زادروز جت لی
لیلیان جیه (به چینی: 李连杰، به پینیین: Li Lianjie) (زادهٔ ۲۶ آوریل ۱۹۶۳) که بیشتر با نام هنری جت لی شناخته میشود، هنرپیشه، تهیهکننده و رزمیکار سابق چینی در رشته ووشو است.
به گزارش هنر امروز، جت لی در سن ۱۶ سالگی اولین فیلم خود را به نام معبد شائولین بازی کرد و به شهرت زیادی در چین دست یافت. او بسوی آمریکا رفت و در سال ۱۹۸۸ در فیلم مبارزه اژدها به ایفای نقش پرداخت.
اما این فیلم با شکست روبرو شد و تماشاچی زیادی پیدا نکرد. اما لی درکار خود شکست نخورد و به کمک تهیهکننده و کارگردانی به نام تسوی هارک در سال ۱۹۸۹ فیلمی به نام استاد را ساخته اما آن را در سال ۱۹۹۲ به نمایش درآورد. تسوی میخواست جت را به یک ستاره جهانی تبدیل کند. او توانست جت را به هنگ کنگ بازگرداند و در این زمان فیلم روزی روزگاری در چین را در سال ۱۹۹۱ و همچنین شمشیرزن ۲ را در سال ۱۹۹۳ ساخت و در ادامه لی با انتخاب فیلم آخرین قهرمان در چین در سال ۱۹۹۳ و بازی در ان مردم را به تعجب واداشت.
در سال ۱۹۹۴ جت به همراه " یوئن وو پینگ " کارگردان در حال ترقی و گوردون چان تصمیم به بازسازی فلسفه بروس لی و ساختن فیلمی مانند فیلم مشتهای خشم گرفتند. جت در ابتدا برای بازی در این فیلم کمی تردید داشت. اما " جت و یوئن و چان " بهدقت کار کردند و بسیار راضی بودند که هم فیلمی برای ادامه سبک بروس لی و هم اینکه یک فیلم اصیل چینی را میسازند و هم اینکه سبک جدیدی در فیلمسازی ارائه میدهند و آن استفاده از بند (سبکی که در ان بنظر بیننده میرسد که بازیگر میتواند پرشهای بزرگ ویا حرکات سریع انجام دهد در حالی که این کارها بوسیله بند انجام میشود وبعد بوسیله جلوههای ویژه تصویری این بندها حذف میشود) است. البته جت با این سبک آشنایی داشت (در فیلم روزی روزگاری درچین از این سبک استفاده کرده بود) و بهخوبی توانست این نقش را ایفا کند و نتیجه این تلاشها رسیدن به موفقیت بسیار بزرگ و ساخته شدن فیلم " مشت افسانه " بود.
جت بار دیگر به همکاری با تسوی هارک پرداخت و سال ۱۹۹۶ در فیلم " ماسک سیاه " به ایفای نقش پرداخت. در سال ۱۹۹۷ دوباره پای خود را در کفش " وانگ فی هونگ " (یکی از اسطورههای چین) کرد و به ایفای نقش در یکی دیگر از سری فیلمهای اصیل چینی به نام " روزی روزگاری در چین و آمریکا " پرداخت.
- در سال ۱۹۹۸ " جت لی " اولین کار هالیوودی خود را در کنار بازیگر و کارگردان آمریکایی مل گیبسون انجام داد و در فیلم اسلحه مرگبار ۴ به ایفای نقش پرداخت اما این فیلم از نظر تجاری شکست خورد ولی این فیلم به معرفی جت به دنیای سینما کمک کرد. در سال ۱۹۹۹ بازی در فیلم " ماتریکس " به " جت پیشنهاد شد که او به دلیل مشکلی (به گفته خود او:به همسرم قول داده بودم که اگر باردار شدی کارم را یکسال رها میکنم تا بچه به دنیا بیاید) که برای او پیشآمد بازی در این فیلم را رد کرد.
" جت لی " در سال ۲۰۰۰ در فیلم رومئو باید بمیرد به کارگردانی آندری بارتکویاک دومین اثر خود را در آمریکا بازی کرد و این فیلم به موفقیت دست یافت و باعث شد به معروفیت " جت " در آمریکا افزوده شود.
در سال ۲۰۰۱ در فیلم بوسه اژدها در نقش یک گارد ویژه در پی وقوع جنایتی هولناک و ماجرای قتل رئیس خود وارد صحنه میشود و مبارزات فوقالعادهای را از خود به نمایش میگذارد.
در سال ۲۰۰۱ جت در فیلم دیگری به نام یکهتاز بازی کرد که یک فیلم تخیلی با هنرهای رزمی سنتی است که جت در دو نقش منفی و مثبت فیلم بازی میکند.
در سال ۲۰۰۲ در فیلم قهرمان بازی کرد و ساخت این فیلم باعث شد جت از گروه آمریکایی خود جدا شود و به چین بازگردد. فیلمبرداری این فیلم یک سال به طول انجامید. این فیلم سرشار از صحنههای مبارزه با شمشیر است و جت لی در لباس چینی به اصالت واقعی خود در میآید. در سال ۲۰۰۳ جت دوباره به آمریکا بازگشت و در فیلم زاده برای مرگ به کارگردانی آندری بارتکویاک یکی از بهترین بازیهای خود را ارائه کرد. در این فیلم قدرت و زیبایی هنرهای رزمی با داستان قوی و صحنههای چشمگیر فیلم ترکیب شدهاند و به گفته تهیهکننده فیلم: مبارزههای فیلمبرداری شده قبلاً هرگز در هیچ فیلم دیگری به چشم نخوردهاست.
در سال ۲۰۰۵ در فیلم رهاشده در کنار مورگان فریمن بازی کرد و در سال ۲۰۰۶ در فیلم بیباک بازی کرد و سپس از دنیای بازیگری خداحافظی کرد ولی خیلی زود پشیمان شد و در سال ۲۰۰۷ در فیلم "جنگ سالاران بازی کرد و برای دومین بار با جیسون استاتهام در فیلم جنگ همبازی شد.
در سال ۲۰۰۸ در فیلم پادشاهی ممنوعه با جکی چان همبازی شد و در قسمت سوم سری فیلم مومیایی در نقش منفی ظاهر شد.
در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ در فیلمهای «تأسیس جمهوری» و «اقیانوس بهشت» بازی کاملاً متفاوتی ارائه کرد و تواناییهایش در فیلمهای درام به چالش کشید. همچنین به همراه بزرگان سینمای اکشن در فیلم «بیمصرفها» حضور یافت. در سال ۲۰۱۲ در قسمت دوم این فیلم نیز حضوری کوتاه داشت. در سال ۲۰۱۳ در فیلم علائم خشم حضوری مکمل داشت. در سال ۲۰۱۴ در فیلم بیمصرفها ۳ حضوری کوتاه داشت.
آثار مهم:
دکتروای
روزی روزگاری در چین
روزی روزگاری در چین و آمریکا
استاد
مشت افسانهای
ماسک سیاه
قاتل حرفهای
اسلحه مرگبار ۴
یکهتاز (بیهمتا)
بوسهٔ اژدها
قهرمان
رهاشده
بیباک
جنگسالاران
جنگ
پادشاهی ممنوعه
مومیایی: مقبرهٔ امپراتور اژدها
اقیانوس بهشت
بیمصرفها
علائم خشم
بیماری
جت لی گفتهاست که سال ۲۰۱۰ تشخیص داده که به بیماری تیروئید دچار شده و بیماری خود را با قرص کنترل کرد اما اکنون ظاهراً بیماریاش دوباره برگشته است. او همچنین گفتهاست که غده تیروئیدش پرکار است اما او برای مبارزه با این بیماری مصمم است. «من فقط یک آدم معمولی هستم، من «وونگ فی هونگ» نیستم، «هو یوان جیا» نیستم (قهرمانهای کنگ فویی که او نقش آنها را بازی کرده) من شکست ناپذیر نیستم. من یکی مثل شما هستم. من درد میکشم، اما رنج نمیبرم. من خوشحالم». لی اعتراف کرده که بعضی اوقات او مطمئن نیست که کار را ادامه دهد.
در حال حاضر جت لی به شدت بیمار است، شاید تنها در صندلی چرخدار در آینده، او یک بار گفت که او نزدیک به مرگ است. بهتازگی گزارش شدهاست که جت لی غالباً در فعالیتهای خود در چین شرکت میکند، اظهار داشت که میخواهد دوباره به ملت چین ملحق شود.
جوایز
جایزهٔ فیلم هنگ کنگ: بهترین بازیگر فیلم فرماندهان جنگ، ۲۰۰۷
جایزهٔ انجمن نقد فیلم هنگ کنگ: بهترین بازیگر فیلم بیباک، ۲۰۰۶
جایزهٔ اسب طلایی: جایزهٔ ویژهٔ ۱۹۹۵