ماجرای پنج فیلم توقیفی از سینمای ایران
در اینجا نگاهی انداخته‌ایم به آثار توقیفی که بعد از ممنوع شدن توسط مردم مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
تقریبا در کارنامه‌ی همه‌ی فیلمسازان بزرگ از بیضایی گرفته تا مهرجویی یک فیلم توقیفی به چشم می‌خورد که اکثرا هم با اعمال نظر شخصی توقیف شده بودند. بعد هم که اکران شدند یا به شبکه‌ی نمایش خانگی آمدند همه متوجه شدند که این فیلم‌ها هیچ مشکلی نداشتند و می‌توانستند حتی به لحاظ مثبت در جامعه‌ی ایرانی تاثیرگذار و در جامعه‌ی جهانی سینما موفق باشند. در ادامه به معرفی پنج تا از مشهورترین فیلم‌های توقیفی می‌پردازیم.
حاجی واشنگتن
تا سال 61 کم و بیش هر فیلمی که فیلمسازان قبل انقلاب ساختند توقیف شد! در آن سال ها علی حاتمی «حاجی واشنگتن» را درباره اولین سفیر ایران در آمریکا جلوی دوربین برد که به دلایل اعلام نشده و (شاید) به دلیل مغایربودن مضمون فیلم با روحیه انقلاب توقیف شد. فیلم، تلخکامی حسین قلی خان صدرالسلطنه را نمایش می داد که باید بی کس و تنها در ساختمان سفارت ایران در بلاد فرنگ زندگی سختی را سپری کند.
به نظر می رسید که چنین فیلم تلخی در سال هایی که مبارزه و شور و هیجان حرف اصلی را می زد چندان مورد پسند نبود و همین هم دلیلی شد برای عدم نمایش فیلم. حاجی واشنگتن در سال ۱۳۶۱ فقط اجازه نمایش در جشنواره فیلم فجر را پیدا کرد و بعد از آن توقیف بود و در زمان حیات علی حاتمی اجازه نمایش پیدا نکرد. سرانجام این فیلم در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۷۷ و در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی به نمایش عمومی درآمد.
آفساید
آفساید به کارگردانی جعفر پناه ساخته سال 1385 است وپنجمین فیلم پناهی در مقام کارگردانی به‌شمار می‌رود. داستان اثر، شرح حال دخترانی است که حاضرند هر کاری انجام دهند تا بازی ایران-بحرین را برای ورود ایران به جام جهانی ببینند تا جای کسانی را که در بازی ایران-ژاپن جان خود را از دست داده‌اند خالی نباشد.
آن‌ها هر کدام با لباسی مبدل سعی می‌کنند وارد ورزشگاه بشوند اما تعدادی از آن‌ها به دلیل ممنوعیت ورود زن‌ها به ورزشگاه‌ها دستگیر می‌شوند. سرانجام به دست سربازانی که آن‌ها را گرفته‌اند به کمیته منتقل می‌شوند اما در راه به علت برد ایران در بازی با بحرین خیابان‌ها شلوغ می‌شود و دخترها به این ترتیب فرار می‌کنند. این فیلم در ایران نمایش عمومی داده نشد. همچنین جعفر پناهی به دلیل ساخت این فیلم ممنوع الکار شد.
خانه‌ای روی آب – بهمن فرمان‌آرا
«خانه‌ای روی آب» به دلیل اشاره به قتل‌های زنجیره‌ای بعد از نمایش در جشنواره فجر با حاشیه‌های زیادی روبرو شد، اما بالاخره به اکران رسید. «خاک آشنا» دیگر اثر فرمان‌آرا بعد از دو سال توقیف به نمایش درآمد و «دلم میخواد» بعد از پنج سال و تغییر نام اکران شد.
گزارش یک جشن
«گزارش یک جشن» تنها فیلم ابراهیم حاتمی کیاست که تاکنون اکران نشده و حاتمی کیا نیز جدی و مداوم پیگیر اکرانش نیست. «گزارش یک جشن» که در ابتدا «بانوی شهر ما» نام داشت، درباره یک مؤسسه است که توسط همسر یک رزمنده اداره می‌شود و در آنجا ضمن آموزش‌های پیش از ازدواج به جوانان، زمینه ازدواج آن‌هایی که به همدیگر علاقه مندند، فراهم می‌شود. در این میان، یک سرگرد (رضا کیانیان) با حکم تخلیه به این مؤسسه می‌آید تا آن را تعطیل کند و همین چالش منتهی به وقایعی از جمله تجمعات خیابانی می‌شود. با وجود آنکه ظاهراً این فیلم واضح اشاره‌ای به حوادث سال ۱۳۸۸ ندارد، برخی منتقدان حاتمی کیا در آن سال‌ها که نسبت به ساخت این فیلم و فیلم پیشین حاتمی کیا مشکل داشتند.
آشغالهای دوست داشتنی
فیلم درباره‌ی آشتی گروه‌های سیاسی به خاطر ایران است. مادری که یک فرزندش رزمنده‌ی اسلام بوده و یکی خارج رفته که درس بخواند. همسرش متعلق به یک گروه سیاسی بوده و برادرش چریک و چپ بوده است. بعد از وقایع انتخابات ۸۸ خواهرزاده‌اش به خانه‌ی او پناه می‌‌آورد و مادر که از اوضاع جدید ترسیده با همه‌ی عکس‌های خانواده‌اش که از او دورند حرف می‌زند و سعی می‌کند بین آن‌ها صلح برقرار کند.
این اتفاقا فیلمی بود که پیشنهادش آشتی ملی است اما فیلم را به خاطر صحنه‌های مربوط به انتخابات ۸۸ کوتاه کردند و انسجام تصویری آن از بین رفت. با این حال وقتی اکران شد مردم از آن استقبال زیادی کردند.