نگاهی به آثار بونگ جون-هو، کارگردانِ فیلم انگل

 هنر امروز- فرزانه شهریاری: امسال فیلم "انگل"(پارازیت) به کارگردانی"بونگ جون-هو"، فیلم‌ساز اهل کره جنوبی، علاوه بر کسب جایزه اسکار بهترین فیلم و کارگردانی، در شاخه‌های بهترین فیلم بین‌المللی و فیلم‌نامه اصلی نیز موفق به کسب جایزه شد و رکوردی تاریخی برای یک فیلم آسیایی به ثبت رساند،  این اولین‌بار بود که  فیلمی از کره جنوبی نامزد دریافت جایزه اسکار و موفق به دریافت آن شده است.

"بونگ جون-هو" کیست؟

کارگردان فیلم "انگل" در کشورش به نام Bong Tae-il مشهور است که به معنی "جزئیات" تلفظ می‌شود. "بونگ جون-هو" کارگردان 50 ساله، اهل کره‌ جنوبی‌ست و  در واقع بزرگترین نماینده سینمای موج نوی کره جنوبی است که تلاش می‌کند در آثارش مسائل و مشکلات اجتماعی کشورش را بازتاب دهد.

 او و "پارک چان ووک" را از پایه‌گذاران سینمای موج نوی کره جنوبی می‌شناسند. این کارگردان به همراه عده زیادی از هنرمندان کره جنوبی در دوره قدرت "پارک گون هه" رئیس جمهوری پیشین این کشور که در سال ۲۰۱۷ برکنار شد، از سوی مقامات این کشور در "فهرست سیاه" قرار گرفته بود. در دوره پارک گون هه که فرزند پارک چونگ هی، دیکتاتور کره جنوبی در سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۷ بود، شخصیت‌های ادبی، سینمایی و هنری مختلف را به بهانه داشتن "تفکرات چپی" در این فهرست قرار داده بودند. بونگ جون-هو در سال ۲۰۱۷ و پس از سقوط رئیس جمهوری قبلی کشورش، درباره این موضوع به خبرگزاری فرانسه گفته بود "چنان سال‌های کابوسی بود که عده زیادی از هنرمندان کره جنوبی عمیقا دچار آسیب‌های روانی شدند".

بونگ جون هو فیلم‌سازی را تقریباً دو دهه پیش آغاز کرد، او پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه یونسی سئول در رشته علوم اجتماعی، با ساخت سه فیلم کوتاه و همکاری در ساخت چند فیلم به عنوان نویسنده و دستیار کارگردان، در سال 2000 نخستین فیلم بلند خود را با عنوان "سگ‌های واق واقو گاز نمی‌گیرند" ساخت. این فیلم در ابتدا با استقبال مخاطبان مواجه نشد ولی واکنش کم رمق منتقدان نسبت به آن مثبت بود. با این حال دعوت فیلم به جشنواره های معتبر و دریافت چند جایزه از جشنواره های بین المللی سبب بهبود فروش فیلم، به ویژه در دیگر کشورها، شد و پس از آن در سال ۲۰۰۳ با فیلم "خاطرات قتل" توانست جای خود را در میان فیلمسازان جدی دنیا تثبیت کند. در این تریلر او فضای سرکوب در سال‌های ۱۹۸۰ و در دوره قدرت ارتش در این کشور را بازتاب می‌دهد.

پس از آن و در سال ۲۰۰۶، "میزبان" را ساخت؛ فیلمی در ژانر وحشت که درباره خانواده‌ای است که دخترشان توسط یک هیولای دریایی دزدیده شده است. او به گفته خودش، سوژه این داستان را از مطلبی در یکی از روزنامه‌های کره‌ای الهام گرفته که از صید ماهی عجیب‌الخلقه‌ای در رودخانه خبر داده بود. اکران فیلم "میزبان" باعث شد رکورد تازه‌ای برای فروش فیلم‌های کره‌ای به ثبت برسد. فیلم به عقیده بسیاری از منتقدان، یکی از بهترین فیلم‌های آن سال است.

هشت سال بعد مردم کره جنوبی با ماجرایی واقعی شبیه این داستان مواجه شدند. کشتی سئول با ۴۷۶ سرنشین که اکثر آنها دانش‌ آموزان دبیرستانی بودند در نزدیکی آب‌های ساحلی کره جنوبی غرق شد. بونگ جون-هو که از این حادثه بسیار متاثر شد، یکی از کسانی بود که خواهان بررسی این موضوع و دلایل آن شده بود.

او در سال ۲۰۰۹ فیلم "مادر" را ساخت که روایت رابطه عاطفی یک مادر با پسر معلولش است. این پسر به قتل متهم شده و با وجودی که به این کار اعتراف کرده، مادرش در حال تلاش برای اثبات بی‌گناهی اوست. این فیلم هم ترکیبی از ژانر کمدی، پلیسی و اجتماعی است که نگاه و هنر کارگردان آن را به شکل ویژه‌ای کره‌ای کرده است.

بونگ جون-هو وقتی "یخ شکن" را در سال ۲۰۱۳ ساخت، درهای هالیوود هم به روی او باز شد. این فیلم علمی-تخیلی که براساس یک رمان گرافیک فرانسوی با همین نام ساخته شده، نخستین فیلم انگلیسی‌زبان این کارگردان محسوب می‌شود. داستان آن درباره قطار برف‌شکنی است که در پی عصر نوین یخبندان در زمین، آخرین بازمانده‌های بشر را با خود حمل می‌کند. در این فیلم کارگردان تلاش کرده تا روابط بین طبقات مختلف اجتماعی و نظام طبقاتی حاکم بر آن را نشان دهد.

پس از آن، در سال ۲۰۱۷ با فیلم "اوکجا" بار دیگر به صفحه نقره‌ای بازگشت. این فیلم داستان زن جوانی به نام "میجا"ست که سعی دارد دوست صمیمی خود "اوکجا" را نجات دهد و او را با خود به جایی امن ببرد. "اوکجا" حیوان عظیم‌الجثه مهربانی است که در خطر ربوده شدن توسط یک شرکت چند ملیتی است و میجا حاضر است برای نجات او هر خطری را به جان بخرد.

"اوکجا" فیلمی است که در عین داشتن جلوه‌های دیجیتالی فراوان، نگاه هنرمندانه کارگردان را هم با خود به همراه دارد. منتقدان درباره این فیلم بر وجه مثبت ایجاد چالش در ذهن مخاطب تاکید کرده بودند.

و بعد هم در سال 2019، فیلم درام، پر تعلیق و طنز او با نام "انگل" در جشنواره کن، نخل طلای کن را از آن خود کرد و در جشنواره فیلم سیدنی، به عنوان بهترین فیلم شناخته شد و همچنین در هفتادو دومین مراسم گلدن گلوب به عنوان بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان شناخته شد و در آخر، دهم فوریه سال 2020 و در رقابت با فیلم‌های "مرد ایرلندی، جوکر، ۱۹۱۷، روزی روزگاری در هالیوود، اَنگل، جوجو ربیت، داستان ازدواج، فورد در مقابل فراری و زنان کوچک" در نود و دومین دوره جوایز اسکار، به عنوان بهترین فیلم بلند شناخته شد.