چرا بچه ها گالری گردی را دوست دارند؟
شاید شما هم عکسهایی از بازدیدهای گروهی کودکان و نوجوان از گالریهای تهران را دیده باشید. «مژده اتراک» هنرمند و تسهیلگر هنر کودک در موسسه پژوهشی کودکان دنیا هنرجویانش را به بازدید از نمایشگاههای هنری شهر تهران میبرد. این مطلب با همکاری خانم اتراک درباره تجربه بازدید بچهها از آثار هنری آماده شده. شاید بسیاری از افراد اطلاع ندارند که بازدید از گالریها برای عموم آزاد است و هیچ هزینهای ندارد. امیدواریم بعد از خواندن این پست اگر مادر و پدر و یا معلم هستید و به هر طریقی با بچهها ارتباط دارید همراه انها را به تماشای آثار هنری در گالریها بروید.
هنرامروز:
تسهیلگر کیست؟
در رویکر آموزشی انسانگرا (رویکر موسسه پژوهش کودکان دنیا)، تسهیلگر جایگزین معلم شده. در سیستم شاگرد و استادی نگاهی از بالا به دانش اموز یا هنرجو وجود دارد در حالی که تسهیلگر در کنار و همراه انهاست و توصیه و راهنماییهای او امری و دستوری نیست. تسهیلگر هنر در مسیر اموزش همراه هنراموز است تا مسیر را هموار و ساده کند.
در کلاسهای هنر و پژوهش هنر چه اتفاقی میافتد؟
هنراموزان در این کلاسها تنها نقاشی نمیکشند بلکه در راه یادگیری هنر بر اساس نیازشان متریال و تکنیک را انتخاب میکنند. (درست مثل هنر معاصر)
مواجهه با اثر هنری واقعی چه تاثیری روی هنراموزان دارد؟
مواجهه با آثار هنری واقعی برای بچهها تاثیرگذارتر از تماشای عکس انهاست. این تاثیر در نمایشگاههای حجم، چیدمان، آثار هنری در ابعاد بزرگ و نمایشگاههایی که آثار تعاملی در انها وجود دارد و فضای نمایش با موسیقی و یا صداهای مربوط به اثر همراه است بیشتر و بهتر هم میشود.
زمانی که بچهها تصاویری از آثار مشهور و شناخته شده را میبینند هنرمند را ادمی متفاوت و دور از خودشان تصور میکنند. اما بازدید از آثار هنری آن هم از نزدیک و ملاقات با هنرمند اعتماد به نفس هنرآموزان را بالا میبرد و توانایی اینکه میتوانند هنرمندی موفق باشند را در خود احساس میکنند. اغلب اوقات نمایشگاههایی را انتخاب میکنم که آثار انها تکنیک پیچیدهای ندارند. بچهها در مواجهه با این آثار میگویند خب من هم میتوانم این را بکشم و من هم دقیقا همین را میخواهم. دوست دارم که متوجه شوند که میتوانند.
دیدن ابعاد واقعی آثار و تاثیر آن روی هنراموزان
گاهی یک اثر آنقدر بزرگ است که گویی می خواهد ما را ببلعد و گاهی یک نقاشی انقدر کوچک است که باید برای دیدنش به آن نزدیک شویم و دقت کنیم. اینها نکاتی مهم درباره آثار هنری هستند که با دیدن تصویر آثار مشخص نمیشوند و میتوانند در شیوه انتخاب و خلاقیت بچههاا تاثیر مثبتی داشته باشند.
رنگ اصلی آثار و تاثیری که روی فضا دارد هم در عکسها معلوم نیست. در بعضی از کارهای هنری روح هنرمندان را احساس میکنیم مثل کارهای ابراهیم فرجی. این احساس هم هیچوقت با دیدن تصویر منتقل نمی شود.
شناخت هنر معاصر و آشنایی با اتفاقات روز در هنر
مواجهه هنراموزان با هنر معاصر و اتفاقاتی که در هنر در جریان است مهم است. معمولا در کلاسهای اموزشی چه کلاسهای آزاد و چه هنرستانها و مدارس و دانشگاهها هنر مدرن و کلاسیک اموزش داده میشود که با دنیای امروز فاصله زیادی دارد. والدین و معلمهای این بچهها هم بیشتر با همین هنر مدرن و کلاسیک اشنا هستند و شاید مدرن ترین هنرمندانی که اکثرشان میشناسند ونگوگ و پیکاسو باشند.
همین موضوع توقع خانواده ها را نسبت به کلاس هنر تغییر میدهد که چرا بچه نمیتواند مثل هنرمندان کلاسیک نقاشی کند.
عموما با همراهی خانواده ها به بازدید از نمایشگاه میرویم . در بین هنرمندان معاصر ساختار شکنی بیشتر شده و طرز فکرشان تغییر کرده و همین تغییر روی طرز فکر و برداشت هنراموزان و خانواده ها هم تاثیر دارد. می توان از چهارچوبهای معمول خارج شد و امکانات جدیدی را تجربه کرد.
گالری ها از برنامه بازدید بچه ها استقبال می کنند. گالری گردی می تواند به سرگرمی و عادتی فراگیر تبدیل شود.
این روزها به واسطه اخبار و اطلاعات و شبکههای اجتماعی گالری گردی نسبت به گذشته شناختهشده تر است اما خوب است که گالری گردی برای همه افراد به یک عادت تبدیل شود. استقبال گالریها و هنرمندان از بازدید بچهها خیلی خوب بود.
بچهها دوست دارند کارها از نزدیک تماشا کنند یا به انها دست بزنند گاهی هم با وجود تذکرهای من آثار را به ارامی و یواشکی لمس میکنند. نمایشگاههای تعاملی مثل نمایشگاه محسن وزیری مقدم را هم بیشتر دوست دارند.
خوب است که اگر تسهیل گر یا معلم هنر هستید و یا به هر شیوه ای با بچه ها ارتباط دارید به انها پیشنهاد بدهید که با خانوادههایشان به گالریها بروند. احتمالا بسیاری از خانوادهها خبر ندارد که در گالری ها به روی همه باز است. بازدید از نمایشگاهها فرصتی برای درک تفاوتها بین هنرمندان و افراد است.
نمیتوان هنر را از زندگی جدا کرد
قرار نیست که همه هنرمند شوند اما نمیتوان هنر را از زندگی جدا کرد. شناخت فرم و رنگ و بالا بردن سواد بصری برای همه افراد با تمام مشاغل مفید است. میتوان از این اطلاعات برای کارهایی چون چیدمان خانه، انتخاب لباس و ... استفاده کنند و برخورد خلاقانهتری با هر اتفاقی داشته باشند. اما مهمترین کاربرد هنر خاصیت درمانی آن است. بسیاری از هنرمندان هم از این بخش از هنر برای شناخت خود، التیام زخمها و تخلیه احساسات و درمان بخشهای ناخوشایند بهره بردند. اگر بچهها در کودکی با هنر و کارکرد درمانی ان آشنا شوند، میتوانند در آینده هم از ان کمک بگیرند. راه حلی که همیشه همراهشان است. بچهها در کلاس هنر خشم و هیجان خود را تخلیه میکنند و بعد درباره کارشان حرف میزنند. در این روند نتیجه اهمیت ندارد بلکه خود اتفاق و مسیر مهم است که البته نتیجه هم اکثرا خوب است.