سیل ویرانگر و کنسرت در کشتی نوح!
درپی زمین‌لرزه و سونامی ویرانگر ژاپن در سال ۲۰۱۱ و به‌منظور بازگشت روال عادی زندگی، احیاء امید و تقویت روحیه بازماندگان، طرحی برای یک سالن موسیقی سریع‌الاحداث و قابل جابجایی به‌اجرا درآمد. ''کشتی نوح عصر جدید'' اثر هنرمند انگلیسی ''آنیش کاپور'' فضایی موقتی شبیه بالون است که توسط آرشیتکت معروف ژاپنی ''آرتا ایسوزاکی'' در ۲۰۱۳ ساخته شد. شالوده پلاستیکی کشتی نوح یا سفینه نجات، نمونه‌ای شاخص از مجسمه سازی درون‌گرای کاپور است متکی بر جلوه‌های درونی فضا و قدرت تفکربرانگیز خلاء برخلاف تصور متعارف مجسمه که صرفا سطح بیرونی خود را نمایش می‌دهد.
به گزارش هنر ام‌روز، ایده آنیش کاپور ارجاع مفهومی به داستان مذهبی کشتی نوح است که برای مقابله با یک سونامی ناشی‌از زلزله‌ای مهیب در اقیانوس، باهدف نجات انسان‌ها و حیوانات به آب انداخته شد. از نظر شکلی طرح وی حجمی کروی با الهام از پیکر عظیم نهنگ است که سالن کنسرت را در داخل خود جای می‌دهد. او دو سال پیش‌تر مجسمه عظیمی با همین عنوان ''نهنگ'' در پاریس به نمایش گذاشت که یک فضای ژرف شکم‌گونه با جداره قرمز رنگ نیمه شفاف بود. بازدید کنندگان در درون این فضای بسته و غریب قدم زده تا ادراکی حیران از سیر در تاریکی و خلاء مشابه غار پیمایی را تجربه کنند. این ادراک شاعرانه مبتنی بر پدیدارشناسی حضور، تصوری از فضای درون شیء را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کرد که با مشاهده شیء از بیرون بکلی متفاوت بود. در هردو اثر، ایده اساسی هنر آنیش کاپور مجسمه سازی به مفهوم کشف فضاست، دربرابر ایده رایج مجسمه‌سازی به مثابه خلق شیء.
کشتی نوح عصر جدید که ابتدا برای اجرای کنسرت سالانه فستیوال لوسرن سوئیس احداث شد، براساس مجسمه بادکنکی درون فضایی ''نهنگ'' شکل گرفت تا نمونه عملکردی همان ایده باشد؛ یک توده حجمی آمیب‌گونه از خارج و یک فضای خلاء همچون سیاه چاله از داخل، ساخته شده از پوسته پلیستر با شیارهای پی‌وی‌‌سی به رنگ اسرارآمیز بنفش با الهام از نقاشی‌های تک‌رنگ مارک روتکو.
این سالن کنسرت موسیقی سیار با ظرفیت ۵۰۰ صندلی، درواقع یک کیسه هواست که سریع جمع شده و براحتی با وانت حمل می‌شود. کیسه با استفاده از تلمبه مخصوص باد شده تا صندلی و صحنه درون آن چیده و برای اجرای کنسرت آماده شود. قابلیت انتقال، مواد سبک بدون پی و ستون، این اثر کاربردی را به استعاره‌ای از نجات و امداد برای شرایط بحران مبدل ساخته. پوسته نرم این حجم بادی با کیفیتی یکدست و خالص همچون قطره آب، تاثیر مداقه‌گونه‌ای بر مخاطب می‌گذارد؛ گویی اثر بیانیه‌ای است برای تداوم زندگی و نمادی برای عبور از بحران. اما آنچه که فراتر از جنبه‌های عملکردی این حجم عظیم ۱۸ متری و کیفیت فانی دوام و بقاء آن حائز اهمیت است، جنبه یادمانی آن است بخصوص برای اشاره به موسیقی به عنوان نغمه مطبوع زندگی. احیاء نمادهای زیستن پس از فاجعه، قطعاً کم‌ارزش‌تر از بازسازی ساختمان‌ها نیست و مهم‌ترین نماد جاری زندگی موسیقی است!
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع آذر