خودکشی در زندان!
“۱۸ اکتبر ۱۹۷۷” عنوان مجموعه ۱۵ نقاشی هنرمند نامدار آلمانی گرهارد ریشتر است که به وقایع نگاری یک روز تیره و ماتم زده در تاریخ این کشور اشاره دارد.
به گزارش هنر امروز، در این روز جسد سه تن از اعضای گروه چپ افراطی “فراکسیون ارتش سرخ” آندریاس بادر، یان کارل راسپه و گادرون انسلین در سلول زندان یافت شد، درحالیکه بنا به اظهار پلیس بادر و راسپه با شلیک گلوله به سر و انسلین با حلقآویز کردن خود مبادرت به خودکشی کرده بودند. یک سال پیشتر یکی از رهبران ارتش سرخ، اولریکه ماینهوف نیز خود را در سلول حلقآویز کرده بود و پیش از او دیگر عضو ارشد گروه هولگر ماینس در اثر اعتصاب غذا در زندان جان سپرده بود. از دید هواداران گروه و بخشی از افکار عمومی کشور آلمان، این خودکشیها کاملاً مشکوک بوده و آنها پلیس را مسئول قتل اعضای گروه میدانستند.
فراکسیون ارتش سرخ که بعدها به نام گروه “بادر–ماینهوف” شهرت پیدا کرد، جمهوری تازه تاسیس آلمان را به همدستی با عناصر رایش سوم و احیاء رژیم نازی متهم میکرد و با راهبردهای خشونتطلبانه دست به مبارزهای قهرآمیز با آن زد. آنها در دهه ۷۰ همچون یک گروه چریکی شهری، دهها عملیات آدمربایی، ترور، بمبگذاری، دستبرد به بانک و هواپیماربایی مرتکب شدند تا به زعم خود خشونت را با خشونت پاسخ دهند.
نقاشیها از روی تصاویر اخبار تلویزیون آلمان کار شدند؛ همگی سیاه و سفید، فاقد وضوح و همانقدر تیره و تاریک که عملکرد مصیبتبار این گروه آنارشیست بهنظر میرسید. تعدادی از روی تصاویر اجساد اعضای گروه در سلول نقاشی شدند و یک تصویر کدر از ساختمان محل اختفای گروه تحت محاصره ماموران پلیس و تصویر دیگری از تابوتهای بادر، انسلین و راسپه که در میان بهت و سکوت جمعیت تشییع میشوند. گرهارد ریشتر بجز کپی کردن از روی عکسها، چیزی بدانها اضافه نکرد تا یک تنش معنادار میان عکس و نقاشی و یا واقعیت و هنر در آنها جاری شود. ازاینرو باوجود جنبه خبری و مستندگونه، یک حس یاس و هراس مالیخولیایی همچون شبه مرگ بر آنها سیطره دارد. عکسنقاشیها همان قدر که در قضاوت نسبت به گروه بادر–ماینهوف گنگ هستند، از منظر هنری نیز غیرقابل نقد بنظر میرسند. درواقع نقد زیباییشناختی فرم، رنگ و ترکیب در این آثار، در اصل نقد عکسها خواهد بود و نه نقاشیهای ریشتر. بدین ترتیب عکسنقاشیها هم از یک فرجام تراژیک و هم از یک بنبست زیباییشناختی حکایت دارند!
منبع: کانال تلگرامی علیرضا سمیعآذر