چکامه‌ای در ستایش مادر!
در سال‌هایی که مجسمه‌سازی مدرن و رهیافت‌های مینیمالیستی در عرصه‌های فرم، فضا و ماده سیر می‌کردند، ''لوئیس بورژوا'' هنرمند فرانسوی مقیم امریکا، چیدمان‌ها و مجسمه‌های تاثیرگذاری خلق کرد که نه دغدغه زیبایی‌شناسی داشتند و نه تعلق خاطری به دنیای جسمانی هنر پاپ. او در قلب مهمترین تحولات هنر جهان حضور داشت، لیکن آثارش بی‌اعتنا به همه امواج پرتلاطم هنری، صرفاً بر محور شخصی‌ترین تجربه‌های زیسته‌اش شکل می‌گرفت. مجسمه غول‌آسای ''مامان'' به ارتفاع ۱۰ متر، عنکبوتی فولادی است که از منظر وی یک فیگور مادرانه را تجسم می‌بخشد. این عنوان برگرفته از واژه فرانسوی مام یا مامی است که در بسیاری از زبان‌های دنیا به مادر اشاره داشته و از اولین واژگانی است که هر کودکی تلفظ می‌کند.
به گزارش هنر ام‌روز، در روایت بورژوا، عنکبوت‌های شناور در هوا، و نه عنکبوت‌های سیاه و یا رطیل‌ها، استعاره زیبایی از مادری هستند. آنها پیوسته تار می‌بافند، پرورش می‌دهند، پشه‌های ناقل بیماری را شکار و از بچه‌هایشان محافظت می‌کنند و این همه صفات مادر وی نیز بود که در کارگاه خانگی‌اش بافندگی و ترمیم بافته‌های قدیمی می‌کرد و با از خودگذشتگی به تربیت و مراقبت از فرزندانش می‌پرداخت. لذا او از سال‌های میانی قرن به روی ایده عنکبوت متمرکز شد؛ ابتدا با طراحی و سپس با ساخت مجسمه‌هایی در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف. بزرگ‌ترین آنها مجسمه یادمانی ''مامان'' بود که ابتدا یک نسخه فولادی برای تیت گالری لندن ساخت و سپس ۶ کپی برنزی دیگر برای موزه‌های مهمی در امریکا، اروپا و ژاپن.
در بدنه این مجسمه باشکوه، یک کیسه توری حاوی ۱۷ تخم سفید رنگ سیال در هواست که با ۸ پای بلند و ظریف دور از دسترس همگان نگاه داشته شده‌اند. مخاطبین از زیر اثر و لابلای پاهای باریک حرکت و کیسه تخم‌ها را بر فراز پاها تماشا می‌کنند. این اثر ریشه در چیدمان‌های معروف هنرمند با عنوان ''سلول'' دارد که از شاخص‌ترین آفرینش‌های هنر مفهومی با درونمایه فمینیستی بشمار می‌روند. سلول‌ها، فضاهای بسته و تنگ با جداره چوبی مندرس یا تور سیمی بودند، حاوی اشیائی برگرفته از دنیای شخصی هنرمند که حس متناقضی از محیطی گرم و صمیمی و هم‌زمان هراسناک و خفقان‌آور را القاء می‌کردند. آنها استعاره‌هایی از فضای داخل خانه و یا درون بدن و به تعبیر هنرمند، مرکز انتشار ترس‌های موهوم و دردهای بی‌پایان هستند.
مجسمه ''مامان'' یکی از آیکونیک‌ترین آثار هنر فمینیستی است که پس از فروش نسخه کوچکتر آن در حراج اخیر کریستیز به قیمت ۳۲ میلیون دلار، رکورد گرانترین اثر یک هنرمند زن را نیز به نام خود ثبت کرد. این اثر به گفته هنرمند 'چکامه‌ایست در ستایش مادر' که همیشه در شرایط سخت، وظیفه مادرانه خود را بخوبی انجام می‌دهد. لوئیس بورژوا بی‌اعتنا به همه جریان‌های مدرنیستی، برای نیم قرن چهره‌ای حاشیه‌ای بود، تا اینکه از ۷۲ سالگی پس از نمایشگاه مجموعه آثارش، به‌طور فزاینده‌ای در مقام یکی از مهمترین زنان هنرمند قرن، با آثاری که اغلب در پس‌زمینه فمینیستی قابل تفسیر هستند، شناخته شد.
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع آذر