نگاهی به پیشینه محمد رسول اف
از ممنوع الخروجی تا عدم اکران فیلم در ایران
این گزارش نگاهی به آثار «محمد رسول اف» کارگردان و نویسنده ایرانی دارد و به دستاوردهای هنری او میپردازد.
هنر امروز-فاطمه اسماعیلی: «محمد رسول اُف» نویسنده، کارگردان ایرانی است که از اعضای آکادمی اسکار نیز به شمار میرود. او برای آخرین اثر خود یعنی فیلم سینمایی «شیطان وجود ندارد» محصول مشترک ایران، چک و آلمان توانست جایزه خرس طلایی(بهترین فیلم) برلیناله 2020 را به دست بیاورد.این فیلم همچنین دو جایزه «هیت داوران منتقدان کلیسایی» و «سینماداران آلمان» را در برلیناله 2020 دریافت کرد.
او که به دلیل ممنوع الخروج بودن نتواست در این مراسم حضور پیدا کند، عوامل و بازیگران فیلم به جشنواره رفتند.
رسول اف قبل از وارد شدن به دنیای سینما در شیراز تئاتر کار میکرد و به دعوت رسول صدر عاملی در فیلم «دختری با کفشهای کتانی» (1377) به عنوان دستیار کارگردان حضور پیدا کرد و به صورت حرفهای وارد سینما شد. محمد رسول اف در سال 1380(29سالگی) اولین اثر خود یعنی مستند داستانی «گاگومان» را ساخت.
او تاکنون جوایز متعدد بین المللی برای فیلمهایش دریافت کرده است که تعدادی از آنها به این شرح است:
-جایزه بهترین فیلم و فیلمنامه برای فیلم «جزیره آهنی» از جشنواره مونترال، سینمای نو در سال 2005
-جایزه بهترین فیلمنامه برای «لرد» از پنجاه و سومین دوره جشنوراه بین المللی فیلم شیکاگو در سال 2017
- جایزه منتخب تماشاگران (دایرفت) برای فیلم «به امید دیدار» از چهل و یکمین دوره جشنواره بین المللی فیلم روتردام در سال 2012
-جایزه بهترین کارگردانی از بخش نوعی نگاه در شصت و چهارمین دوره جشنواره کن در سال 2011
- جایزه منتقدین فرانسیس شاله جشنواره کن برای فیلم «به امید دیدار» در سال 2011
-جایزه فدراسیون بینالمللی منتقدان فیلم جشنوراه کن برای فیلم «دستنوشتهها نمیسوزند» در سال 2013
-جایزه بهترین فیلم از بخش نوعی نگاه برای فیلم «لِرد» در سال 2017
با وجود موفقیتهای جهانی «محمد رسول اف» هیچیک از فیلمهایش تاکنون مجوز نمایش عمومی در ایران را دریافت نکردهاند. و همواره در آثار او نگاه انتقادی به مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران به چشم میخورد.
فیلمهایی که محمد رسول اف کارگردان و نویسنده آنها بوده است:
1. فیلم گاگومان (1380)
«گاگومان»، اولین تجربه بلند سینمایی رسول اف است که توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول از بیست و یکمین جشنواره بینالمللی فیلم فجر و جایزه بهترین مستند از ششمین جشن خانه سینمای ایران را دریافت کند. این مستند ماجرایِ واقعیِ آشنایی و ازدواج دو زندانی (زن محکوم به حبس ابد و مرد محکوم به شانزده سال زندان) در زندان بجنورد را روایت میکند.
2. فیلم جزیره آهنی (1383)
داستان فیلم درباره نفت کش فرسوده ای است که در حاشیه آبهای خلیج فارس رها شده است. این کشتی محل سکونت مردمی است که روی خشکی جایی برای زندگی ندارند.
3. فیلم مستند باد دبور(1386)
این فیلم درباره اشخاصی است که به هر شکلی با ماهواره و مسائل آن در ارتباط هستند. این مستند در جشنواره سینما حقیقت نمایش داده شده است.
4. فیلم کشتزارهای سپید (1388)
داستان فیلم درباره مردی به نام رحمت است که وادی به وادی اشک چشم مردم را جمع میکند. تصاویر و زبان استعاری فیلم توجه منتقدان را جلب کرد. این اثر نامزد دریافت صدف طلایی در فستیوال بین المللی سن سباستین شده بود.
5. فیلم به امید دیدار (1390)
داستان فیلم درباره زن وکیل جوان و بارداری است که به خاطر شرایط ناخوشایند زندگی قصد خروج از ایران را دارد. شوهرش روزنامه نگار است و خودش نیز اجازه وکالت ندارد و تحت تعقیب ماموران امنیتی است.
6. دست نوشتهها نمیسوزند (1392)
داستان فیلم درباره قتلهای زنجیرهای در ایران و ترور نویسندگان و روشنفکران ایرانی است.
7. فیلم لرد (1394)
این فیلم قصه مردی به نام رضا است که در شهرستانی در شمال کشور به پرورش ماهی مشغول است. شرکتی بزرگ و پرنفوذ خواهان زمین رضا است، اما رضا قصد فروش ندارد. این شرکت توسط نماینده خود در کار رضا سنگاندازی میکند و سعی دارد او را وادار به فروش کند. بستن مسیر آب، مسموم کردن آب ماهیها و ایجاد دعوای ساختگی و محکوم کردن رضا فقط گوشهای از اقدامات این شرکت است.
8. فیلم شیطان وجود ندارد (1398)
این فیلم چهار داستان مجزا دارد که درباره اخلاقیات، مسئولیت شخصی و مجازات اعدام است.