معرفی مستندی دربارهی نابغه ریاضی « مریم میرزاخانی»/ مستندی که هر ایرانی باید آن را تماشا کند
مستند مریم میرزاخانی به بررسی زندگی او از کودکی تا زمان مرگ و تاثیرات این نابغه ریاضی در جهان میپردازد. مریم میرزاخانی برنده بزرگترین جایزه ریاضیات در جهان یعنی جایزه فیلدز است که به آن نوبل ریاضی نیز گفته میشود.
مریم میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به جمع برترین ریاضیدانهای برندهی جایزه فیلدز پیوست. این اتفاق بسیار مهم بود چرا که به دلایلی چون قضاوت ناعادلانهی کمیتهی داوران نسبت به ریاضیدانان زن یا موانع در سیستم آموزشی برای زنان و فشار اجتماعی، هیچ زنی موفق به دریافت مهمترین جایزهی رشته ریاضی، یعنی فیلدز که در سال ۱۹۳۶ تاسیس شده، نشده بود. اینک به نظر میرسد که استعدادهای شگرف زنان بالاخره در حال دیده شدن است.
مستند «رموز سطح: دیدگاه ریاضیات مریم میرزاخانی» به کارگردانی جورج پاول چیچری توسط کمپانی زالا فیلمز تولید شده است و زندگی مریم میرزاخانی، ریاضی دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد را مورد بررسی قرار میدهد.
در این مستند با افراد متعددی از جمله استادان و معلمان مریم در ایران، دوستان و همکاران او در ایران و آمریکا، همسر مریم و بهطور ویژه با دوست بسیار صمیمیمریم، خانم رویا بهشتی مصاحبه شده است.
مریم میرزخانی دانشآموخته دانشگاه شریف تهران است و برای خواندن دکتری به دانشگاه هاروارد در کمبریج در ماساچوست رفت. میرزاخانی در پایان نامه دکتریاش یک مسئله مهم درباره منحنی بر سطحهای ریمانی را حل کرد، مسئلهای که تاریخچه ۱۵۰ ساله داشت. مستند برای توصیف این و دیگر دستاوردهای او، روایت داستانی را برای دقایقی کنار میگذارد و تبدیل به یک محتوی آموزشی با انیمیشنهایی درخشان میشود.
نقش زنان در پیشبرد علم و مفاهیم عمیق علمینقش چشمگیری است. باز تعریف نقش زنان در جامعه ما طی سالهای اخیر و با تکیه بر واقعیتهای موجود در فضای علمی کشور مؤید آن است که این قشر از جامعه، نقش مهمی در پیشرفتهای علمی و حیات اجتماعی کشور ایفا میکنند.
براین اساس زنان نهتنها بهعنوان نیمی از نیروهای تأثیرگذار جامعه به شمار میروند بلکه بهعنوان پایهگذار نسل آتی کشور نقشی فراتر از آنچه ایفا میکنند، بر عهده دارند. به این منظور توجه به نقش ارزنده زنان و معرفی ظرفیتهای موجود جامعه علمیزنان میتواند به منزله گشودن دریچهای باشد برای آنکه جامعه بار دیگر تردید به توان زنان در عرصههای مختلف را کنار گذاشته و با تمام وجود بپذیرد که تفاوتهای جنسیتی در این عرصه راهی ندارد.
مستند «اسرار سطح» نیز با تکیه بر این موضوع به بیان مسئله میپردازد و از نگاهِ افرادِ مطرح در حوزه علم و ریاضیات به نقش و کیفیت حضورِ انسان های تاثیرگذاری همچون مریم میرزاخانی میپردازد. این مستند سعی در دیدگاهی یکطرفه و اسطوره سازی ندارد و با روایت ابعادِ شخصیت میرزاخانی از زبان دیگران (در اینجا اطرافیان زندگی میزاخانی) به بررسی زوایای زندگی این شخصیت برجسته میپردازد.
در این اثر ما پرترهای از یک انسان افتاده اما نابغه، خاشع اما دانشمند و بانویی قوی و استوار در چالشهای زندگی میبینیم که در مقابل ناملایمات و بی توجهی های مسئولان خاموش است و تمام تمرکز و هدفاش را بر گسترش علم و نشر دانش گذاشته است. او با تمام وجود در خدمت بشری نامهربان است و اجازه نمیدهد به هیچ عنوان گزارههای پیش پا افتادهای همچون افتادن در دامِ ایدئولوژیها ذرهای به آرمانهای بزرگ و پاکش خدشهای وارد کند.
همین روحیه بزرگ و فرا جغرافیایی اوست که جایگاه او را نزد همگان جدا از مکشوفات علمیاش والا نگه میدارد. زنان در ایران برتری ویژهای ندارند پس باید تلاش کنند تا موقعیت اجتماعی بهتری بهدست بیاورند.
میرزا خانی احساساش در حل نهتنها مسائل ریاضی بلکه مشکلات زندگی را با ما به اشتراک میگذارد. حس بسیار خوبی پشت حل کردن مسائل وجود دارد، بسیار سخت تلاش میکنید و راهحل را نمیتوانید پیدا کنید و یک دفعه میگویید آهان همینه! مریم میرزاخانی میتوانست و میخواست این اشتیاق را به همه نشان دهد.