یونسکو خواستار حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی افغانستان شد

هنرام‌روز: پیش از این و در سال 2001 نیروهای طالبان دو تندیس معروف بودا بسیار بزرگ در شهر بامیان که میراث قرن ششم میلادی بودند را تخریب کردند و کارشناسان با توجه به این سابقه نگرانند که این بار اسیب‌‍های بزرگتری متوجه میراث افغانستان باشدو یک رئیس موزه در این کشور که به دلایل امنیتی خواسته نامش فاش نشوند در گفتگو با روزنامه هنر هشدار داد که این بار ممکن است در مقایسه با دفعه پیش خسارت بیشتری به اماکن فرهنگی و تاریخی افغانستان وارد شود.

در بخش دیگری از بیانیه یونسکو نیز امده که میراث فرهنگی و اماکن تاریخی افغانستان جزئی از تاریخ متنوع این کشور و بخشی جذایی ناپذیر از هویت ملی آن هستند. بنابراین هرگونه آسیب یا تخریب به این میراث فرهنگی، تبعات سوئی برای چشم‌انداز صلح پایدار و کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان به همراه خواهد داشت.

موزه ملی کابل نیز روزهای گذشته درباره خطر غارت اشیا ارزشمند گنجینه این موزه ابراز نگرانی کرد. متولیان این موزه بیانیه‌‍ای را در شبکه‌‍های اجتماعی منتشر کردند: «شهر کابل با هرج و مرجی بی سابقه روبه‌رو شده است. تداوم این اوضاع آشفته، نگرانی‌ بزرگی نسبت به امنیت آثار و اشیاء موجود در موزه ایجاد می‌کند.»

پیش از این و در ماه فوریه طالبان با انتشار بیانیه‌ای تخریب میراث فرهنگی و تاریخی را ممنوع اعلام کرده بود. کشور افغانستان هم در سالهای گذشته در زمینه گرداوری اسناد و امار مربوط به اشیا ارزشمند و تاریخی این کشور پیشرقت زیادی داشته است. باستین واروتسیکوس، کارشناس میراث فرهنگی با ارسال یک ایمیل به نیویورک تایمز گفت: «سازمانهای مربوطه زمان زیادی را صرف گرداوری کاتالوگ آثارموزه، نقشه سایتهای باستان شناسی، مدلهای سه بعدی ساختمانهای تاریخی و ثبت میراث ناملموس، تکنیکهای سفالگری و سنگ تراشی افغانستان کردند. اگرچه هنوز کامل نیست اما بهتر از سالهای قبل است.» 

او در ادامه می‌‍گوید: «به نظر می رسد طالبان نیز تحت تأثیر نگرانی جامعه جهانی قصد تخریب میراث تاریخی را ندارد و سعی در جلب اعتماد جامعه جهانی را دارد.» 

اما بسیاری دیگر از کارشناسان به تجربیات قبلی درباره طالبان رجوع کرده و نگرانند.

یکی از مقامات انیستیتوی مطالعات افغانستان در امریکا که خواسته نامش فاش نشود به نیویورک تایمز می‌‍گوید: «طالبان در حال حاضر سعی دارند اعلام کند که ما به هیچ چیز دیگری اسیب نمی‌‍زنیم اما این گروه یک جنبش ایدئولوژیک است وانجام این کار برای آنها بسیار دشوار خواهد بود.»

بیژن روحانی استاد دانشگاه آکسفورد که متخصص حفاظت از اماکن  و میراث تاریخ در مناطق جنگی است، می گوید: «طالبان یک گروه نیستند، آنها گروه‌‍ ها و جناح های مختلفی دارند و حتی اگر رهبران مرکزی به کاری دستور دهند مشخص نیست که انشعابات این گروه چه رفتاری داشته باشند.» 

سخنگویان طالبان د ر گفتگوی خود با روسای موزه ملی افغانستان در اوایل هفته جاری اعلام کردند که وارد این موسسه نمی‌‍شوند.  در طول دو دهه اشغال کابل، میلیونها دلار صرف مرمت موزه شد و اینترپل و سازمان علمی اموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد به بازیابی چند هزار شی که به طور غیرقانونی وارد موزه های خارجی یا بازار قاچاق آثار باستانی شده بودند، کمک کردند. 

امروزه این موزه به عنوان یک نهاد مهم فرهنگی و تاریخی شناخته می‌‍شود.

رحیمی رئیس این موزه به نیویورک تایمز گفت پیش از این طرحی احتمالی برای انتقال حدود 50 هزار شی ارشمند گنجینه به مکانی امن ترتیب داده بود که به دلیل تسخیر سریع طالبان عملی نشد. 

هفته گذشته مردم محلی شهر بامیان افغانستان گزارش دادند طالبان مجسمه عبدالعلی مزاری،‌ رهبر گروه هزاره که در سال ۱۹۹۶ میلادی به دست نیروهای طالبان کشته شده بود، را تخریب کرده‌اند. به جز این مورد تا کنون گزارش دیگری از تخریب اثر هنری توسط طالبان منتشر نشده‌است.

بنیدیکت مونتلور، رئیس صندوق آثار جهانی در بیانیه ای گفت: «باید امیدوار باشیم که بیانیه ماه فوریه طالبان مبنی بر حفاظت از آثار تاریخی حقیقت داشته باشد و تمام جهان نظاره گر خواهند بود.»