چرا مونالیزا انقدر مشهور است

هنرام‌روز:

مونالیزا  پرتره انسان رنسانس

لئوناردو داوینچی خلق نقاشی مونالیزا را در سال ۱۵۰۳ در فلورانس آغاز کرد. احتمال دارد که مونالیزا پرتره سفارشی از یک خانواده نجیب زاده باشد. این پرتره سه رخ و با تکنیک اسفوماتوی داوینچی که برای ایجاد بافتی نرم در نقاشی و محو کردن خطوط مرزی توسط این هنرمند استفاده می‌شد با منظره خیالی پشتش هویت فیگور نقاشی و دلیل سفارش یا خلق آن را رمز آلود کرده‌است.

این نقاشی تا سال ۱۵۱۹ در کنار لئوناردو باقی ماند و بعد از مرگ داوینچی آن به مجموعه سلطنتی پادشاه فرانسیس اول رفت. این نقاشی بعدتر توسط انقلابیون فرانسه گرفته شد و حتی گفته می‌شود مدتی در اتاق خواب ناپلئون بناپارت نصب بود. اما حالا سال‌هاست به مجموعه دائمی موزه لوور پاریس تعلق دارد.  

اما داستان‌هایی که موجب شد توجه جهانی به سمت این تابلو جلب شود در ادامه و به اختصار آورده شده‌است.

مونالیزا از لوور دزدیده شد

مونالیزا در سال ۱۸۰۴ به موزه لوور رفت. در آن زمان هم بازدیدکنندگان از دیدن آن لذت می‌برند اما در مرکز توجه بازدیدکنندگان نبود. در سال ۱۹۱۱ این تابلو بدون هیچ سر و صدایی از موزه ناپدید شد. اما این دزدی مرموز بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌های جهان داشت و مونالیزا به جهانیان شناساند. بازدیدکنندگان زیادی به موزه لوور رفتند و از جای خالی این تابلو بر دیوار لوور دیدن کردند. گفته می‌شود پابلو پیکاسو و جی پی مورگان در آن زمان در بین مظنونین سرقت این تابلو مورد بازجویی پلیس قرار گرفتند. اما در نهایت مشخص شد سارق اصلی کارمند ایتالیایی موزه وینچنزو پروجیا بوده‌است. این کارمند شب را در لوور ماند و صبح زود و زمانی که کسی در موزه نبود تابلو را دزدید و تا ۲۴ ساعت کسی از سرقت خبردار نشد. او بعد از سرقت تابلو را به ایتالیا برد اما به دلیل شهرت روز افزون منالیزا بعد از سرقت فروش آن کار راحتی نبود. این سارق در هنگام فروش منالیزا دستگیر شد. البته ایتالیا به دلیل وطن پرستی از او تقدیر کرد. مونالیزا مدتی در ایتالیا به نمایش درآمد و سرانجام به خانه‌اش در لوور بازگشت.

بازنشر جنجالی هنرمند دادائیست از مونالیزا

در سال ۱۹۱۹ و چهارصدمین جشن تولد لئوناردو و زمانی که که تحلیل‌های بسیاری از کار و زندگی او توسط متفکران و نویسندگان بزرگ جهان چون زیگموند فروید در دست انتشار بود مارسال دوشان هنرمند دادا این تابلوی مجبوب را با سبیل بازتولید کرد. پخش و انتشار مونالیزا سیبیل دار مجداد توجه جهانیان را به آن جلب کرد. برخی از منتقدان حرکت دوشان را حمله به نخبگان و فرهنگ و هنر دانستند اما این بازتولید جنجالی آغازگر تقلیدها و بازتولیدهای بیشتری از این اثر توسط هنرمندان دیگر شد.

ژاکلین کندی مونالیزا را به آمریکا دعوت کرد

در پی دیدار وزیر امور فرهنگی فرانسه و بانوی اول آمریکا مونالیزا در سال ۱۹۶۳ به موزه متروپولیتن نیویرک امانت داده شد. این تبادل هنری موجب اعتراضات گسترده از طرف متخصصان هنر و عموم مردم فرانسه شد. تیم بزرگی از کارشناسان برای حمل و نگهداری مونالیزا به امریکا با یکدیگر همکاری کردند تا این تابلوی ارزشمند به سلامت سفر کند و مجددا به خانه اش بازگردد.

در طول سه هفته نمایش مونالیزا در امریکا حدودا ۵۰۰۰۰۰ برای بازدید آن به موزه متروپولیتن نیویورک رفتند.

دیدار مونالیزا و اندی وارهول

اندی وارهول هنرمند مشهور سبک پاپ آرت با مونا لیزا دیدار کرد و این تابلو و اطلاعات رسانه‌ای آن توجه این هنرمند را به خود جلب کرد. در دهه ۱۹۶۰ این هنرمند باز تولید چاپی تابلوی را آغاز کرد. این بازتولیدهای مونالیزا در کنار دیگر آثار وارهول چون قوطی‌های سوپ، پرتره مرلین مونرو و دیگرآثارش سوالات مهمی را در دامنه هنر پست مدرن ایجاد کرد و مجددا این تابلو را مورد توجه طرفداران هنر و فرهنگ قرار داد.

با وجود هزاران تصویر تکثیر شده مونا لیزا بر لیوان‌ها و دفترچه یادداشت‌های سوغات پاریس تا باز تولید آن توسط هنرمندان شهیر باز هم افراد زیادی برای دیدن این تابلو سفر می‌کنند.