تلخ و شیرین‌های عرصه موسیقی در سال ۹۸
کمتر از یک هفته تا پایان سال ۱۳۹۸ باقی است. امسال اتفاق‌های تلخ و شیرینی در حوزه فرهنگ و هنر رخ داد که از این بین ۱۰ موضوع مهم عرصه موسیقی را مرور می‌کنیم.
هنر ام‌روز-فاطمه اسماعیلی: امسال عرصه موسیقی با اتفاقات مختلفی مواجه بود که از دریافت جایزه‌های جهانی هنرمندان ایرانی تا اعتراضات گسترده آنان در مواجهه با مشکلات امسال کشور را دربر می‌گرفت.
۱- دوم خردادماه ۹۸خبر رسید که به دستور قوه قضائیه صفحه اینستاگرام سه نوازنده خیابانی را به دلیل انتشار محتوای مجرمانه مسدود کرده‌اند. نغمه مرادآبادی (نوازنده تار و تنبک) در اینستاگرام ۱۱۳ هزار دنبال‌کننده، آسو کهزادی (نوازنده ویلن) ۲۳ هزار و مهرداد مهدی (نوازنده آکاردئون) ۴۰ هزار دنبال‌کننده داشتند.
این سه نوازنده پیش از این به صورت قانونی فعالیت‌های موسیقایی متفاوتی انجام داده بودند و حتی مهرداد مهدی و آسو کهزادی آلبوم مشترکی به نام درنادئون منتشر کرده بودند. اما صفحات آن‌ها که به خاطر اجراهای خیابانی و خانگی و ارتباط مستقیم و صمیمی با مردم، محبوب شده بود، تاکنون مسدود باقی مانده است و دیگر این نوازندگان مجوز اجرای خیابانی ندارند و همچنان مسئله این شکل از ارائه موسیقی در ایران حل نشده باقی مانده است.
۲- بهنام صفوی خواننده جوان پاپ ۲۳ اردیبهشت ۹۸ در اصفهان درگذشت. او که از سال ۹۲ دچار ضایعه مغزی شده بود، با پیشرفت این بیماری در سال ۹۴ مجبور به عمل جراحی سختی شد. وضعیت جسمانی صفوی بعد از عمل در ایران بسیار بهتر شده بود و حتی آلبوم جدید خودش به نام (معجزه) را هم منتشر و کنسرت‌های متعددی برگزار کرد. ولی در سال 96 دوباره بیماری او تشدید شد و این بار برای درمان به آلمان سفر کرد.
بهنام صفوی بعد از عمل جراحی خود در آلمان به ایران بازگشت و دوره‌های شیمی درمانی و پرتودرمانی و روند ادامه درمان خود را انجام می‌داد اما در سن ۳۶ سالگی در شهر اصفهان دار فانی را وداع گفت.
۳- کیهان کلهر نوازنده کمانچه پنجم آبان ماه 98 جایزه هنرمند سال ۲۰۱۹ یعنی جایزه جهانی وومکس را از فستیوال جهانی موسیقی در کشور فنلاند دریافت کرد. او قبلا در سال ۲۰۱۷ به همراه گروه راه ابریشم جایزه گرمی را دریافت کرده بود.
جایزه وومکس که به عنوان جایزه ورلدموزیک اکسپو شناخته می‌شود معتبرترین جایزه جهان است که برای شاخه ورلد موزیک در سال ۱۹۹۹تاسیس شده است.
۴- دوتار ایرانی آذرماه ۹۸ در چهاردهمین اجلاس کمیته میراث ناملموس بشری در کلمبیا ثبت جهانی شد و در فهرست میراث جهانی قرار گرفت. ایران پیش از این، پرونده ردیف موسیقی‌های ایرانی، موسیقی بخشی‌های خراسان و هنر ساختن و نواختن کمانچه را در حوزه موسیقی، در فهرست میراث ناملموس جهانی ثبت کرده بود.
دوتار یکی از مهم‌ترین سازهای زهی- زخمه‌ای فولکلوریک جوامع محلی روستایی و شهری ایران است و به‌شکل یک کاسه از جنس چوب توت و دسته‌ای بلند از جنس چوب زردآلو یا گردو ساخته می‌شود.
۵- علیرضا قربانی دی ماه ۹۸ برای خواندن قطعه«رویا» از آلبوم صداها و پل‌ها به آهنگسازی احسان مطوری برنده جایزه آکادمیا ۲۰۱۹ شد. این اثر از بین ۱۵۰۰ قطعه در همین سبک و در تمام بخش‌های مدنظر از جمله آهنگسازی، تنظیم و آواز به عنوان بهترین اثر بخش موسیقی جهانی شناخته شد.
قطعه «رویا» با نام لاتین «ال‌سوینیو» پیش‌تر نیز در «Global Music Awards» موفق به کسب عنوان شده است.
۶- سوم بهمن ماه 98 کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری منوچهر صهبایی در حالی در تالار وحدت تهران برگزار شد که حواشی زیادی حول موضوع سفر شهرداد روحانی رهبر دائم ارکستر سمفونیک به خارج از کشور ایجاد شد.
منوچهر صهبایی رهبر مهمان ارکستر سمفونیک تهران، قبل از شروع کنسرت گفته بود: من به هیچ عنوان قرار نبود که در این کنسرت ارکستر سمفونیک تهران، به عنوان رهبر حضور داشته باشم اما گویا رهبر ارکستر سمفونیک تهران به دلیل مشکلاتی که به وجود آمده بود، دو هفته پیش بدون اینکه با مسئولان بنیاد رودکی صحبتی کرده باشد، از ایران فرار کرده است! بنابراین اگر چیز دیگری همچون دلایل پزشکی و از این دست مسائل نوشته‌اند من قبول ندارم.
پس از این صحبت نوازندگان ارکستر و مردم اعتراض هایی کردند و پس از جدل‌های فراوان بخش دوم ارکستر بدون صهبایی برگزار شد و دو قطعه دیگر نواخته شد.
۷- پس از سانحه تلخ سرنگونی هواپیمای اوکراینی در دی ماه ۹۸ تعدادی از هنرمندان و خوانندگان کنسرت‌های خود را برای همدردی با خانواده‌ها و مردم عزادار لغو کردند و اعتراض خود را به این وضعیت اعلام کردند. از جمله علیرضا عصار، علیرضا قربانی، شهرام ناظری، رحیم شهریاری و حسین پیرنیا برنامه‌های خود را لغو کردند.
۸- سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر با حاشیه‌هایی همراه بود. پس از اتفاق‌های تلخی که در کشور پیش آمد، از اعتراض‌های آبان ماه تا سقوط هواپیمای ایرانی تعدادی از هنرمندان در عرصه تئاتر، موسیقی و سینما برای نشان دادن ناراحتی و اعتراض خود خبر از تحریم جشنواره فجر امسال و عدم حضور در این دوره دادند.
کیوان ساکت وازنده و آهنگساز، علیرضا قربانی و علیرضا عصار خواننده و گروه ارکستر آرکو از هنرمندانی بودند که از جشنواره موسقی فجر کناره گیری کردند. با این حال پس از حواشی بسیار جشنواره موسیقی فجر برگزار شد.
۹- محمدرضا شجریان استاد آواز ایران اوایل بهمن ماه بود که در بیمارستان جم بستری شد و حال مساعدی نداشت. شجریان حدود ۱۵ سال است که به سرطان کلیه مبتلاست و از سال ۹۵ وضعیت جسمانی او رو به وخامت می‌رود.
پس از بستری شدن شجریان حاشیه های زیادی به وجود آمد مبنی بر اینکه او فوت کرده است اما کادر پزشکی و خانواده‌اش این شایعه را تکذیب کردند. حتی عده ای از هواداران شجریان جلوی بیمارستان جم تجمع کردند و همایون و دختر محمدرضا شجریان مجبور شدند که به میان مردم بیایند و توضیحی درباره وضعیت سلامت پدرشان بدهند.
دیروز بیمارستان جم اعلام کرد که وضعیت شجریان بهتر شده است و با نظر پزشکان آماده ترخیص و پیگیری ادامه درمان در منزل زیر نظر پزشکان معالج هستند.
۱۰- نزدیک به یک ماه می‌شود که ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا کرده است و این مسئله باعث تغییرات و مشکلات فراوانی در حوزه فرهنگ و هنر شده است. کنسرت‌های موسیقی در تمامی شهرها به علت عدم تجمع تا اطلاع ثانوی لغو شده‌اند و مشخص نیست این وضعیت تعطیلی تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند. علاوه بر ضرر مالی فراوانی که به سالن داران، هنرمندان و مشاغل خرد وابسته می‌خورد، سایت های فروش بلیت نیز با مشکل عودت دادن پول خریداران بلیت‌ها مواجه هستند. در این برخی از خوانندگان برای بهبود فضای روانی جامعه در صفحات شخصی خود در اینستاگرام کنسرت‌های مجازی برگزار کردند.