آجرهای لعابدار دزدیده شده از سوئیس به ایران بازگشتند

هنرام‌‍روز: قدمت این اجرهای لعاب دار و دیدنی به ۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. این اجرها با طرحهایی چون شیرها و گاوهای بالدار، سر انسان، پرندگان شکاری، گوزنها، گل‌‍ها و دیگر طرحهای هندسی در یکی از سایتهای مهم باستان شناسی ایران واقع در شمال شهر بوکان و نزدیک مرز عراق در پی شخم زدن یک کشاورز پیدا شده و به صورت غیر قانونی از ایران خارج و به سوئیس برده شدند.

در دهه ۱۹۷۰ یک کشاورز در پی شخم زدن زمین در  تپه قلایچی آجری تزئین شده پیدا کرد که احتمالا متعلق به تالاری در این منطقه بود. این کشف منجر به حفاری‌‍هایی غیر قانونی در این منطقه شد که برخی از انها با بولدوزر انجام شد و مخرب بودند. سرانجام در سال ۱۹۸۵ یک حفاری رسمی در این منطقه انجام شد اما به دلیل همزمانی با جنگ ایران و عراق متوقف شد. بعد از ان دوباره در سال ۱۹۹۹ حفاری رسمی دیگری در منطقه انجام گرفت اما فقط قطعات کوچکی از این اجرهای لعابدار پیدا شد. 

اما ماجرای پیدا شدن اجرها در سوئیس چه بود

در سال ۱۹۹۱ ، یک فروشنده آثار باستانی ایرانی در سوئیس با جان کورتیس مسئول موزه بریتانیا بخش خاورمیانه در آن زمان، برای فروش مجموعه ای از آجرهای تپه قلایچی تماس گرفت. کورتیس برای بازدید از این مجموعه به انباری کیاسو در نزدیکی مرز ایتالیا سفر کرد و به محض دیدن اجرها به فروشنده هشدار داد که ممکن است آجرها به صورت غیرقانونی از ایران خارج شده باشند و باید به این کشور بازگردانده شوند که البته توصیه های او نادیده گرفته شد.

به نظر می‌‍رسد صاحب انبار برای فروش اجرها با مشکل مواجه شد و انها تا سال ۲۰۰۸ در این انبار باقی ماندند و در نهایت صاحب اصلی انبار به دلیل عدم پرداخت اجاره اقدامی قانونی انجام داد. بعد از توقیف انبار اجرها پیدا شدند و پلیس سوئیس و کورتیس برای بازگرداندن انها با موزه ملی ایران تماس گرفتند.  

کورتیس که امروز از مدیران بنیاد میراث ایران است، می‌گوید پیدا شدن آجرهای لعابدار نقشی اساسی و انکارناپذیر در شناسایی ارزش و اهمیت تمدن مانایی در بوکان داشته است و اگر شخم زدن کشاورز بوکانی در میانه‌های دهه ۱۹۷۰ نبود، شاید هرگز کسی نمی‌دانست در آن منطقه استان آذربایجان غربی در ۲۷۰۰ سال پیش چنین تمدنی با هنرمندانی ماهر وجود داشت.

منبع آرت نیوز پیپر