دورباطل، روایتی از وضعیت هنرمندان خوزستان

اقتصادهنرآنلاین-مه‌سیما شکریان؛ موزه هنرهای معاصر اهواز به عنوان دومین موزه‌ی هنرهای معاصر بزرگ کشور (بعد از موزه‌ی تهران) در سال 1388 افتتاح شد. گنجینه این موزه 70 اثر دارد که 60 اثر آن متعلق به هنرمندان استان خوزستان و 10 اثر متعلق به هنرمندان دیگر استان‌های کشوراست. درباره اطلاعات آثار گنجینه موزه به علت تعطیلی موزه اطلاعاتی در دست نیست. این موزه با هدف ایجاد فضایی برای گردهم‌آیی هنرمندان استان خوزستان تاسیس شد، تا بستری مناسب برای برگزاری رویدادهای هنری و فرهنگی باشد. در نشست خبری موزه هنرهای معاصر تهران در تاریخ 31 تیر 1398، "هادی مظفری" مدیر کل مرکزهنرهای تجسمی، از ایجاد شبکه "موزه‌های هنرمعاصر" کشور خبر داد و گفت موزه هنرهای معاصر مدتی‌است که تعطیل است و در حال اقداماتی برای بازگشایی‌اش هستیم. موزه‌ی هنرهای معاصر اهواز هم قرار است به این شبکه اضافه شود.

درباره دلیل تعطیلی این موزه گفته می‌شود، با روی کار آمدن دولت یازدهم و مصوبه دولت مبنی بر واگذاری مکان‎های فرهنگی به بخش خصوصی در جهت برداشتن هزینه‎های اضافی از دوش دولت، مدیریت موزه‎ هنرهای معاصر اهواز نیز طی مزایده‎ای به بخش خصوصی واگذار شد، اما دیری نپایید که موزه به محل اعتراضی برای هنرمندان تجسمی استان تبدیل شد،  تا جایی که منجر به تجمع اعتراضی هنرمندان خوزستان مقابل موزه‌ هنرهای معاصر اهواز در بهار سال 1395 شد. براساس قرارداد تمام اختیارات موزه هنرهای معاصر اهواز از سوی مدیرکل وقت ارشاد خوزستان به مدت هفت سال به بخش خصوصی واگذار شد. این واگذاری به افرادی صورت گرفته‌است که هیچ تخصصی در زمینه هنر نداشتند.

"آقای خراسانی" رییس "انجمن هنرهای تجسمی خوزستان" در گفتگو با خبرنگار ایسنا  در سال 1396 دراین باره گفته‌است: "پس از این ‎که مسجل شد در واگذاری و همین طور در شکل قرارداد ایرادهایی وجود دارد، انجمن هنرهای تجسمی به عنوان نماینده هنرمندان با انتشار بیانیه‌ای موضع و مخالفت خود را با این واگذاری به صورت شفاف اعلام کرد. تحریم دیوارهای موزه از سوی هنرمندان تجسمی که تعدادشان کم هم نبود تصمیمی بود، که هنرمندان به صورت علنی در پیش گرفتند و این ‎که تا روشن شدن ماجرا و توضیح منطقی مدیرکل سابق به آن ادامه دهند که متاسفانه نه تنها پاسخی از سوی مدیرکل وقت دریافت نکردند، بلکه او در مصاحبه‌های مختلف همراه با رییس جدید موزه، هنرمندان را متوهم، غُر زن و عده‎ای خاص که مدام به همه چیز معترض هستند و ناآگاهند توصیف می‎کرد. همین موضوع باعث شد تا هنرمندان جلوی در موزه تجمع گسترده و اعتراض‎آمیزی را انجام دهند و با امضا طومار و بیانیه‌ صدای خود را به گوش وزیر ارشاد برسانند."

وی در ادامه از برگزاری نمایشگاه "سنگ، کاغذ قیچی" در کشتی "سوزیانا" به عنوان اولین رویداد بزرگ تجسمی نام برد، که ماهیتی هنری-اعتراضی داشت و خاطرنشان کرد: "این نمایشگاه از سوی هنرمندان و توسط انجمن برنامه‎ریزی شد و در آن تعداد زیادی از هنرمندان شاخص و فعال استان در چهار رشته نقاشی، گرافیک‌، کاریکاتور و عکس شرکت و آثارشان را به این نمایشگاه که در کشتی و روی آب بود فرستادند. این در حالی بود که رویدادی در آن طرف آب در موزه به عنوان "پرشین بلو" یا آبی ایرانی در حال برگزاری بود که با عدم استقبال هنرمندان و مردم روبه‌رو شده بود و برعکس در این سوی آب استقبال بی‎نظیری توسط هنرمندان و مردم از نمایشگاه سنگ کاغذ قیچی صورت گرفت."

 این روزها موزه به صورت کاملا تعطیل درآمده است. به گفته هنرمندان استان خوزستان موزه مدتی کاربری رستوران و تالار عروسی داشته‌است و اکنون مدتی است که درش کاملا بسته است. طی گفت‌و گویی که با "بیتا حسنی" هنرمند این شهر و اجرا کننده پرفورمنس دور باطل و عضو هیات موسسان انجمن هنرهای تجسمی خوزستان داشتیم، از او درباره شرایط انجمن هنرهای تجسمی استان خوزستان سوال کردیم. او در پاسخ به این سوال گفت: وزارت ارشاد ساختمانی بدون امکانات، در کنار موزه در اختیار انجمن قرار داد. او می‌گوید مدت‌ها اعضا انجمن در حال طی کردن مراحل اداری برای خرید وسایل برای ساختمان بودند، این ساختمان حتی کولر هم نداشت. سرانجام بعد ازدودندگی‌های زیاد به علت این‌که این ساختمان نگهبان نداشت کولرش دزدیده‌شد! اومی‌گوید یک هنرمند نباید انرژی‌اش را صرف مراحل اداری برای حل کردن چنین مشکلاتی کند و نباید شب که به خانه برمی‌گردد نگران وسایل داخل ساختمان انجمن باشد. این اتفاقات روند فرسایشی در اعضا انجمن ایجاد کرده‌است و امروز اعضای باقی مانده انجمن در یک گالری خصوصی فعالیت می‌کنند. این که یک انجمن فاقد مکان باشد اصلا اتفاق خوبی نیست.

بیتا حسنی درباره پرفورمنس "دورباطل" گفت: "منظور از دور باطل همین روند فرسایشی است. ما هنرمندان این استان هرچه برای پس گرفتن موزه تلاش می‌کنیم وسعی به برگزاری و افزایش فعالیت‌های هنری و فرهنگی داریم، به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسیم. درطی این چند روز و روز اجرای پرفورمنس، همراهی هنرمندان باعث شد متوجه شویم،  این حس ناامیدی بین هنرمندان استان همه گیر بوده‌است. البته انجمن کنونی هنرهای تجسمی استان از این اجرا ناراحت شدند و گفته‌اند به ما توهین شده‌است. آن‌ها می‌گویند ما در حال پیگیری برای بازشدن موزه هستیم. این یک سوتفاهم است که اعضا انجمن فکر کردند ما با این پرفورمنس به شخص خاصی اعتراض کردیم، بلکه اعتراض ما به ساختار مدیرت هنری این شهرو استان است. ساختاری که اگر درست عمل کند، کیفیت آموزش هنر و اتفاقات هنری و فرنگی استان خوزستان را بالا خواهدبرد. پیش‌تر در موزه نمایشگاه‌هایی برگزار شد. مثلا نمایشگاهی از آثار "محمودفرشچیان" که اصل آثار نبودند و کارهایی چاپ شده بودند. برگزاری چنین نمایشگاهی در شان یک موزه هنرهای معاصر نیست."

درباره شرایط تحصیل هنرمندان در استان خوزستان از این هنرمند پرسیدیم . بیتا حسنی گفت: "استان خوزستان چند دانشگاه هنر دارد. "دانشگاه هنر چمران" در شوشتر، "دانشگاه آزاد اهواز" و "دانشگاه آبادان". این دانشگاه میزبان مقاطع مختلف تحصیل و رشته‌های هنرهای تجسمی است، اما فضای دانشگاهی استان اصلا پذیرای تفکرات جدید نیست وشیوه آموزشی به روز نیست. اکثر دانشجویان تنها برای گرفتن مدرک، دوره تحصیل را طی می‌کنند و بعد از دوره تحصیل روی ایده‌های شخصی کار می‌کنند."

او می‌گوید، به عنوان کسی که در رشته مجسمه سازی فعالیت می‌کند، بارها برای طی کردن دوره‌های آموزشی خیلی ساده مجبور شده‌است به خارج از استان سفر کند و فضای آموزشی خوبی نداریم و انجمن هنرهای تجسمی هیچ راه‌کاری برای این موضوع  ارائه نداده‌است و مسئولیت آموزش هنر در خوزستان را به عهده نگرفته‌است.

بیتا حسنی همچنین در مورد شرایط نگهداری از آثار گنجینه موزه گفت که آثار در شرایط مناسب نگهداری نمی‌شوند و حالا بعد از چندسال تعطیلی موزه معلوم نیست به چه صورت درآمده‌اند.  

*