موزهها چگونه تمیز میشوند؟
تمیز نگه داشتن فضای موزه و آثار آن یکی از اقدامات اساسی موزههای کوچک و بزرگ در جهان است. با توجه به ارزش اشیایی که در هر موزه نگهداری میشود معمولا اشخاصی که این وظیفه را دارند آموزش تخصصی میبینند. موزهها معمولا در روزهای تعطیل و به دور از چشم بازدیدکنندگان نظافت میشوند. هر شی در موزه با توجه به ویژگیهایی چون جنس، اندازه، قدمت و ... به روشی منحصربه فرد تمیز میشود.
هنرامروز: یکی از مهمترین اقدامات در تمیز کردن موزهها جلوگیری از تجمع گرد و غبار است. به طور معمول گرد و غبار هم در هوای داخل موزه وجود و هم از بیرون به داخل مووزه وارد میشود. گرد و غبار و پرز میتواند با حرکت بازدیدکنندگان در موزه پراکنده شود و بر سلامت آثار موزه تاثیر منفی بگذارد. با توجه به اینکه برخی از موزهها در ساختمانهای قدیمی قرار دارند بهتر است درزهای درها و پنجرهها برای جلوگیری از ورود گرد و غبار مرمت شوند. دیگر آسیب جدی برای موزهها وجود رطوبت در فضای موزه است. مثلا سال گذشته اعلام شد قسمتی از تابلوی جیغ اثر ادوارد مونش به دلیل رطوبت حاصل از تنفس بازدیدکنندگان دچار تغییر رنگ شدهاست. به همین دلیل آثار آسیب پذیر در محفظههای شیشهای مخصوص با امکان کنترل دما و رطوبت نگهداری میشوند و بازدیدکنندگان فقط تا محدوده خاصی اجازه نزدیک شدن به آنها را دارند.
از جمله وسایلی که در تمیز کردن موزهها استفاده میشود جارو برقی با قابلیت تنظیم مکش، دمنده باد با قابلیت کنترل فشار باد هستند. این دو وسیله معمولا با فشار کم بهترین وسیله برای تمیز کردن بیشتر اشیا موزه هستند. دیگر وسایل لازم برای تمیز کردن موزهها دستمالهای بدون پرز، قلم مو و برسهای نرم در اندازههای متنوع برای تمیز کردن آثار هنری با با ابعاد مختلف است.
اما در روند تمیز کردن موزه نظم زمانی اهمیت دارد. قبل از شروع کار چند نکته درباره آثار در نظر گرفته میشود:
اثر هنری کجا نگهداری و نمایش داده میشود؟
آیا برای تمیز کردن باید آن را جابه جا کرده یا از ویترین و محفظه بیرون بیاوریم. چند نفری باید آن را جابه جا کنند و یا یک نفر کافی است؟
اگر اثر مرتفع است با چه وسیلهای باید به قسمتهای بالای آن دسترسی پیدا کرد؟
متریال اثر چیست؟ هر ماده برای نگهداری و نظامت ویژگیها و دستورالعملهای خاص خود را دارد و یک روش و یک وسیله برای تمیز کردن تمام اشیا موزه کارساز نیست.
در برخی موارد تمیز کردن یک اثر هنری باید با همراهی یک نیروی متخصص آثار هنری صورت گیرد.
صبوری و دقت نیز برای تمامی مراحل نظافت موزه لازم و واجب است.
بهتر است کسانی که به نظافت موزهها میپردازند از دستکش نخی سفید و تمیز استفاده کنند. در صورتی که اثر هنری با روش معمول تمیز نشد به جای تمیز کاری با وسواس بیشتر از مشاور سوال کنند. چرا که تمیز کردن بیش از حد یک اثر هنری ممکن است به آن آسیب برساند.
در روند تمیز کاری موزهها نباید از مواد شیمیایی که امکان دارد بقایایی خطرناک از خود باقی بگذارند استفاده شود.
تمامی این نکات به حفظ بیشتر آثار ارزشمند کمک خواهد کرد.