نگاهی به فیلم «کجا میروی آیدا؟»
کجا میروی آیدا؟ که امسال از طرف کشور بوسنی و هرزگوین به اسکار معرفی شده و یکی از پنج نامزد دریافت جایزهی بهترین فیلم بینالمللی است.
به گزارش هنر امروز به نقل از کانال فیلم دیدن با حسین معززینیا، از آن فیلمهایی است که درست و حسابی نشانمان میدهد دنیای امروز ما چه منجلاب نکبتباری است، اما القاب و عناوین «آرامشبخش» تشکیلات و ساختارهایی که برپا کردهایم و قرار است صلح و عدالت نصیب همهی دنیا کنند، فریبمان داده، تصور کردهایم با دژخیمان عصر باستان که شرح خونریزیهایشان را در افسانهها خواندهایم فاصلهی قابل ملاحظهای پیدا کردهایم.
فیلم، دربارهی کشتار سربرنیتساست. همان آدمکشی چندروزهی صربها که کمی مانده به پایان جنگ بوسنی، هشت هزار مرد مسلمان را سوار کامیون کردند، بردند گوشهای تیرباران کردند و جسدها را در گورهای دستهجمعی پنهان کردند. این اتفاق جلوی چشم صلحبانهای هلندی سازمان ملل رخ داد که در عمل نتوانستند حتی جان یک نفر را نجات دهند.
خانم یسملا زبانیچ که فیلم را نوشته و کارگردانی کرده، واقعه را از دیدگاه زنی روایت میکند به نام آیدا که مترجم رسمی سازمان ملل است اما شوهر و دو پسرش آن سوی حصارهای محوطهی حفاظتشده سرگردانند، و او گرچه از «قوانین» باخبر است، اما چطور میتواند به کارش ادامه دهد در حالیکه خانوادهاش هر لحظه ممکن است کشته شوند؟
کجا میروی آیدا با وجود اینکه فیلم پرخرجی نیست و بودجهی فراوانی صرف ساخت و ساز لوکیشنهایش نشده، به کمک بازیهای خوب و کارگردانی دقیق، التهاب موقعیت را ساخته و شرایط اضطرابآور چند روز واقعه را بهنحو باورپذیری تعین بخشیده. این یکی از نمونه فیلمهایی است که با وجود التزام به روایت یک حادثهی واقعی، توانسته از این فراتر برود و داستان «آدم»ها را تعریف کند. دغدغهی فیلمساز، صرفاً مستند کردن یک جنایت تاریخی نیست، بلکه میخواهد کاراکترها را بشناسیم و درکشان کنیم، خصوصاً زن اصلی داستان، یعنی آیدا را.
اگر به سلیقهی من باشد، بین پنج فیلم نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان، کجا میروی آیدا با فاصله، بهترین است.