موفقترین فیلمها دربارهی «کودتای شیلی»
هنرامروز: کودتای شیلی در سال 1973 رخ داد. در این کودتا که به نوعی با خیانت آمریکا صورت گرفت سالوادور آلنده رئیسجمهور قانونی این کشور از کار برکنار شد و نظامیها بر اریکه قدرت تکیه زدند. درباره این ماجرا و قابل اعتماد نبودن آمریکا چندین فیلم مستند و داستانی ساخته شده و روایت سینمایی ماجرا، تا همین سالهای اخیر هم ادامه دارد. در ادامه به چند فیلم مهمی میپردازیم که درباره این اتفاق ساخته شده است، میپردازیم.
آلنده در پیچوخمها 2014
فیلم سینمایی «آلنده در پیچوخمها» یکی از جدیدترین فیلمهای مربوط به کودتای شیلی است که توسط میگل لیتین فیلم ساز مشهور شیلیایی ساخته شده است. فیلم ساز 76 ساله که سالهاست درباره کشورهای آمریکای لاتین، فیلمهای سیاسی میسازد، این بار 7 ساعت پایانی زندگی سالوادور آلنده رئیسجمهور قانونی شیلی و کودتا علیه او را به تصویر کشیده است. این فیلم که دو سال قبل یک نمایش محدود در ایران نیز داشت، در فرم خاصی ساخته شده و حاوی کلوزآپهایی طولانی از شخصیت سالوادور آلنده است. فیلم بیش از پینوشه، جاسوسهای آمریکایی حاضر در شیلی را به عنوان ضدقهرمان نشان میدهد و تأکید دقیقی روی همکاری آنها در انجام کودتا دارد. میگل لیتین کارگردان فیلم با وجود این که دو بار نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن شده، علاقهای به رقابتهای سینمایی ندارد و فیلم اش را در جشنوارههای سینمایی نمایش نداده ، از این رو به افتخاری جشنوارهای نیز دست نیافته است.
برد شیلی 1975، 1976 و 1979
مستند سه قسمتی «نبرد شیلی»، مشهورترین فیلم درباره این کودتاست. پاتریشیو گازمن مستندساز شیلیایی، در سال 1975، 1976 و 1979 این سه قسمت را رونمایی کرد. این مستند غوغایی در صحنه سیاسی بهپا کرد و در چند جشنواره فیلم نیز موفق بود؛ از جمله کسب جایزه بزرگ برای قسمت اول و دوم در جشنواره فیلم گرنوبل فرانسه. «نبرد شیلی» صحنههای تکاندهنده کم ندارد. یکی از آنها صحنهای است که در پایان قسمت اول نمایش داده میشود و در آن، لئوناردو هنریکسن تصویربردار، هدف شلیک یکی از نظامیهای کودتاچی قرار میگیرد. دوربین به سمت آسمان میچرخد و تصویربردار کشته میشود. مستندساز تلاش کرده تا با مصاحبههای پرشمار با فعالان سیاسی شیلی، اتفاقات پشتپرده این کودتا از جمله حمایت دولت وقت آمریکا از کودتاچیان را در تاریخ ثبت کند. تا جایی که بحثهای زیادی را درباره نقش آمریکا در فضای سیاسی به راه انداخت.
کلونی 2015
«کلونی» جدیدترین فیلمی است که به کودتای شیلی میپردازد. فیلم ساخته فلوریان گالن برگر کارگردان آلمانی است و به نوعی پای آلمانیها را به کودتای پینوشه باز میکند. ماجرای فیلم درباره دختری است که در پی یافتن نامزدش در بحبوحه کودتاست. نیروهای پینوشه نامزد او را ربودهاند و او رد نامزدش را تا یک فرقه مخفی آلمانی به نام «کلونی» پیگیری میکند. آنها پس از یافتن یکدیگر، سعی میکنند از چنگال این فرقه فرار کنند. ستاره مهم فیلم، اما واتسون بازیگر «دیو و دلبر» و مجموعه فیلمهای «هری پاتر» است. فیلم در آلمان مورد توجه منتقدان قرار گرفت ولی اکران موفقی نداشت. «کلونی» که از پخشکنندههای قدرتمند جهانی بیبهره بود، در نهایت 3.6 میلیون دلار فروخت.
شب روی شیلی 1977 فیلم «شب روی شیلی» یکی از اولین آثار مهم مربوط به کودتای شیلی است. ساخته مشترک سباستین آلارکن و الکساندر کوزارف فیلم سازهای کمونیست، درباره معمار جوانی است که هیچ علاقهای به سیاست ندارد. کشته شدن سالوادور آلنده، کمی ذهن او را درباره مسائل سیاسی حساس میکند، سپس به خاطر این که یکی از مخالفان پینوشه از راه خانه وی فرار کرده، توسط کودتاچیان دستگیر میشود. او در ادامه شاهد واقعه معروف کشتار مخالفان پینوشه در ورزشگاه ملی شیلی است. «شب روی شیلی» در دهمین دوره جشنواره فیلم مسکو جایزه ویژه هیئت داوران را برد. فیلم به خاطر موسیقی به یادماندنیاش ساخته پاتریشیو کاستیلو نیز معروف است. «شب روی شیلی» پیشتر از تلویزیون هم پخش شده است.
گمشده 1982 فیلمی اثر کارگردان یونانی کاستا گاوراش، از آن جا که در سینمای آمریکا ساخته شده، دیدهشدهترین فیلم مربوط به کودتای شیلی است. «گمشده» درباره ماجرای واقعی روزنامهنگاری آمریکایی به نام «چارلز هورمن» است که در جریان کودتا، به اسنادی دست مییابد که دال بر دست داشتن دولت آمریکا در این کودتاست. او توسط نیروهای ژنرال پینوشه دزدیده و ناپدید میشود. این فیلم 9.5 میلیون دلاری، اکران نسبتاً موفقی داشت و حدود 15 میلیون دلار فروخت. منتقدان راتن تومیتوز نیز فیلم را دوست داشتند و 97 درصد نقدهای این فیلم مثبت بود. «گمشده» نامزد سه جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم شد و اسکار بهترین فیلم نامه اقتباسی را به خانه برد. جک لمون و سیسی اسپیسک بازیگران آمریکایی برنده اسکار، نقشهای اصلی «گمشده» را بازی کردهاند