آموزش هنری و استانداردهای امروزی آن
یکی از مباحث مهم و پیچیده در هنرهای تجسمی، بحث آموزش طراحی و نقاشی است. آموزش هنر نقاشی و طراحی از زمانهای خیلی دور در بین نسل بشر رایج بوده و انسانها به تعلیم و تربیت در این رشته میپرداختند. در دوران رنسانس هنرمندان بزرگ و صاحب نام، در کارگاههای هنری خود و در کنار تولید آثار، به تعلیم و رواج فنون هنری خود نیز میپرداختند و کارگاههای ایشان به نوعی آموزشگاه نیز به حساب می آمده است.
هنرا‌م‌روز:این روال، امروزه با تغییراتی که در طول زمان به خود گرفته است، همچنان پا برجاست و آموزشگاههای هنری، به ایفای نقش خود در پرورش و تربیت هنرمندان جوامع، ادامه میدهند. امروزه، تنوع و تعدد این آموزشگاهها به حدی است که حتی ممکن است فرد هنرجو را در انتخاب و گزینش یک آموزشگاه مناسب، دچار سر درگمی نماید.
یک آموزشگاه نقاشی خوب و مناسب می بایست فاکتورها و استانداردهای مناسبی به جهت فراگیری درست داشته باشد. در غیر این صورت، صرف وقت و هزینه بیهوده را در پی خواهد داشت. از فضای مناسب آموزشی گرفته تا تجربه و تبحر اساتیدی که به کار آموزش هنرجو می پردازند را می توان در زمره نکات کلیدی مورد توجه در انتخاب یک آموزشگاه خوب به حساب آورد. رعایت استاندارد تعداد هنرجویان در هر کلاس، یکی از این نکات است. تعدد زیاد هنرجو در هر کلاس، به کیفیت کار لطمه وارد می نماید. آموزش هنری، که کاری عملی میباشد با تدریس سایر رشته هایی که حالت غیر عملی و تئوریک دارند، متفاوت می باشد. خصوصا در رشته هایی مانند نقاشی و طراحی، مدرس هنر می بایست برای تک تک هنرجویان زمان جداگانه در نظر گرفته و در حین کار با هر یک از آنها تمرکز و انرژی کافی داشته باشد. از طرف دیگر مدرس هنر می باید در تکنیک های مختلف دارای تجربه بوده و بتواند خواسته های هنر جو را در سطح قابل قبولی برآورده نماید. زیرا هر هنرجو با هدف و رویکرد متفاوت در کلاسهای هنر حاضر می شود. ممکن است برخی از هنرجویان از دنیای آکادمیک هنر و دانشگاه ها و با انگیزه حرفه ای گری، پای به آموزشگاه گذاشته باشند و برخی دیگر صرفا به منظور یادگیری شخصی وارد حوزه یادگیری شوند. مسلما رویکرد این دو قشر تا حد زیادی از هم متفاوت است. مدرس می بایست توانایی برآورده کردن خواسته هر دو این گروهها و یا سایر گروهای دیگر را داشته باشد.
یک کلاس طراحی در مدرسه هنرهای زیبای پاریس: اکول ده بوزار
فضای آموزش نیز یکی دیگر از نکات کلیدی می باشد. محیطی که در آن قرار است آموزش طراحی و نقاشی برگزار شود باید از استانداردهای قابل قبول برخوردار باشد. در یک محیط آموزش طراحی و نقاشی، مسئله نور و نورپردازی، و مناسب بودن شرایط نوری، بسیار مهم مینماید. زیرا اساسا نور پردازی تاثیر مستقیم در کیفیت آموزش دارد. برای مثال در یک کلاس رنگ، نور پردازی محیط می بایست از لحاظ گرمی و سردی حالت تعادل داشته باشد .در غیر این صورت هنرجویان و حتی استاد ممکن است دچار اشتباه در تشخیص رنگها و رنگ سازی شوند. مورد بعدی پرهیز از داشتن سایه افتان (مانند افتادن سایه خود هنرمند بروی کار و هنگام کار کردن) در محیط است زیرا وجود سایه افتان منجر به خطای دید شده، و تاثیر نامناسب را بر کیفیت آموزش خواهد داشت. شاید هنگام خواندن این مقاله این نکته به ذهن شما خطور کند که این مطالب زیاده از حد جزئی نگرانه و یا سخت گیرانه است. اما فقط زمانی به عمق این مشکل پی خواهید برد که مجبور به نقاشی و یا طراحی کردن در یک محیط با نور نامناسب شوید! مورد دیگر در مورد فضا فراهم بودن امکانات آموزشی مناسب و ابزاری است که مورد نیاز آموزش برای هنرجویان است (مدلهای لازم و با تنوع زیاد و در خور هر مبحث آموزشی، فضای مناسب برای چیدن مدل و ...). و مورد آخر فضای کافی برای فعالیت و کار برای هنرجویان می باشد.
مورد بعدی خروجی کارهای عملی آموزشگاه می باشد که باید قبل از انتخاب آموزشگاه بررسی شود. این خروجی به دو دسته عمده تقسیم می شود. دسته اول نمونه کارهای خود استاد است. شما به عنوان یک هنرجو باید بدانید که قرار است تحت تعلیم چه نوع هنرمندی قرار بگیرید. شما می بایست اطلاعاتی در مورد گرایش هنری فرد، سبکش و سطح تجربه و مهارت و تسلط وی به دست آورید. یکی از بهترین راههای به دست آوردن این اطلاعات، دیدن آثار خود مدرس می باشد. دیدن نمونه کارهای استاد راه کار خوبی است اما باید به یک نکته مهم دیگر نیز توجه کنید! شما قرار است در یک کلاس عملی شرکت کنید، مدرس این درس باید برای شما کار کند! به بیان دیگر تدریس نقاشی و طراحی جزو رشته هایی به حساب نمی آید که صرفا در حوزه توضیحات تئوری به نتیجه برسد. قطعا اطلاعات تئوری نیز کاربرد داشته و ضروری است، اما استاد می بایست با کار عملی در کنار کار تئوری یک تدریس مناسب و با کیفیت را ارائه دهد. پس این هم مهم است که مطمئن شوید استاد به کار هنرجویان در هر کلاس رسیدگی مینماید و بصورت عملی ایرادهای ایشان را برطرف مینماید.
دومین دسته خروجی کارهای هنرجویان آموزشگاه است. طبیعتاً نمونه کارهای هنرجویان نتیجه فعالیت آموزشگاه است و شما می توانید با دیدن این آثار به کیفیت تدریس پی ببرید. کیفیت آثار هنرجویان (و البته با در نظر گرفتن هنرجویی بودن آثار)، بیانگر میزان موفیت آمیز بودن نحوه تدریس میباشد.
مساله بعدی تجربه خود استاد است، سابقه تدریس استاد نقشی کلیدی دارد. طبیعتاً شخصی که سالها در حوزه تدریس فعالیت کرده تجربیات زیادی را اندوخته و می تواند کمک بزرگی به یادگیری شما بنماید. از طرف دیگر مراکز هنری ای که مدرس، سابقه فعالیت در آنها را داشته نیز می تواند فاکتور مهمی باشد. برای مثال یک مدرس دانشگاه و یا استادی که تجربه تدریس در دانشگاه را دارد نسبت به شخصی که این تجربه را نداشته ارجحیت دارد. زیرا در محیط دانشگاه تعدد افراد زیادی وجود دارد و استاد با انواع مختلف استعدادها و هنرجویان روبرو شده و تجربیات ارزشمندی را به دست آورده است.
و نکته آخر صبر و حوصله استاد و مدت زمانی است که برای هنرجو صرف می کند. ممکن است که یک فرد بی حوصله و شاید کمی هم عصبی یک نقاش یا یک هنرمند خوب باشد و در فعالیتهای هنری نیز بسیار خوب عمل کند. اما مطمئنا این فرد استاد خوبی نخواهد بود. یک مدرس خوب هنر می بایست با صبر و حوصله با هنرجو ارتباط گرفته و با همراهی وی او را به موفقیت برساند.
در پایان باید گفت که مقوله آموزش هنر خود یک شاخه تخصصی بوده که از دیر باز هنرمندان و اساتید بزرگ به تحقیق و ابداع انواع شیوه های آموزشی برای این رشته پیچیده پرداخته اند. از آکادمی های بزرگ و قدیمی در سراسر دنیا گرفته تا اساتید بزرگی مانند لئوناردو و تیسین در این حوزه تلاش و فعالیت کرده اند.