گفتگو با هادی حاجتمند، کارگردان «مدیترانه»

به گزارش هنر ام‌روز به نقل از خبرگزاری هنرآنلاین، هادی حاجتمند کارگردان فیلم سینمایی «مدیترانه» که در حال اکران در سینماهاست، درباره پرداختن به موضوع مدافعان حرم و تیپ فاطمیون در یک فیلم عاشقانه گفت: ماجرای مدافعان حرم و لشکر فاطمیون پیش از اینکه یک جریان ایدئولوژیک باشد، جریان و ماجرایی اجتماعی است. اتفاقی در جهان رخ داده که به دنبال آن بخشی از هموطنان ما که شاید از لحاظ شناسنامه‌ای متعلق به مرزهای ما نباشند، نسبت به آن واکنش دارند. این افراد که به نوعی هموطن ما هستند با لشکری غیرتمند رفتند و از علمی که به نام حضرت زینب(س) بلند شده دفاع کردند و اجازه ندادند به این خیمه و جبهه بی‌احترامی شود. آنها در این راه زندگی خودشان را فدا کردند. بنابراین نگاه اجتماعی به این بچه‌ها که در اطراف ما زندگی می‌کنند، مسئله‌ای بسیار جدی است.

وی افزود: متاسفانه در «مدیترانه» آنطور که باید نتوانستم به آنها بپردازم. در واقع فیلم یک عاشقانه اجتماعی است که تبرکا ما بخشی از فیلم و پایان‌بندی آن را به جریان فاطمیون و مدافعان حرم اختصاص دادیم. در حالی که اگر امروز در موقعیت چند سال قبل بودم، حتما فیلمنامه را به طور کامل درباره فاطمیون می‌نوشتم. چرا که مطمئنم این موضوع خیلی سوژه جدی و جذاب است و ما باید هر چه زودتر آن را روایت کنیم.

کارگردان فیلم سینمایی «مدیترانه» درباره اینکه چرا در آن سال‌ها آنطور که علاقه داشته به این موضوع نپرداخته گفت: آن سال‌ها با یک‌سری از محدودیت‌های امنیتی پیرامون ماجرای فاطمیون مواجه بودیم. همچنین مقاومت‌هایی در جریان‌های فکری موسوم به روشنفکری به این موضوع وجود داشت و دارد. علاوه بر این، آن زمان خیلی از نزدیک با این قشر خاص هم‌لقمه نبودم. در واقع ما نگاهمان یک فیلم اجتماعی بود و به موضوع مدافعان حرم نگاهی اجتماعی داشتیم. ضمن اینکه در این فیلم واکنش‌هایی نسبت به چند واقعه از جمله کشتی سانچی، انتظاری که در بحث ساختمان پلاسکو وجود داشت و سوریه رفتن و انتظار کشیدن و خبر ضد و نقیض شنیدن را به نمایش گذاشتیم. اما وقتی دوستان فاطمیون را از نزدیک دیدم، با چند سوژه مواجه شدم. این در حالی است که در «مدیترانه» فقط در فرازهایی به این بچه‌ها پرداختیم. امیدوارم شرایطی فراهم شود که بتوانیم فیلم‌هایی ویژه با سوژه این عزیزان بسازیم که مطمئنم فیلم‌های خاص و بی‌نظیری خواهد شد.

حاجتمند همچنین درباره استفاده از مدافعان حرم به عنوان بازیگر در سکانس‌هایی از این فیلم نیز توضیح داد: یک‌سری از بازیگرانی که در بخش سوریه هستند، خود بچه‌های مدافعان حرم و لشکر فاطمیون بودند که اصالت بسیاری از آنها افغانستانی است. در این فیلم ما عملا نشان می‌دهیم که ایرانی و افغانستانی کنار هم هستند. به عنوان مثال، یکی از شخصیت‌های فیلم در پلانی می‌گوید «من بچه شاه‌عبدالعظیم هستم اما پدربزرگم افغانستانی است. من هم تعصب ایرانی، هم تعصب افغان هم تعصب بچه‌های شاه‌عبدالعظیم را می‌کشم.»

این کارگردان در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: با پارادوکسی مواجه هستیم که خیلی سخت است. سال‌هاست مقام معظم رهبری می‌گویند به هر قیمتی شده فضای مجازی را دریابید و روی پلتفرم‌ها کار و پلتفرم ایجاد کنید. اینکه می‌گویند پلتفرم ایجاد کنید به معنای بستن بقیه پلتفرم‌ها و فضای مجازی نیست. یعنی ما فضای مجازی را می‌شناسیم و آن را لازم داریم. وقتی بالاترین مقام کشور می‌گوید کار کردن در فضای مجازی ثواب کمتری از نماز نافله ندارد، این خیلی حرف بزرگی است. یعنی ما اینترنت را می‌خواهیم و آن را لازم داریم. ولی ما وقتی می‌توانیم به یک استاندارد مطلوب در این فضا برسیم که بتوانیم با هزینه کردن و طراحی و استفاده از اندیشه و فکر نو ایرانی که بارها کری آن را خوانده‌ایم، یک پلتفرم استاندارد ایجاد کنیم که غربی‌ها هم دنبال ما بیایند.

وی ادامه داد: روز گذشته صفحه بچه‌هایی که تیزر دوم فیلم ما را گذاشتند بسته شده است. چرا که این تیزر حاوی صحنه‌ها و قسمت‌هایی از فیلم است که به مدافعان حرم اختصاص دارد. خب این مظلومیت بیان است. ما حتی در داخل هم نتوانستیم روی این موضوع کار کنیم. امروز جریان روشنفکری ما باید تمام‌قد پشت مدافعان حرم باشد، چون انسانی‌تر از این جریان و ماجرا نداریم. خدا شاهد است که اگر این بچه‌ها نبودند، امروز امنیت کشور با ماجرای جدی مواجه شده بود. فکر کنید زمانی که ویروس کرونا در شهر ووهان چین پخش شد، یک عده پزشک جان‌برکف بلند می‌شدند و به ووهان می‌رفتند و اجازه نمی‌دادند این ویروس منتشر شود، چه اتفاقی می‌افتاد؟ امروز همه ما از آنها تندیس‌هایی چند صد متری ساخته بودیم. اگر ویروس داعش منتشر می‌شد تا سال‌های سال ناموس همه ما در خطر بود. در مواجهه با کرونا شما می‌توانید ماسک بزنید و کرونا نگیرید؛ ولی داعش اینطور نیست. من در آن فضا بودم و در شهر دمشق حضور داعش را لمس کردم. رزمنده‌های مدافعان حرم از دوستانم بودند و آنها را از نزدیک می‌شناسم. اگر آنها نبودند ما با پاندمی داعش مواجه بودیم. چرا جریان روشنفکری ما چشمان خود را بسته و این موضوع‌ها را نمی‌بیند؟

حاجتمند همچنین درباره شائبه حضور نیافتن بازیگران چهره در آثاری با این موضوع‌ها و همکاری با بازیگرانی همچون پوریا پورسرخ و مهرآوه شریفی‌نیا گفت: بازیگرانی که در این کار با ما همکاری کردند بسیار بچه‌های فهیمی بودند که فیلمنامه را خواندند و بر اساس آن قبول کردند جلوی دوربین قرار بگیرند. این دوستان می‌دانستند در حال بازی کردن در چه فیلمی هستند و خودشان هم معتقد بودند. پورسرخ بسیار انسان آزاده‌ای است، آقای علوی و خانوم شریفی‌نیا نیز همچنین اما وقتی ما فیلمنامه را به بعضی بازیگرهایی که شاید سوپراستارتر بودند فرستادیم، خیلی واضح گفتند که هم دوست داریم با شما کار کنیم هم فرم داستان را دوست داریم ولی این موضوع که مربوط به فاطمیون و مدافعان حرم هست نمی‌آییم. جالب است که دلیلی هم برای آن نداشتند.

کارگردان فیلم سینمایی «مدیترانه» درباره هزینه تولید این فیلم بیان کرد: برخی فکر می‌کنند بوی کباب می‌آید در صورتی که اصلا اینطور نیست. بخشی از هزینه تولید فیلم را تلویزیون استانی داده است. ما برای تولید این فیلم وام گرفتیم و هنوز قرض داریم. کما اینکه اگر هیچکس هم حمایتمان نمی‌کرد ما اینقدر به این قصه اعتقاد داشتیم که پای آن بایستیم. بزرگواری در جایی به من گفت فیلم اگر ارگانی و سفارشی نبود هم به شما پول می‌دادند؟ گفتم هیچکس به من چنین سفارشی نداده است. اتفاقا کاش یک روزی این مدیران فرهنگی ما این شعور را پیدا می‌کردند که به فیلمساز سفارش دهند که روی سوژه‌هایی این چنین کار کنند. این فیلم دریافت شخصی و عالمانه من بوده که حس کردم امروز نیاز به این روایت هست. ولی با این تفاسیر ما هنوز به اندازه یک برگه نازک از تاریخ فاطمیون را نتوانستیم روایت کنیم.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره سانسور این فیلم توضیح داد: ما سانسور داشتیم ولی نه درباره حجاب و محتوای ضد انقلاب. یک نهادی به اسم پدافند غیر عامل بخش اول فیلمنامه بنده را که درباره اصل بحران آب و آلودگی آب در شهر حلب است سانسور کرد و گفت که نسبت به دشمنان ما بدآموزی دارد و آنها این کار را یاد می‌گیرند. خیلی از پلان‌های بسیار جدی و افتتاحیه ما به خاطر همین موضوع سانسور شد.

حاجتمند در پایان درباره اکران دیر هنگام «مدیترانه» که تولید سال ۹۷ است، گفت: یک قانون نانوشته‌ای در گروه اکرانی‌ها و پخش‌کننده‌ها وجود دارد که بر مبنای آن به شما فرصت اکران داده می‌شود. به این صورت که فیلم‌های غیر کمدی که سوپراستار ندارد نمی‌فروشد و اگر مدافع حرم هم باشد یقینا نمی‌فروشد. به این ترتیب ندید از کار ما خطا گرفتند و دو سه سال گرفتار این موضوع بودیم. پس از آن نیز کرونا آمد و مشکل مضاعف شد. در واقع تحولی که در حوزه هنری رخ داد و جوان‌هایی که در حوزه هنری مدیریت گرفتند، کمک کردند و اکران فیلم اتفاق افتاد که از این بابت خدا را شاکرم و از این دوستان سپاسگزارم.