عقلانیت شک!
در زمانهای که نهادهای قدرت و مراجع سیطره بر افکار عموم، همگان را به اعتماد و یقین نسبت به حکم و گفتار خویش فرامیخوانند، ''باربارا کروگر'' از شک و ناباوری سخن میگوید و آن را مصداق عقلانیت میخواند. چیدمان ''باور + تردید'' از بدگمانیها و سوءظنها میگوید تا اطمینان کور و قطعیت متعصبانه را به چالش بکشد. این عبارت به روی دیوار با حروف بزرگ سفید رنگ به ارتفاع ۳متر به روی زمینه قرمز درج شده تا با استفاده از نیروی تاثیرگذار کلمه، ذهن مخاطب را عمیقاً درگیر سازد. بر روی دیوارهای مجاور و سراسر کف زمین، انبوه جملاتی کوتاه و چالشی مبنای اعتقاد یا شک را به پرسش میکشند: چه کسی سخن میگوید؟ چه کسی سکوت میکند؟ چه کسی فراتر از قانون است؟ چه کسی آزادی انتخاب دارد؟
به گزارش هنر امروز، کروگر در این چیدمان، همراهی باور و تردید را شرط عقل و حکمت خواند: باور + تردید = عقلانیت
برخی جملات کوتاه که این عبارت را احاطه کردهاند همانند؛ تو میخواهی، تو میخریش، تو فراموشش میکنی، به فرهنگ مصرفگرایی کنایه داشته و سیطره شبکهها قدرت بر امیال و خواستههای فرد در زندگی روزمره و تصورات عموم از انگارههایی چون پول، لذت، عشق، کنترل و مرگ را به چالش میکشند.
باربارا کروگر از ابتدای دهه ۸۰ با ترکیب عبارتهای کلامی با عکسهایی عاریتی، نوعی هنر مفهومی عکس-متنی پدید آورد تا تلقیهای ایدئولوژیک حاکم در موضوع قدرت، هویت و جنسیت را مورد پرسش قرار دهد. ازجمله؛ 'من خرید میکنم، پس هستم'، 'بدن تو میدان نبرد است' و 'ما به قهرمان دیگری نیاز نداریم'. این آثار نمونههایی مشهور از یک هنر سیاسی انتقادی پستمدرن هستند که با الهام از روشهای رایج القاء فکر و سلیقه در تبلیغات تجاری، ابتدا بصورت پوستر و بیلبورد در مکانهای عمومی و سپس به صورت چیدمانهایی از نوشتارهای چسبیده روی دیوار و کف، در گالریها و موزهها ارائه شدند.
وی در آثار و گفتارهایش پیوسته بر اهمیت شک در دنیای معاصر تاکید میورزد: ''برخی از انسانها از هرگونه تردید و شک گریزانند. مردد بودن برای آنها هراسانگیز است، همانگونه که ایمان و یقین برایشان آرامشبخش است. اما بسیاری از مصیبتهای انسانها در قرن بیستم به دست کسانی رخ داد که به باورهای ایدئولوژیک خود اعتقاد و یقین داشته و هیچ جایی برای شک قائل نبودند. دنیای آکنده از اعتماد و یقین و عاری از شک و تردید، مکانی ظالمانه و غیر قابل اصلاح خواهد بود.'' بمباران کلمات تهاجمی در چیدمانهای زبانی کروگر، یادآور اشکال پیچیده اطاعت و انقیاد و نیز کنترل و مراقبت همهجانبه در زندگی معاصر است. این کلمات همچون سلاحی ویرانگر پرسشهایی بیپروا و تردیدبرانگیز در مورد قدرت و سلطه را به ذهن مخاطب شلیک میکنند: چه کسی نگاه میکند؟ چه کسی دیده میشود؟ چه کسی مسلط است؟ چه کسی تحت سلطه است؟ چه کسی اول میمیرد؟ چه کسی آخر میخندد؟
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع آذر