هولوکاست و کیمیاگران!
"آتانور" به معنای تنور یا کوره کیمیاگری، عنوان یکی از متهورانه‌ترین نقاشی‌های هنرمند نئواکسپرسیونیست آلمان انسلم کیفر است که سلسله‌ای از کنایه و معنا را در اثری بزرگ و باشکوه پدید آورده است. او با تاثیرپذیری از مرشد و استادش، جوزف بویز، یک اثر یادمانی (۲۸۲ در ۳۸۲ سانتی‌متر) با مواد شن، خاکستر، ورق طلا و رنگ روغن خلق کرده که ساختمانی عظیم، شبیه بنای رایشتاگ را سوخته و ذغال شده نشان می‌دهد.
به گزارش هنر ام‌روز، آتانور، تصویری است استعاری از فاجعه که خاطره و تاریخ را به پندارهای جادویی عهد عتیق پیوند می‌دهد تا از پس ناکامی‌های تراژیک، امید به بقاء را فراخواند. این عنوان در فرهنگ کهن به کوره‌ای اطلاق می‌شد که فلزاتی چون سرب و مس درون آن با حرارت بسیار زیاد سوزانده تا پس از خالص سازی به طلا بدل شوند. این تحول کیمیاگری، فراتر از یک فرآیند فیزیکی، کنایه‌هایی معنوی برای تعالی روح و سلوک به یک ساحت والا نیز داشت. آتش در این استعاره به معنای تهذیب و پاک‌سازی و سوختن به مفهوم فنا شدن در راه حقیقت است. در این صورت نقاشی کیفر در لایه فلسفی، تصویری از تزکیه و خلوص و رنج حصول آن را تجسم می‌بخشد.
اما در لایه تاریخی این اثر به بنای رایشتاگ (مقر حکومتی آلمان از اواخر قرن ۱۹ و محل فعلی پارلمان این کشور) اشاره دارد که پس از به قدرت رسیدن هیتلر در ۱۹۳۳ توسط هواداران خودسر و افراطی‌اش که آن را محل تجمع کمونیست‌ها می‌خواندند، به آتش کشیده شد. سپس بار دیگر در ۱۹۴۵ درپی سقوط برلین توسط نیروهای کمونیست شوروی تخریب شد. نقاشی در یک وضعیت آخرالزمانی، ساختمانی آجری نیمه ویران مشابه معابد باستانی را تداعی می‌کند که خالی و متروک، سوخته و خاکستر شده است، در میان زمینی ویران و آسمانی آبستن حوادث.
کیمیاگری در عین‌حال قرائنی با ایدئولوژی آرمان‌گرای حزب نازی دارد که درپی سیطره بر جهان و روزگاران طلایی برای ژرمن‌ها بود. هیتلر نیز با به آتش کشیدن دیگران در جنگ، هولوکاست و کوره‌های آدم‌سوزی، نوعی رسالت کیمیاگری برخود فرض می‌داشت. اکنون در این اثر مشخص نیست در جایی که مس و سرب را به آتش کشیدند، طلایی پدید آمده یا نه! اما قدر مسلم این‌که ساختمان هنوز به تمامی خاکستر نشده و در فرجام سوختن‌ها در جهنم کیمیاگران تاریخ یا افسانه‌ها، هنوز امیدهایی برای بقاء مشاهده می‌شود.
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیع‌آذر