گفت که گیتس و تماشاگر به طور همزمان حقایق را کشف می کنند و همچنین نیز همزمان به اشتباه می افتند. محله ی چینی ها یک داستان کارآگاهی سرراست و کلاسیک نیست. مانند فیلم هایی که پازلی در ابتدا در ذهن کارگردان شکل می گیرد و هر سکانس از فیلم قطعه ای از این پازل را کامل می کند تا این که در انتها همه چیز روشن شده و معماها یکی از دیگری گره گشایی می گردند.گیتس اشتباهات زیادی را در طول تحقیقاتش مرتکب می شود. شاید همین خصوصیت فیلم است که آن را در ردیف پیشتازان ژانر نئونوار قرار می دهد. هنگامی که عینکی را در استخر خانه ی مالوری می یابد و به گمان این که عینک متعلق به مقتول ( هولیس مالوری) است، به این نتیجه می رسد که معما را حل کرده است. زمانی که معشوقه ی مالوری را در خانه ی همسر مالوری می بیند و فکر می کند که اولین مالوری، دخترک را گروگان گرفته است و سایر اشتباهاتی که گره های بیشتری را در سیر فیلمنامه ایجاد می کنند. این اشتباهات پی در پی تماشاگر را به اعتراف این نکته وامی دارد که هنر رابرت تاون در نگارش فیلمنامه ی تحسین برانگیزش، این است که در عین ساختاری منطقی، کاملا غیرقابل پیش بینی است.

photo_2022-09-28_15-36-02

 

 جک نیکلسون و رومان پولانسکی در پشت صحنه فیلم "محله چینی ها"

photo_2022-09-28_15-36-59

 

محله چینی ها رازآلود، پرازسوء تفاهم، پنهان کاری و بازی است وشخصیت هایی که در پس چهره و اعمالشان واقعیات دیگری جز آنچه می بینیم نهفته است و به واقع آنی نیستند که نشان می دهند. 

نواه کراس بشریست که در عین حال که به واسطه ثروت و مقام و جایگاه اجتماعی اش، از قدرتی بی همتا برخوردار شده، تمامی شاخص های انسانی از نظر اخلاقی سقوط کرده را داراست. او که نمایندگان و مقامات ایالتی، پلیس، لمپن ها و زورگیرها و بسیاری از منابع مالی شهر را داراست، سیاه ترین عنصر این تراژدی است. او نماد خواهش گری بی حد و حصر انسان است که اخلاق را کنار زده و بی محابا، میخواهد و می خواهد. او به دخترش تجاوز می کند، داماد دخترش را برای " سود بیشتر در آینده ای که شاید خود نیز نباشد " می کشد، نوه اش را نیز برای همخوابگی می خواهد و زمین های بایر شهر را نیز نمیخواهد که از دست بدهد. او نه به سالمندان رحم می کند و نه به دختران خردسال. او " آب " را می خواهد که مایه حیات است و شریان های حیات بشری را از این طریق در دست می گیرد. ماهی ها بر اثر کم آبی خواهند مرد. زمینها جز زمینهای او یک به یک بایر خواهند شد. رودخانه از جاری شدن بازخواهد ماند و او در ازایش آبی شور را در خدمت مردم شهر قرار خواهد داد و بدین وسیله، با ژستی مصلحانه جایگاه اجتماعی خود را نیز ارتقا می بخشد. 

دیالوگ باغبان چینی در خانه مالروی که به گیتیس گوشزد می کند که " آب شور برای رشد چمنها مضر است " را اگر با تجاوز به دختران هنوز پخته نشده ارتباط دهیم، کلید درک بخش دیگری از این فاجعه را درک خواهیم کرد.

photo_2022-09-28_15-37-40

 

نقش‌آفرینی شگفت‌انگیز که به دلیل تنش مابین بازیگر و کارگردان فیلم در طول فیلمبرداری حاصل شده است 

جالبه بدونید که پولانسکی با فی داناوی و نیکلسون و جتی تاون نویسنده فیلمنامه مشکل و کنتاکت داشته، یعنی در این حد لجباز بوده!

در جریان فیلمبرداری در یک مورد، زمانی که نیکلسون در حال تماشای مسابقه تیم بسکتبال محبوبش از تلویزیون بود، باعث عصبانیت پولانسکی شد و باعث شد وی با چوب به تلویزیون ضربه بزند و عصبانیتش را اینگونه بروز دهد.

یکی از سرسخت ترین زنان هالیوود (فی داناوی )در مقابل یکی از مستبدترین فیلمسازان سینما(رومن پولانسکی) درمحله چینی ها شکل گرفت! برخورد های این دو حتی قبل از تولید فیلم وآغاز فیلمبردری شروع شده بود !

طبق شرح داناوی پولانسکی مردی لجباز و یک دنده بود که از توضیح دادن درباره‌ی انگیزه‌های کاراکتر او در فیلم خودداری می‌کرد و به جای آن در طول فیلم برداری صحنه ها داد می‌زد :"حقوقی که می‌گیری انگیزته!"

در طول تست گریم اولیه، پولانسکی به طور نامشخص پودر گریم را روی صورت بازیگر( فی داناوی ) مالید تا صورت رنگ پریده ی او را عمدا بد قیافه کند !

گفته شده که پولانسکی یکبار چنان از دست فی داناوی سر صحنه فیلمبرداری عصبانی شده که موهای او را کشیده بود! آن دو بارها در طول فیلمبرداری فیلم با یکدیگر درگیر شدند. همدیگر را هل دادند به یکدیگر بد و بیراه گفتند و در نهایت اینکه یکبار داناوی لیوانی از ادرار خودش را به صورت پولانسکی پاشید!!!

در شروع فیلم، فی داناوی نقش یک زن سرسخت را بازی می کند ولی وقتی راز فیلم آشکار می شود  او روکش سخت و زمختش را می اندازد تا ترس ها و رنج‌هایش آشکار شوند. که البته این تغییر کاملا مشابه رابطه‌ی خودِ او با پولانسکی در پشت صحنه فیلم  است.

شخصیت داناوی در فیلم یک زن مشکل دار از خانواده ای اشرافی و با قدرت ولی با رازی خوفناک است و درفیلم کم کم دفاع خودرادر مقابل پدر سلطه جویش ازدست می‌دهدوکاملامقهور او میشود.گو اینکه پولانسکی دوست میداشت خود رادر رابطه با فی داناوی در قالب کاراکتر پدر او درفیلم محله چینی‌ها ببیند.

پولانسکی در ژانرهای متنوعی کار کرده. او در این فیلم عصبانیت ویران گر مورد علاقه اش را با مایه رمانتیک فیلم نوآر در هم می آمیزد و پازلی شخصی می آفریند.

اوج بازی داناوی در انتهای  فیلم رخ می دهد. آنجایی که او راز سیاهی که همیشه آن را مخفی می کرد، به اجبار توسط کاراکتر نیکلسون  و پس از آنکه به صورت او سیلی‌های محکم می زند فاش می شود. در اینجا تسلیم شدن و در خود شکستن داناوی بسیار طبیعی اجرا می‌شود.  بازگویی یک خشونت در گذشته به دلیل اعمال یک خشونت در زمان حال.

photo_2022-09-28_15-38-14

 

 سکانس پایانی فیلم محله چینی ها.

 

 بی نظیر،خلاقانه،میخکوب کننده و به یاد ماندنی.واقعا در این جا از چه چیز‌ می توان ایراد گرفت؟! از صدای اسلحه کارآگاهانی که ظاهرا نماینده قانون و عدل هستند؛اما به بی‌گناهی که خود قربانی توطئه شده شلیک می کنند؟از چشمان سرگردان جک نیکلسون(گیتیس) که به جنازه خیره شده و در خلسه فرو رفته است؟از جیغ دلخراش دخترک معصوم؟از جنازه فی داناوی( اولین)که یک چشمش با گلوله درآمده و به آسمان تاریک "محله چینی ها" خیره گشته است؟از جان هیوستون(نوح کراس) که سردمدار جنایتکاران است،اما سالم و سرحال معرکه را نظاره می کند(ظاهرا گلوله هم به او اثر نمی کند)؟از دوربین سیار پولانسکی که در خیابان و بین کاراکترها می چرخد و رهاشدگی گیتیس را چون پتک بر سر ما می زند؟همه چیز بی نقص است.

کارگردان حتی هوشمندانه در این سکانس از موسیقی هم بهره نبرده تا سکوت رعب اور ناشی از بهت و شوک این رخداد شوم،تماشاگر را به فکر فرو برد.دقیقا ازچشم جک نیکلسون(گیتیس).

به نظر می رسد پولانسکی در سراسر کارنامه درخشانش،بهتر و تمیزتر از این سکانس نتوانسته جهان بینی ابزورد و پوچ خود را به تصویر بکشد.گیتیس پس از مدت زیادی تلاش،بالاخره پی به راز ماجرا برده،از طرفی درگیر عشقی نافرجام با اولین مالوری شده،اما درنهایت در این دره سقوط می کند؛اولین که خود قربانی توطئه کثیف پدر جانی اش بود،به فجیع ترین وضع ممکن کشته می شود؛و نوح کراس،پیرمردی که سمبل حرص و طمع است و حتی به دخترش رحم نمی کند،حتی پلیس را نیز می خرد و جان‌ سالم به در می برد.این دنیای حقیقیست؛دنیایی که به قول پولانسکی آدم بدها در آن زنده می مانند،پوچ و بی معناست و ان قدر بی رحم است که پس از هر خوشی گذرا باید انتظار فاجعه ای را کشید؛او یقه خدا را می گیرد...

 

 سکانس پایانی این فیلم، یکی از بهترین پایان‌بندی‌های تاریخ سینمای آمریکا را رقم می‌زند. صدای ممتد بوق……….. آن نگاه چند ثانیه‌ای عجیب گیتیس به جنازه کسی که قرار بود نجاتش دهد، کسی که دوستش داشت و تکرار فاجعه……… شهروندان چینی که به فاجعه نگاه می‌کنند و تنها نگاه می‌کنند و با تذکری متفرق می‌شوند……گریه های دختر اویلین که در دستان خبیث کراس جای گرفته است و تهدید پلیس…… و جمله ای که فاجعه را تمام می کند. ” بریم، فراموش میکنی گیتیس، اینجا محله چینیهاست “

بی تردید سکانس پایانی هر فیلم، مهم ترین بخش یک اثر سینمایی است. گاهی اوقات، دقایق یا ثانیه های پایانی یک فیلم، مهم ترین عاملی است که تماشاگر درباره موفقیت یا شکست آن قضاوت می کند. بیشتر تماشاگران سینما دوست دارند هرچه زودتر به سرانجام فیلم پی ببرند. آن ها می توانند کاستی های احتمالی اثر را نادیده بگیرند به این شرط که پایان آن، هیجان انگیز باشد یا نفسهایشان را در سینه حبس کند. ارائه یک پایان خوب و سنجیده در عرصه فیلم سازی، کار دشواری است. به ویژه این که اغلب فیلم سازان صرفا می خواهند توقعات تماشاگر فیلم شان را برآورده کنند و بهترین راه را نیز در ارائه یک پایان خوش می دانند.

پیام رابرت تاون (فیلمنامه نویس)

 در فیلم محله چینی ها این است که کسانی که نوع خاصی از تبهکاری را مثل قتل، سرقت، تجاوز یا آتش سوزی را انجام می دهند با زندان رفتن به سزای عمل خود می رسند؛ اما کسانی که علیه اجتماع مرتکب جرم می شوند غالباً مورد تفقّد قرار گرفته و نام آنها بر روی خیابان ها گذاشته می شود یا در سالن شهر به آنها مدال یا پلاک داده می شود.

 

آخرین جمله "محله چینی ها" 

"بریم، فراموش میکنی گیتیس، اینجا محله چینیهاست "

چهره نیکلسون در پایان فیلم و با آن زخم ماندگار بر روی بینی که به جسد غرق در خون فی داناوی نگاه می کند ، برای همیشه در ذهن سینما دوستان باقی خواهد ماند .

photo_2022-09-28_16-00-03

 

پشت صحنه 

ویدئو مربوط به نامزدی جک نیکلسون برای فیلم محلۀ چینی ها و تشکرش از عوامل اون فیلم سر صحنۀ فیلمبرداری "پرواز بر آشیانۀ فاخته".

 

سراسر زندگی رومن پولانسکی با مرگ عجین بوده،او با گوشت و پوستش محله چینیها را درک کرده، از اردوگاه های نازیها و مفعول شدن در آنجا گرفته تا هنگامی که والدین او را به اردوگاه ها فرستادند و مادرش در اشوئیتس جان سپرد. درسال١٩۶٩،همسر باردار او، شارون تیت، توسط گروه مانسن در لس انجلس به قتل رسید.دیدن جنازه تکه تکه شده همسرش در خانه و در انتها تجاوز کردن و فاعل شدن... شاید سرنوشت گیتیس هم چنین بود. پولانسکی بعد ها گفت:”هر گوشه خیابان مرا به یاد آن تراژدی می انداخت.” تجربه و غریزه او پشتوانه برای رسیدن به سیاهی بود.اگر پولانسکی جامعه آمریکای دهه هفتاد را این طور بی رحمانه نقد می کند و چنین تصویر سیاهی از آن ارائه می دهد، عده ای می توانند انتقاد کنند که این کل ماجرا نیست، این کل حقیقت نیست، این پایان سیاه متعلق به آن ساختار نیست ، اما مخاطب او در این گوشه از جهان، می تواند با گوشت و پوست و استخوانش 

تا اعماق محله چینی ها را درک کند.

انتخاب رومن پولانسکی در مورد پایان فیلم نه تنها پاسخگوی روح فیلم، بلکه پاسخگوی روح ملتی بود که از پارانویا رنج می برد.محله چینی‌ها یکی از تندترین حملات سینما به رؤیای آمریکایی است. مثل هر اثر مهم دهه هفتادی دیگر، بخشی از اهمیت محله چینی‌ها به این برمی‌گردد که فیلم در بزنگاه تاریخی مناسبی ساخته شده است. جامعه‌ای که بعد از جنگ ویتنام و ماجرای واترگیت، بیش از هر چیز به دنبال از بین رفتن تمام حصارهایی بود که بین آن‌ها و واقعیت، فاصله می‌انداخت، منتظر فیلم‌هایی چون محله چینی‌ها بود. محله چینی‌ها در ظاهر همان مضامین آمریکایی را منتقل می‌کند. از جمله مبارزه با دیدگاه پدرسالارانه و تأکید بر فردگرایی قاطعانه. اما در انتهای فیلم با شکست جیک گیتس و ناتوانی قانون در محکوم کردن نوح کراس، به تمام این مفاهیم و رؤیاپردازی‌ها پوزخند می‌زند.

 جک نیکلسون نیز در نقش جیک، سرش را با چنان اعتماد به نفس مضحکی بالا می گیرد که تماشاگر بین ستایش، تحقیر یا ترحم نسبت به او در می ماند. این کاراگاه فریبکار اغاز تا پایان پرده را به خود اختصاص می دهد. این حقیقتا بهترین کار اوست، آن هم با یک بینی باندپیچی شده.

نگاه پولانسکی از ابتدا به اختلالات روانی انسان و عمق و فراگیری آنها بوده. او بهترین ریسمان را ادبیات نمایشی دانست و با اقتدا به متن‌های ارزشمندی چون مکبث، دغدغه‌هایش را به قاب سینما آورد. "محله ی چینی‌ها" شاهکاری در فیلمنامه‌نویسی و نقطه ی عطفی در محبوب‌ترین ژانر سینما یعنی فیلم نوآر بود که با بازی جک نیکلسون و فی داناوی به یک کالت در تاریخ سینما تبدیل شد.

photo_2022-09-28_16-05-19

 

 نواه کراس بشریست که در عین حال که به واسطه ثروت و مقام و جایگاه اجتماعی اش، از قدرتی بی همتا برخوردار شده، تمامی شاخص های انسانی از نظر اخلاقی سقوط کرده را داراست. 

او که نمایندگان و مقامات ایالتی، پلیس، لمپن ها و زورگیرها و بسیاری از منابع مالی شهر را داراست، سیاه ترین عنصر این تراژدی است. او نماد خواهش گری بی حد و حصر بشر است که اخلاق را کنار زده و بی محابا، میخواهد و می خواهد. او به دخترش تجاوز می کند، داماد دخترش را برای ” سود بیشتر در آینده ای که شاید خود نیز نباشد ” می کشد، نوه اش را نیز برای همخوابگی می خواهد و زمین های بایر شهر را نیز نمیخواهد که از دست بدهد. او نه به سالمندان رحم می کند و نه به دختران خردسال. او ” آب ” را می خواهد که مایه حیات است و شریان های حیات بشری را از این طریق در دست می گیرد. ماهی ها بر اثر کم آبی خواهند مرد. زمینها جز زمینهای او یک به یک بایر خواهند شد. رودخانه از جاری شدن بازخواهد ماند و او در ازایش آبی شور را در خدمت مردم شهر قرار خواهد داد و بدین وسیله، با ژستی مصلحانه جایگاه اجتماعی خود را نیز ارتقا می بخشد. 

دیالوگ باغبان چینی در خانه مالروی که به گیتیس گوشزد می کند که ” آب شور برای رشد چمنها مضر است ” را اگر با تجاوز به دختران هنوز پخته نشده ارتباط دهیم، کلید درک بخش دیگری از این فاجعه را درک خواهیم کرد.

در حقایقی که پشت این فیلم پنهان است، ما شاهد وضعیت واقعی زندگی هستیم، جوامعی که در آن، خلافکاران بزرگ، دست به ده ها خیانت و کارهای فاسد میزنند و حکومت و حتی رسانه ها، بخاطر ترس از بیکار شدن و یا تهدید به قتل خانواده و نزدیکان، نه تنها حقیقت ها را فاش نمیکنند بلکه از خلافکاران حمایت کرده و کسانی که بخواهند با افشای حقایق، آن ها را از نون خوردن بیاندازند، بیچاره میکنند.

در این فیلم نشون داده شد که چطور برخی اشخاص پولدار اکثر مواقع میتونن قصر در برن و دهن همه رو میبندن و همیشه کارشون رو درست یا غلط پیش میبرنن...

photo_2022-09-28_16-06-28

 

منبع: کانال تلگرامی کافه هنر

ارسال نظر:

  • پربازدیدترین ها
  • پربحث ترین ها